Công ty tôi không trade commodity( giao dịch sàn hàng hóa) nhưng hồi đầu tuần này một cậu trader nói: watch the oil price this week, it will be very interesting( hãy xem giá dầu tuần này, nó sẽ rất thú vị).
Hỏi tại sao thì cậu ấy nói thứ Tư này là roll date của front month contract nên thị trường sẽ biến động mạnh (tôi sẽ giải thích mấy thuật ngữ này bên dưới). Đối với các futures traders thì roll dates quan trọng hơn các thể loại PMI/NFP hay GDP/CPI, thậm chí hơn cả Fed/ECB meetings. Nhưng có lẽ ít ai ngờ WTI lại có thể rớt thảm xuống dưới không như vậy, trừ giới oil traders.
Phải nói trừ giới oil traders bởi tôi vừa đọc lại mấy report chuyên về oil từ cuối tuần trước mới biết giá âm trên thị trường crude oil không phải bây giờ mới có. Mới đây giá WCS của Canada đã rớt xuống dưới không mà chẳng mấy ai để ý, ở nhiều điểm delivery khác giá dưới 10 (single digit) đã xuất hiện từ cuối tháng 3. Lý do như mọi người đã biết, Covid-19 làm global demand giảm trong khi OPEC và các nước sản xuất dầu không cắt giảm sản lượng đủ nhanh. Dẫn đến lượng inventory tăng vọt.
Nhưng để giá dầu giảm xuống dưới không thì physical supply & demand không đủ để giải thích. Mức giá không tưởng đó là hậu quả của thị trường tài chính, mà cụ thể là thị trường WTI futures của CME. Giá dầu thô mà các bạn vẫn thấy trên báo đài là giá một thùng dầu của front month contract. Trong "thời bình" mức giá này phản ánh/theo sát cán cân supply/demand của dầu thô thực sự được sản xuất/tiều thụ trên thị trường, bởi nếu có chênh lệch giới traders sẽ arbitrage (mua bên giá thấp, bán bên giá cao) kéo mức giá futures về gần lại cân bằng.
Nhưng trong "thời chiến" giá futures chỉ còn phụ thuộc vào cán cân buyers vs sellers trên thị trường này, khả năng arbitrage rất thấp. Ở thời điểm hiện tại vì inventory thế giới đã tăng rất cao (nhiều commodity trading company đã phải neo tankers ngoài biển từ đầu tháng 3) nên công suất kho chứa trên thế giới không còn nhiều. Đặc biệt giá WTI futures phụ thuộc vào storage capacity ở Cushing (hiện vào khoảng 76 triệu thùng), nên dù chỗ khác còn storage nhưng trong thời gian ngắn (ngay trước roll date) giá WTI có thể bị rớt rất nhanh nếu storage ở đây cạn. Nhiều bạn làm tài chính chắc đã biết khái niệm "short-squeeze", lần này giá dầu WTI đang bị "long-squeeze".
Tiếp theo:
Bây giờ tôi sẽ giải thích kỹ hơn về thị trường futures[*] cho những ai không trong ngành tài chính. Futures là một hợp đồng giữa 2 pháp nhân thỏa thuận sẽ mua bán một loại hàng hóa (vd dầu thô, quặng sắt nhưng cũng có thể là cổ phiếu, trái phiếu...) ở một thời điểm trong tương lai với một mức giá định trước[**]. Nói cách khác hợp đồng sẽ đáo hạn vào một thời điểm nhất định, khi đó bên mua và bên bán phải "thanh lý" hợp đồng bằng cách thực hiện nghĩa vụ trao đổi loại hàng hóa qui định trong hợp đồng[***].
Vì tương lai có vô số "thời điểm" nên trên thị trường sẽ có nhiều hợp đồng cho cùng một loại hàng hóa đáo hạn ở các thời điểm khác nhau (trong tương lai). Hợp đồng đáo hạn gần nhất gọi là front month contract. Ví dụ vào đầu tuần này hợp đồng WTI đáo hạn vào thứ Ba (21/4) là front month contract. Nếu bạn đã mua một front month contract hôm thứ Hai thì thứ Ba bạn sẽ phải trả tiền cho bên bán và nhận 1000 thùng dầu thô rồi tìm chỗ chứa số dầu đó cho đến khi bạn bán lại cho ai đó [#].
Vấn đề là vì kho chứa ở Cushing không còn nhiều nên chi phí storage sẽ rất cao. Bởi vậy bạn chỉ mua front month contract hôm qua nếu giá thật rẻ. Cũng vì storage khó khăn/đắt đỏ nên những người đang nắm giữ các contract đó rất muốn bán chúng (vào ngày thứ Hai) để rũ bỏ trách nhiệm phải nhận dầu hôm sau, điều này càng gây sức ép giá xuống. Nói cách khác có quá nhiều seller/rất ít buyer cho front month contract (chứ không phải cho dầu thô thực sự hay các futures contracts có đáo hạn dài hơn) làm giá WTI rớt mạnh trong đêm qua.
Đến đây vấn đề "roll date"[#] có vai trò rất quan trọng. Như đã nói bên trên mỗi hợp đồng futures có một ngày đáo hạn cụ thể. Trong điều kiện bình thường nếu một trader đang nắm giữ front month contract thì anh/chị ta có thể rollover nó sang next month contract bằng cách bán front month rồi mua next month (hoặc một contract khác dài hơn). Thực tế trên thị trường oil futures phần lớn (90%) giới trader không có ý định mua bán dầu thô thực sự nên gần đến ngày đáo hạn họ sẽ rollover, cho nên ngày đó được giới trader gọi là roll date.
Bên cạnh giới traders sự bùng nổ của các quĩ ETF chuyên về commodity (và oil) mấy năm gần đây cũng làm nhu cầu rollover tăng mạnh. Các quĩ này "đầu tư" vào dầu thô bằng cách mua oil futures và liên tục rollover khi chúng đáo hạn. Bởi phần lớn các ETF là "passive investing", nghĩa là họ chỉ cố gắng chạy theo một index nào đó, nên bất kể thị trường lên xuống họ vẫn thực hiện rollover theo đúng qui trình định trước. Kết quả là khi front month contract gần đến ngày đáo hạn số lượng seller tăng lên rất nhanh làm mất cân bằng số lượng seller/buyer.
[*]: Futures contract ở VN được dịch là "hợp đồng tương lai". Tôi không thích cách dịch này lắm bởi chữ "tương lai" dễ bị nhầm với tính từ chỉ thời gian. Trong tiếng Anh chí ít giới tài chính đã để thêm chữ s vào cuối từ future để phân biệt.
[**]: Mức giá này sẽ được mark-to-market hàng ngày phản ánh giá trên thị trường futures.
[***]: Một số loại futures cho phép 2 bên thanh toán bằng cash thay vì phải trao đổi hàng hóa thực sự.
[#]: Nói một cách chính xác "roll date" không phải ngày hợp đồng futures đáo hạn mà là ngày nó chấm dứt trading trên exchange. Hai bên sẽ có vài ngày sau roll date để thực hiện việc trao đổi hàng hóa với mức giá cố định ở roll date.
Tiếp theo:
Với sự tham gia ngày càng đông của giới ETF vào thị trường futures, hoạt động rollover của giới traders có thay đổi đáng kể trong khoảng chục năm lại đây. Nếu trước đây traders chỗ tôi chỉ roll trước roll date 1-2 ngày, bây giờ họ nói phải trước 3-5 ngày mới tránh được làn sóng ETF (điều này sẽ có một hệ lụy tôi sẽ nói thêm bên dưới). Vì đa số ETF là long only, nghĩa là họ chỉ mua chứ không bán các hợp đồng futures (trừ lúc roll), nên dẫn đến một hệ quả là open interest tăng lên nhiều trong thời gian qua.
Open interest (OI - không biết dịch tiếng Việt là gì) là tổng số các hợp đồng hiện diện trên exchange. Mỗi hợp đồng có một buyer và một seller, khi số lượng các buyer (các ETF) tăng dần theo thời gian thì OI cũng tăng theo. Vì đa số các buyer và seller đều không muốn giao nhận hàng hóa thật nên họ sẽ đóng hợp đồng trước ngày roll date, OI vì thế sẽ giảm xuống đến gần mức giao dịch hàng hóa thật (chỉ bằng 1/30-1/50 OI bình thường). Mức này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó storage capacity có vai trò quan trọng vì buyer nhận dầu thô, kim loại, hay lúa mì về không thể bán/sử dụng ngay mà phải cất tạm đâu đó. Cách đây khoảng chục năm Goldman Sachs đã bị tố cáo đi thu gom các kho chứa một số commodity để thực hiện một dạng "long-squeeze" như WTI đợt này.
Như đã nói trong post trước các ETF thường rollover một cách máy móc theo một qui trình định trước, vd roll 30 phút trước market close 1 ngày trước roll date. Nếu vì một lý do nào đó OI vẫn còn cao ở thời điểm đó và/hoặc năng lực giao nhận hàng hóa thật bị sụt giảm nghiêm trọng (thiếu storage) thì việc rollover tập trung quá nhiều quá gần roll date có thể làm giá futures biến động mạnh. Chúng ta đã biết yếu tố thứ hai (năng lực giao nhận hàng hóa thật) giảm vì thiếu storage, còn yếu tố thứ nhất thì sao? Ở đây có 2 vấn đề.
Thứ nhất nếu roll date rơi vào nửa sau của một tuần thì giới traders sẽ có nhiều thời gian (cận roll date) để đóng hợp đồng sau khi tiếp nhận thông tin mới trong weekend. Lần này roll date rơi vào thứ Ba, nghĩa là họ chỉ có một ngày để trade out. Với những trading desk có qui định phải rollover 3-5 ngày trước thì họ đã roll vào tuần trước. Nhưng thường giới ETF roll rất sát ngày roll date (vì mục tiêu của họ là track index) nên có thể lần này chỉ vì lịch roll date bất lợi nên nhiều trade bị dồn vào ngày thứ Hai. Bản thân tôi trước đây đã chứng kiến traders rất chật vật đóng hợp đồng (không phải oil futures) một ngày trước roll date vì bị tình trạng tương tự.
Thứ hai có thể giới speculator đã "đánh bạc" vào kết quả cuộc họp của OPEC weekend trước. Nhớ lại lúc đó Trump (personally) đã rất mất công thuyết phục được Saudi và Nga chấp nhận cắt supply nhưng Mexico "phá bĩnh" không chịu ký. Cuối cùng Trump đã phải làm một việc vô tiền khoán hậu là hứa Mỹ sẽ cắt supply khoảng 250k thùng/ngày thay cho Mexico. Ngay sau đó tôi có viết là không hiểu Trump sẽ làm cách nào buộc US producers cắt supply, không giống tổng thống Nga hay vua Saudi tổng thống Mỹ không có quyền đó (trừ khi evoke DPA). [Có vẻ một số fan của Trump không hài lòng khi tôi viết như vậy ]
Cũng có thể thị trường lúc đầu hi vọng Trump bằng cách nào đó sẽ ép Mexico cắt supply hoặc bản thân Mexico phải tự nguyện cắt cùng OPEC vì giá xuống quá thấp thì Mexico cũng bị thiệt hại. Nhưng sau đó có thông tin thực ra Mexico cứng đầu vì họ đã nhanh chân hedge được giá dầu từ đầu năm (có thể đã mua put options). Chi tiết hedging cụ thể của Mexico thế nào chưa được tiết lộ nhưng chừng đó đủ để oil market nghi ngờ khả năng "cứu giá" của Trump. Nếu vậy những người đang có short position sẽ không vội đóng hợp đồng, để đến phút chót "ăn đậm".
Và quả thực các (short) seller đã "ăn đậm" thật. Những ai giữ hợp đồng đến vài phút cuối ngày hôm qua khả năng đã thắng 200-300%. Còn đa số phần còn lại của thế giới chẳng mấy ai hiểu chuyện gì đang xảy ra trên thị trường dầu thô, bởi sáng mai chắc WTI sẽ nhảy lên 15-20 đô la trở lại khi thị trường futures bắt đầu một chu kỳ front month contract mới.
Trên đây là một bài viết của bạn Giang Le giúp độc giả hiểu thêm về diễn biến giá dầu trong thời gian vừa qua. FB Giang Le xem bản gốc https://www.facebook.com/profile.php?id=100007542552795
Bài viết của Xangdau.net
Lần đầu tiên giá dầu Mỹ giảm vào lãnh thổ âm. Ngày hôm qua một thùng WTI đã giảm còn âm 37,63 đôla/thùng. Nói cách khác là nếu bạn muốn có một thùng dầu ngay lúc này, thì người ta sẽ phải trả tiền thêm cho bạn.
Đây là giá trên hợp đồng tương lai tháng 5, sẽ hết hạn vào tối nay. Hợp đồng tương lai là một loại bảo đảm tài chính, trong đó hai bên đồng ý mua hoặc bán một tài sản vào một ngày định trước với mức giá định trước.
Các traders đã mua hợp đồng dầu thô trong tháng 5 mà chưa bán được đó phải nhận khối lượng dầu thực tế mà họ đã mua, nhưng khả năng lưu trữ vào lúc này là vô cùng hạn chế vì nhu cầu giảm không phanh.
Thường thì traders có thể kiếm tiền bằng cách lưu trữ dầu thô và bán nó với giá cao hơn trên thị trường tương lai. Tuy nhiên, những traders hợp đồng tương lai hiện nay đang không muốn nhận các thùng dầu. Vì vậy, các traders lỡ nắm giữ hợp đồng tháng 5 phải vùng vẫy để cố gắng thoát khỏi việc phải nhận các thùng dầu thực tế và bán hết các vị thế tháng 5, điều này đang tạo ra một mức giá âm.
Sự suy giảm này đánh dấu một sự tương phản rõ rệt với giá vào đầu năm, khi một thùng dầu WTI có giá hơn 60 đôla. Nhu cầu giảm mạnh cũng đã đẩy giá xăng ở Mỹ xuống còn 1,81 đôla một gallon (rẻ hơn 1 đôla so với cùng kỳ một năm trước), theo AAA.
Tuy nhiên, một thùng dầu thô WTI giao tháng 6 lại đang giao dịch ở mức 20,43 đôla/thùng cho hợp đồng tương lai tháng 6 và ở mức 26,18 đôla cho hợp đồng tương lai tháng 7.
Và giá đó mới phản ánh rõ hơn về giá thực tế của một thùng dầu Giá hợp đồng tháng 5 – đang trong lãnh thổ âm và đã giảm đáng kể ngày hôm nay – đơn gỉ là chỉ phản ánh rõ hơn về vị thế của những người trên thị trường và họ có muốn chấp nhận giao hàng thực tế hay không.
Vì giá WTI tháng 5 sẽ hết hạn vào tối nay và ngừng giao dịch; thị trường sẽ ngay lập tức chuyển sang hợp đồng tháng 6 với giá đang giao dịch gần 21 đôla/thùng do đó sau ngày 21/4 giá thành phẩm trên thị trường thị trường châu Á sẽ được tính theo WTI tháng 6, cùng với 2 chuẩn dầu thô hỗ trợ khác là Brent tháng 6 hiện khoảng 26 và Dubai tháng 6 gần 21.
Cần lưu ý rõ là giá âm sẽ chỉ thật sự ảnh hưởng đến các trader trên thị trường giấy (paper market), nhà sản xuất thượng nguồn và lĩnh vực trung nguồn, với khu vực thị trường thực tế thành phẩm, giá cả sẽ được phản ánh thông qua giá tháng 6 nhiều hơn.Tóm lại giá thành phẩm xăng dầu M95, M92 DO sẽ bị ảnh hưởng bởi giá dầu thô tháng 6.
Nguồn tin: Xangdau.net
