Chuyên gia Fulbright Đỗ Thiên Anh Tuấn lo ngại rủi ro khi giá dầu giảm mạnh trong bối cảnh thu ngân sách và phát triển kinh tế Việt Nam vẫn lệ thuá»™c vào khai thác tài nguyên.

Trên thị trường thế giá»›i, giá dầu thô Ä‘ã giảm gần má»™t ná»­a kể từ hồi tháng 7 đến nay, gây ảnh hưởng đến kinh tế của các quốc gia, trong Ä‘ó có Việt Nam. Vá»›i việc từ 10 - 30% thu ngân sách được Ä‘óng góp từ xuất khẩu dầu thô, giá dầu giảm sẽ tạo áp lá»±c lá»›n lên Ä‘iều hành ngân sách năm sau. Trao đổi vá»›i VnExpress, ông Đỗ Thiên Anh Tuấn - Giảng viên ChÆ°Æ¡ng trình giảng dạy kinh tế Fulbright Ä‘ã có những chia sẻ về vấn đề này cÅ©ng nhÆ° tác Ä‘á»™ng của giá dầu giảm lên nền kinh tế Việt Nam.

Ông Đỗ Thiên Anh Tuấn

- Ông nhìn nhận thế nào về tác Ä‘á»™ng của giá dầu giảm tá»›i  các lÄ©nh vá»±c của nền kinh tế, đặc biệt vá»›i má»™t nÆ°á»›c vừa lệ thuá»™c vào xuất khẩu dầu thô vừa phải nhập khẩu xăng dầu thành phẩm về tiêu thụ?

- Giá xăng dầu giảm chắc chắn tác Ä‘á»™ng tích cá»±c lên hành vi chi tiêu của há»™ gia Ä‘ình và sản xuất của doanh nghiệp, bởi thu nhập hiệu dụng của người dân tăng lên. Tuy nhiên, quan trọng là giá cả ở các thị trường hàng hóa khác có linh hoạt biến Ä‘á»™ng theo giá dầu hay không.

Giá xăng tăng thì giá nhiều hàng hóa khác tăng theo, song khi giá giảm thì việc Ä‘iều chỉnh giảm giá của các mặt hàng khác rất chậm chạp. Vì vậy, giá xăng giảm tác Ä‘á»™ng đến hành vi chi tiêu và đầu tÆ° của nền kinh tế ở mức nào còn phụ thuá»™c vào tính linh hoạt của giá cả hàng hóa Ä‘ó. Chính phủ phải đảm bảo việc Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu trong nÆ°á»›c linh hoạt hÆ¡n trÆ°á»›c những thay đổi của giá xăng dầu thế giá»›i.

- NhÆ°ng xuất khẩu dầu thô Ä‘ang là nguồn thu ngân sách quan trọng. Nếu giá dầu giảm 1 USD so vá»›i mức 100 USD má»™t thùng, ngân sách năm 2015 sẽ hụt thu khoảng 1.000 tá»· đồng. Điều này sẽ ảnh hưởng thế nào đến mục tiêu giảm bá»™i chi từ 5,3% GDP về 5% GDP?

- Việc giá dầu giảm, thậm chí giảm thấp hÆ¡n mức giá lập dá»± toán ngân sách chắc chắn Ä‘ã ảnh hưởng lá»›n đến nguồn thu ngân sách và Ä‘áng lẽ mức thâm hụt năm nay có khả năng sẽ nặng nề hÆ¡n. Tuy nhiên, chúng ta lại chủ Ä‘á»™ng tăng sản lượng khai thác để bù vào mức sụt giảm của giá nhằm đảm bảo đủ nguồn thu.

Rủi ro của thu ngân sách và phát triển kinh tế lệ thuá»™c vào khai thác tài nguyên Ä‘ã được nói rất nhiều nhÆ°ng bây giờ gần nhÆ° vẫn vậy. Trong khi Ä‘ó, trữ lượng tài nguyên nói chung, dầu thô nói riêng không còn nhiều. Má»™t chiến lược cải cách cÆ¡ cấu nguồn thu Ä‘ã và Ä‘ang được tiến hành, mặc dù đạt được má»™t số bÆ°á»›c tiến nhÆ°ng nhìn chung vẫn còn chậm so vá»›i yêu cầu của cải cách.

- Trong bối cảnh tín nhiệm của Việt Nam được cải thiện, ông Ä‘ánh giá nhÆ° thế nào trÆ°á»›c ý kiến cho rằng Chính phủ có thể phát hành trái phiếu quốc tế để bù đắp thâm hụt ngân sách?