Lẽ ra việc chi quá này phải bị truy thu thì Bá»™ Tài chính lại tính gá»™p vào khoản lá»— của tập Ä‘oàn. Vì thế, ông Nguyá»…n Tiến Thỏa, Cục trưởng Cục Quản lý Giá (Bá»™ Tài chính), khẳng định: Petrolimex phải chịu trách nhiệm việc này chứ không thể bắt người dân gánh khoản chi trên.

Lá»— vì chi vượt khung

Công văn ngày 25-11 của Bá»™ Tài chính cho thấy: Báo cáo quyết toán hợp nhất sáu tháng đầu năm 2011 của Petrolimex (gồm văn phòng tập Ä‘oàn và 42 công ty thành viên) thì kinh doanh xăng dầu lá»— 1.840 tỉ đồng. Nguyên nhân của khoản lá»— này là do Petrolimex trả thù lao cho đại lý vượt định mức và tỉ giá ngoại tệ tăng.

Vá»›i khoản lá»— do tăng tỉ giá ngoại tệ, cÆ¡ quan chức năng phân tích: Tính đến 15-9, lượng ngoại tệ nhập xăng dầu mà Petrolimex phải vay, mua để thanh toán cho nhà cung cấp xăng dầu nÆ°á»›c ngoài là gần 4 tỉ USD, trong Ä‘ó sáu tháng đầu năm gần 3 tỉ USD. Trong thời gian Ä‘ó, tỉ giá ngoại tệ biến Ä‘á»™ng và bình quân trong sáu tháng đầu năm, 1 USD nhập khẩu xăng dầu gánh khoản lá»— gần 500 đồng. Tính ra, khoản lá»— phát sinh chênh lệch tỉ giá là hÆ¡n 1.400 tỉ đồng (chiếm 77,5% trong khoản lá»— 1.840 tỉ đồng).

Số lá»— còn lại (hÆ¡n 516 tỉ đồng) là do Petrolimex chi phí hoa hồng cho đại lý cao hÆ¡n định mức quy định (600 đồng/lít vá»›i xăng, diesel, dầu hỏa; 400 đồng/kg vá»›i mazút).

Theo ông Nguyá»…n Tiến Thỏa, Cục trưởng Cục Quản lý Giá, Petrolimex bị lá»— do trả thù lao cho đại lý vượt định mức và tỉ giá ngoại tệ tăng. Ảnh: HTD

Petrolimex phải gánh?

Nhận xét về các khoản lá»— của Petrolimex, ông Nguyá»…n Tiến Thỏa nói hÆ¡n 516 tỉ đồng nêu trên là khoản chi vượt mức quy định so vá»›i quy định hiện hành. Đây không thể xem là khoản lá»— của Petrolimex trong kinh doanh xăng dầu. Khoản chi vượt này do Petrolimex tạo ra thì họ phải chịu trách nhiệm. Chúng ta không thể lấy ngân sách, quỹ bình ổn để bù vào khoản thất thoát Ä‘ó. Nói cách khác, người dân không phải gánh khoản chi trên cho DN xăng dầu.

Ở góc nhìn khác, TS Lê Đăng Doanh cho rằng cÅ©ng giống nhÆ° ngành Ä‘iện, mặt hàng xăng dầu hiện nay Ä‘ang bị Petrolimex Ä‘á»™c quyền, thống lÄ©nh thị trường. Kinh doanh xăng dầu Ä‘ang là hoạt Ä‘á»™ng khép kín trong má»™t hệ thống nên không có sá»± giám sát khâu phân phối giữa nhà cung cấp và đại lý, không ai biết Ä‘ích thá»±c tổn hao năng lượng ra sao… Hằng năm, các DN này tá»± tính toán các khoản hao tổn Ä‘iện năng, năng lượng theo mức mà DN Ä‘Æ°a ra, nhÆ° thế sẽ không khách quan, minh bạch. “Vấn đề kiểm soát Ä‘á»™c quyền rất quan trọng vì Chính phủ chÆ°a có quy định cụ thể nào giám sát Ä‘á»™c quyền trong trong kinh doanh cÅ©ng nhÆ° tổn thất năng lượng, các chi phí phát sinh. Nhà nÆ°á»›c cần có quy định cụ thể giám sát công việc này thay vì để DN tá»± làm” - ông Doanh nói.