Tổng Giám đốc Petrolimex: Mục Ä‘ích của Petrolimex là nhằm cung cấp thông tin đầy đủ cho khách hàng, giúp họ nhận biết xu hÆ°á»›ng giá của thế giá»›i, chứ không có ý định thanh minh cho những diá»…n biến vừa qua hay trấn an dÆ° luận cho những lần tăng giá tiếp theo.

Việc Petrolimex vừa công khai công thức tính giá xăng, dầu Ä‘ang nhận được sá»± quan tâm của người tiêu dùng. Nhiều người nghi ngại: Phải chăng, Petrolimex muốn thanh minh, trấn an dÆ° luận cho việc tăng giá thời gian vừa qua, đồng thời dọn đường cho đợt tăng giá tiếp theo? Ông Bùi Ngọc Bảo, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) Ä‘ã trả lời phỏng vấn của phóng viên Báo TNVN về vấn đề này.

** ThÆ°a ông, từ tháng 10/2009 đến nay, thị trường xăng dầu Ä‘ã có 5 lần Ä‘iều chỉnh giá. Có ý kiến cho rằng, số liệu báo cáo vá»›i cÆ¡ quan chức năng của các doanh nghiệp để tăng giá là không Ä‘úng vá»›i thá»±c tế?

Ông Bùi Ngọc Bảo: Nghị định 84 quy định rất rõ ràng về trách nhiệm của doanh nghiệp khi Ä‘iều chỉnh giá. Má»—i lần Ä‘iều chỉnh giá, Petrolimex đều có phÆ°Æ¡ng án báo cáo rất chi tiết lên Liên Bá»™ Tài chính - Công thÆ°Æ¡ng để thẩm định các số liệu mà chúng tôi Ä‘ã báo cáo. Liên bá»™ có thể mở mạng bất cứ lúc nào để kiểm tra, kể cả giá xăng dầu trên thế giá»›i… mà chúng tôi nêu.

Từ trÆ°á»›c tá»›i nay, chúng tôi chÆ°a bị khiển trách là Ä‘ã báo cáo sai thông tin để được Ä‘iều chỉnh giá. Vì vậy, không thể nói rằng, chúng tôi Ä‘ã báo cáo số liệu sai lên Liên Bá»™ Tài chính - Công thÆ°Æ¡ng.

Đơn cá»­, từ ngày 24/10/2009 đến 21/2/2010, trong vòng 5 tháng, giá xăng được Ä‘iều chỉnh từ 15.500 đồng/lít lên 16.900 đồng/lít, tăng 1.490 đồng/lít, tăng 9,6%. Tại thời Ä‘iểm Ä‘iều chỉnh 24/10/2009, bình quân giá thế giá»›i theo công thức tính giá là 75,14 USD/thùng, tại thời Ä‘iểm 21/2/2010, bình quân là 82,8USD/thùng, tăng 7,66 USD/thùng, tÆ°Æ¡ng ứng 10,2%.

Bên cạnh Ä‘ó, từ 24/10 đến 21/12/2009 chúng ta Ä‘ã có hai lần Ä‘iều chỉnh tá»· giá, từ 17.882 đồng lên 19.100 đồng/USD, tăng 1.218 đồng và vá»›i tá»· lệ là 6,38%; tăng mức trích bình ổn giá từ 200 đồng lên 300 đồng/lít, tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i 33.33%....

Tổng hợp 3 yếu tố này làm cho mức tăng giá cÆ¡ sở thời Ä‘iểm 21/2/2010 so vá»›i thời Ä‘iểm 24/10/2009 là 15,56%, trong khi giá bán trong nÆ°á»›c chỉ tăng 9,6% và tăng thấp hÆ¡n mức giá thế giá»›i (10,2%). Những thông tin này cÆ¡ quan quản lý đều biết hoặc có thể thẩm định.

** Vậy ông giải thích nhÆ° thế nào khi cùng má»™t công thức tính có thời Ä‘iểm giá xăng của Petrolimex lại cao hÆ¡n so vá»›i doanh nghiệp khác?

Ông Bùi Ngọc Bảo: TrÆ°á»›c Ä‘ây, có thời Ä‘iểm các doanh nghiệp tăng giá bằng nhau thì người ta bảo là bắt tay nhau nâng giá. Còn kể từ khi từ Nghị định 84 ra đời, tất cả các đầu mối, thÆ°Æ¡ng nhân đều xây dá»±ng phÆ°Æ¡ng án má»™t cách Ä‘á»™c lập trình lên Liên bá»™, không ai biết giá của ai nên giá các Ä‘Æ¡n vị khác nhau cÅ©ng là dá»… hiểu. Thêm nữa, Petrolimex có sá»± khác biệt đối vá»›i các doanh nghiệp khác ở góc Ä‘á»™: Uy tín thÆ°Æ¡ng hiệu, dịch vụ cung cấp cho khách hàng; quản lý giám sát đảm bảo đủ số lượng, chất lượng cho khách hàng.

Cần hiểu rằng, mức giá bán ở từng doanh nghiệp không chỉ phụ thuá»™c thuần túy vào giá thành sản phẩm mà còn phụ thuá»™c vào những khác biệt trên.

** Ông nghÄ© sao về dÆ° luận, việc Petrolimex công khai công thức tính giá xăng là nhằm mục Ä‘ích thanh minh, dọn đường dÆ° luận cho việc tăng giá xăng, dầu khi có biến Ä‘á»™ng?

Ông Bùi Ngọc Bảo: Thá»±c tế thì công thức tính này Ä‘ã được quy định rất chi tiết trong Nghị định 84 rồi. Ở Ä‘ó, quy định các cấu thành giá, bao gồm giá thế giá»›i bình quân trong vòng 30 ngày, thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, rồi quỹ bình ổn giá, chi phí của doanh nghiệp, lợi nhuận định mức… NhÆ°ng, không phải ai cÅ©ng tính toán má»™t cách chuẩn xác được. Người tiêu dùng có quyền được cung cấp thông tin để hoạch định kế hoạch sản xuất của mình.

Mục Ä‘ích của Petrolimex niêm yết, công bố những mức giá này là nhằm cung cấp cho khách hàng những thông tin đầy đủ, giúp họ nhận biết được xu hÆ°á»›ng giá của thế giá»›i, chứ không có ý định thanh minh cho những diá»…n biến vừa qua hoặc dọn đường trấn an dÆ° luận cho những lần tăng giá tiếp theo.

** Có người cho rằng, Petrolimex nắm giữ thị phần chi phối nên sinh ra Ä‘á»™c quyền, vì vậy phải chia nhỏ Petrolimex ra thành nhiều doanh nghiệp thì người tiêu dùng má»›i có giá xăng, dầu hợp lý. Ông nghÄ© sao về việc này?

Ông Bùi Ngọc Bảo: Tôi cho rằng, thị phần Petrolimex là 50 - 60%, là cái tá»± nhiên, không có sá»± tác Ä‘á»™ng chủ quan nào. Xem xét góc Ä‘á»™ kết cấu thị trường, chúng ta phải nhìn nhận bằng những con số cụ thể thì nó không phản ánh tính Ä‘á»™c quyền và tính chi phối của Petrolimex. Đơn cá»­, trên thị trường bán lẻ, cả nÆ°á»›c có khoảng 10.000 cá»­a hàng xăng dầu, trong Ä‘ó sở hữu của Petrolimex chỉ vào khoảng gần 2.000 cá»­a hàng, chiếm khoảng 20%. Vá»›i các cá»­a hàng còn lại của tÆ° nhân và tổ chức khác có quan hệ vá»›i tất cả các đầu mối, trong Ä‘ó có Petrolimex thông qua hợp đồng kinh tế.

Hiện tại, chúng tôi có khoảng 4.000 khách hàng là đại lý trên cÆ¡ sở hợp đồng hoàn toàn tá»± nguyện và sản lượng này cÅ©ng tÆ°Æ¡ng ứng sản lượng bán ra trên hệ thống của Petrolimex. Do Ä‘ó, có thể nói, sản lượng bán thông qua kênh trá»±c tiếp cá»­a hàng của mình và 4.000 cá»­a hàng xã há»™i, chiếm khoảng 50% thị phần, là má»™t tá»· lệ chiếm lÄ©nh mang tính chất tá»± nguyện trên cÆ¡ sở hợp đồng kinh tế giữa các Ä‘Æ¡n vị, cá nhân và nhà cung cấp.

CÅ©ng phải nói thêm, dù rằng tá»· lệ chiếm lÄ©nh thị trường của các Ä‘Æ¡n vị đầu mối lá»›n tá»›i Ä‘âu nhÆ°ng Ä‘ây là mặt hàng Nhà nÆ°á»›c quản lý về giá cả nên không thể nói là có Ä‘Æ¡n vị nào Ä‘á»™c quyền.

** NhÆ°ng Petrolimex “thừa hưởng” hệ thống cÆ¡ sở vật chất trÆ°á»›c Ä‘ây của Nhà nÆ°á»›c nên có lợi thế hÆ¡n các doanh nghiệp khác, vì thế mà bán được nhiều xăng dầu hÆ¡n?

Ông Bùi Ngọc Bảo: Khi Petrolime được Nhà nÆ°á»›c thành lập và giao nhiệm vụ tổ chức kinh doanh xăng dầu thì có những há»— trợ để hình thành nên cÆ¡ sở vật chất để thá»±c hiện nhiệm vụ chính trị của mình. Tuy nhiên, sau năm 1990 thì Petrolimex không có ngân sách Nhà nÆ°á»›c và cÅ©ng không được Nhà nÆ°á»›c giao thêm tài sản. Chúng tôi phải hoạch định chiến lược phát triển của mình, phải vay ngân hàng hoặc dùng vốn tá»± có để đầu tÆ° kho tàng, bến bãi, cá»­a hàng.

Do Ä‘ó, có thể nói, trong vòng 20 năm qua không có chuyện Nhà nÆ°á»›c giao rồi cung cấp vốn, ngân sách...

** Có ý kiến nêu, nên sá»­a lại Nghị định 84/2009 theo hÆ°á»›ng không giao quyền quyết giá xăng dầu cho doanh nghiệp mà Nhà nÆ°á»›c phải là người quyết giá sao cho đảm bảo hài hòa lợi ích Nhà nÆ°á»›c, doanh nghiệp, người tiêu dùng. Quan Ä‘iểm của ông nhÆ° thế nào?

Ông Bùi Ngọc Bảo: Nếu quay lại cÆ¡ chế cÅ© thì chúng ta cÅ©ng biết thá»±c tế diá»…n ra nhÆ° thế nào rồi. Báo chí Ä‘ã nêu, nào là bất cập của cÆ¡ chế bù lá»— đối vá»›i nền kinh tế; nào là cÆ¡ chế vận hành giá xăng dầu theo cÆ¡ chế “xin, cho”… Còn Nghị định 84 Ä‘ã được xây dá»±ng trên cÆ¡ sở Ä‘ánh giá, phân tích cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá Nhà nÆ°á»›c thá»±c hiện trong suốt 55 năm qua, loại bỏ những yếu tố không còn phù hợp vá»›i thá»±c tiá»…n, đảm bảo việc vận hành giá xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c. Tôi cho rằng, vấn đề quản lý giá chuyển từ xét duyệt sang hậu kiểm nhÆ° Nghị định 84 quy định Ä‘ã thể hiện Ä‘úng thá»±c tiá»…n. Nếu chúng tôi báo cáo sai để được tăng giá, công tác hậu kiểm phát hiện thì doanh nghiệp sẽ bị phạt…

** CÅ©ng có ý kiến đề xuất Nhà nÆ°á»›c phải áp giá trần đối vá»›i mặt hàng xăng dầu. Khi Ä‘ó, cạnh tranh giữa các doanh nghiệp sẽ là giảm giá chứ không phải là tăng giá liên tiếp?

Ông Bùi Ngọc Bảo: Thá»±c tế, cÆ¡ chế xác định theo giá trần thì chúng ta Ä‘ã thá»±c hiện từ những năm 1995 - 1996, thậm chí qua năm 2000. Tuy nhiên, thời Ä‘iểm này biến Ä‘á»™ng của giá cả quốc tế là rất ổn định và mức Ä‘á»™ xác định giá trần của Nhà nÆ°á»›c thì cÅ©ng là giá cố định, các doanh nghiệp cÅ©ng ít khi Ä‘iều chỉnh trên cÆ¡ sở giá trần. NhÆ°ng từ năm 2008 cho tá»›i nay, giá cả quốc tế biến Ä‘á»™ng hằng ngày vá»›i tần suất rất cao và nếu chúng ta quy định giá trần thì nó có thể dẫn tá»›i tình trạng neo giá (treo giá - PV). Để tránh hiện tượng neo giá thì giá trần phải xác định rất uyển chuyển theo giá thị trường; nhÆ°ng khi giá thị trường quốc tế thay đổi hằng ngày vá»›i má»™t biên Ä‘á»™ rất lá»›n thì chúng ta phải thay đổi giá trần và thay đổi giá trần sẽ ảnh hưởng tá»›i tính ổn định của thị trường và mất Ä‘i cái ý nghÄ©a của giá trần.

** Xin cảm Æ¡n ông!

VOV