Sau hÆ¡n 2 năm thá»±c hiện Quỹ bình ổn xăng dầu, dÆ° luận Ä‘ang có nhiều ý kiến lo ngại về việc quản lý cÅ©ng nhÆ° sá»­ dụng quỹ. 

 

Chúng tôi Ä‘ã có cuá»™c trao đổi khá cởi mở và thẳng thắn vá»›i ông Nguyá»…n Tiến Thỏa, Cục Trưởng cục Quản lý giá về vấn đề này.

 

 

Theo nhiệm vụ được Chính phủ giao (tại Điều 26, Nghị định số 84/2009/NĐ-CP ngày 25/10/2009 về kinh doanh xăng dầu) Bá»™ Tài chính ban hành Thông tÆ° 234/2009/TT-BTC. 

 

Nguyên tắc chung của Thông tÆ° này đề ra là: Trích lập quỹ và sá»­ dụng Quỹ phải do Nhà nÆ°á»›c chỉ đạo thống nhất, chứ không phải các doanh nghiệp tá»± quyền trích và tá»± quyền sá»­ dụng. Tuy quy định là Quỹ bình ổn giá lập và được để tại doanh nghiệp, nhÆ°ng doanh nghiệp phải chấp hành các quyết định của Bá»™ Tài chính về mức trích, thời gian trích; mức sá»­ dụng, thời gian sá»­ dụng. 

 

Qua kết quả theo dõi kiểm tra, đối chiếu hàng năm của Bá»™ Tài chính thì các doanh nghiệp Ä‘ầu mối đều thá»±c hiện Ä‘úng các quy định Ä‘ó.  

 

 

Việc sá»­ dụng Quỹ nhÆ°: mức bao nhiêu, vào thời gian nào, khi nào chấm dứt để giữ bình ổn giá luôn được Bá»™ Tài chính thông báo công khai bằng văn bản và các phÆ°Æ¡ng tiện thông tin đại chúng cÅ©ng Ä‘ã há»— trợ việc công khai Ä‘ó. 

 

Về hiệu quả của Quỹ: Chỉ nói Ä‘Æ¡n giản từ đầu năm đến giờ nếu không có quỹ bình ổn giá kết hợp vá»›i biện pháp Ä‘iều tiết thuế của Nhà nÆ°á»›c thì các doanh nghiệp Ä‘ã phải Ä‘iều chỉnh tăng giá nhiều lần do giá thế giá»›i tăng. Giữ được giá bình ổn trong thời gian qua để tránh tác Ä‘á»™ng bất lợi đến sản xuất, đời sống Ä‘ó là hiệu quả chung của các giải pháp Ä‘iều hành, trong Ä‘ó có Ä‘óng góp của Quỹ Bình ổn giá. 

 

Việc này sẽ được Ä‘ánh giá, tổng kết để làm tốt hÆ¡n trong thời gian tá»›i.

 

 

Quỹ bình ổn giá được trích lập và quản lý tại má»™t tài khoản riêng và chỉ sá»­ dụng cho mục Ä‘ích bình ổn giá, không được sá»­ dụng vào mục Ä‘ích nào khác. 

 

Việc kiểm tra, giám sát Quỹ này được tuân theo má»™t quy trình nhất định nhÆ°: định kỳ từng doanh nghiệp phải báo cáo tình hình trích, lập, sá»­ dụng và số dÆ° của Quỹ hoặc báo cáo Ä‘á»™t xuất khi có yêu cầu của  Bá»™ Tài chính. 

 

Đồng  thời, vào cuối năm, các cÆ¡ quan chuyên môn của Bá»™ Tài chính sẽ trá»±c tiếp kiểm tra, đối chiếu cụ thể đối vá»›i DN về tình hình trích, lập, sá»­ dụng Quỹ qua tài khoản 357 - Quỹ bình ổn giá xăng dầu của doanh nghiệp. 

 

 

Kiểm toán Nhà nÆ°á»›c hiện Ä‘ang thá»±c hiện việc kiểm toán Quỹ là kiểm toán Ä‘ang làm theo Luật kiểm toán, có chÆ°Æ¡ng trình, kế hoạch cụ thể nhÆ°ng cÅ©ng không loại trừ kế hoạch kiểm toán Ä‘á»™t xuất. Dù bất kỳ lý do gì thì Ä‘ó cÅ©ng là công việc bình thường, góp phần giúp công tác quản lý có hiệu quả hÆ¡n. Về trách nhiệm liên quan đến quản lý Quỹ, chúng tôi cÅ©ng Ä‘ã sẵn sàng phục vụ công tác kiểm toán theo lịch được phân công.

 

 

Việc có tính lãi hay không, tôi nghÄ© chúng ta cần nhìn vào bản chất của Quỹ. Quỹ được quy định là để tại doanh nghiệp tại má»™t tài khoản riêng và chỉ sá»­ dụng vào mục Ä‘ích bình ổn giá; có nghÄ©a là doanh nghiệp không được sá»­ dụng vào mục Ä‘ích kinh doanh- Ä‘ây là Ä‘iều cấm doanh nghiệp vi phạm. Tiền Ä‘ó không phải doanh nghiệp vay mà là “giữ há»™ Nhà nÆ°á»›c” để sá»­ dụng ngay khi có quyết định bình ổn giá của Nhà nÆ°á»›c. Trong trường hợp đặt ra phải tính lãi, ai sẽ là người trả vá»›i bản chất Quỹ nhÆ° trên? 

 

Giả sá»­ có cÆ¡ chế cho doanh nghiệp vay Quỹ Ä‘ó, có tính lãi thì Quỹ có thể tăng thêm, nhÆ°ng nguồn lãi ấy (nếu coi là chi phí doanh nghiệp bỏ ra) lại phải hạch toán vào chi phí kinh doanh xăng dầu sẽ làm tăng giá vốn của doanh nghiệp; mặt khác khi Nhà nÆ°á»›c cần bình ổn giá tức thời thì lấy Ä‘âu ra nguồn lá»±c… khi nguồn lá»±c Ä‘ó Ä‘ang trên đường lÆ°u thông. Chính vì vậy việc này cần phải được nghiên cứu kỹ càng.

 

 

Kiểm toán các doanh nghiệp Nhà nÆ°á»›c là công việc bình thường, pháp luật Ä‘ã quy định. Tôi nghÄ© cần phải làm và hàng năm Ä‘ã làm chứ không đặt ra vấn đề nên hay không nên nữa.

 

 

Nếu nói nhÆ° vậy thì chÆ°a hoàn toàn chuẩn xác, bởi vì trong Ä‘iều kiện kinh doanh bình thường, thị trường diá»…n biến bình thường thì doanh nghiệp kinh doanh được quyền chủ Ä‘á»™ng “lời ăn, lá»— chịu” làm sao bây giờ lại có cÆ¡ chế há»— trợ (bù lá»— hoặc há»— trợ về thuế) của Nhà nÆ°á»›c. 

 

Chỉ khi thị trường có biến Ä‘á»™ng bất thường, giá cÆ¡ sở tăng cao, Nhà nÆ°á»›c yêu cầu doanh nghiệp không được Ä‘iều chỉnh tăng giá mà phải thá»±c hiện các biện pháp bình ổn giá - thì má»›i có chính sách há»— trợ bằng việc linh hoạt chính sách thuế (chứ không phải bù lá»—), cho sá»­ dụng Quỹ bình ổn giá; thậm chí còn yêu cầu doanh nghiệp không được tính lãi kinh doanh nhÆ° má»™t số tháng đầu năm… 

 

CÆ¡ chế há»— trợ để bình ổn giá thị trường nhÆ° vậy suy cho cùng là há»— trợ người tiêu dùng. Trong thời Ä‘iểm phải bình ổn giá ấy: Khi Nhà nÆ°á»›c giảm thuế tức là Người tiêu dùng không phải ná»™p thuế qua giá xăng dầu và giá cÅ©ng được giữ ổn định không tăng; Nhà nÆ°á»›c cho doanh nghiệp sá»­ dụng Quỹ bình ổn giá để doanh nghiệp không tăng giá; cÅ©ng chính là “gián tiếp trả lại” phần Ä‘óng góp của người tiêu dùng lập Quỹ bình ổn giá qua giá xăng dầu.

 

Trong thời gian tá»›i, nguồn lá»±c để lập Quỹ bình ổn giá xăng dầu nên lấy từ Ä‘âu, có ý kiến nên lấy từ lợi nhuận của doanh nghiệp cÅ©ng là những đề xuất sẽ được xem xét. Tôi tiếp thu và hoan nghênh các đề xuất Ä‘ó.

 

 

Quỹ bình ổn giá xăng dầu là giải pháp má»›i được thá»±c hiện; khi ban hành Thông tÆ° hÆ°á»›ng dẫn, trÆ°á»›c Ä‘ó Bá»™ Tài chính Ä‘ã xin ý kiến góp ý rá»™ng rãi và Ä‘ã làm Ä‘úng quy trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật. 

 

Tuy thế nhÆ°ng không phải Ä‘ã là “tròn trịa”, thá»±c tế thá»±c hiện Ä‘ã khẳng định: Các quy định về trích, lập, sá»­ dụng, quản lý cÆ¡ bản là chặt chẽ, nhÆ°ng có những ná»™i dung cần được tổng kết, rút kinh nghiệm để nghiên cứu, sá»­a đổi, bổ sung nhÆ°: Những ná»™i dung về chi phí kinh doanh; chế Ä‘á»™ giám sát, kiểm tra đối chiếu; trách nhiệm công khai Quỹ…