Theo nhận định của chuyên gia, xăng kém chất lượng gây nên hiện tượng nồng Ä‘á»™ benzen, chì vượt quá tiêu chuẩn cho phép trong không khí tại TP HCM.

Thanh tra Sở Khoa học - Công nghệ TP HCM vừa phát hiện má»™t lượng xăng dầu kém chất lượng Ä‘ang được bán trên thị trường.

Ngay sau Ä‘ó, kết quả quan trắc môi trường TP HCM 6 tháng đầu năm 2009 cho thấy, hàm lượng chì tăng từ 1,33 đến 2,28 lần so vá»›i 6 tháng cuối năm 2008 (tại 6 trạm quan trắc); 77% giá trị quan trắc nồng Ä‘á»™ benzen trong không khí vượt chuẩn (tại 8 trạm quan trắc), trong Ä‘ó, cao nhất là trạm quan trắc giao thông ven đường Điện Biên Phủ (quận Bình Thạnh).

Benzene, chì vượt ngưỡng

Vá»›i kết quả trên, nhiều nhà khoa học nhận định nồng Ä‘á»™ benzen cÅ©ng nhÆ° hàm lượng chì trong không khí Ä‘ang ở mức cao liên quan đến chất lượng xăng dầu.

Có khả năng trên thị trường vẫn còn lÆ°u hành má»™t lượng lá»›n xăng pha chì. Tiến sÄ© Nguyá»…n VÄ©nh Khanh, Khoa Kỹ thuật hóa học, ĐH Bách khoa TP HCM, phân tích, để đảm bảo được trị số octan cho xăng, doanh nghiệp thường phải pha thêm nhiều loại phụ gia vào. Các chất phụ gia chiếm hàm lượng khá lá»›n trong xăng (đến 40%), Ä‘ó là các hợp chất cÆ¡ kim của mangan, sắt.

Dùng xăng kém chất lượng làm tăng nồng Ä‘á»™ benzen, chì trong không khí. Ảnh minh họa: N. Linh

Hai hợp chất này gây ô nhiá»…m môi trường và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người, nên Ä‘ã bị cấm tại các nÆ°á»›c phát triển. Ngoài ra, có chất phụ gia reformate, Ä‘ây là há»—n hợp hydrocarbon giàu các hợp chất vòng thÆ¡m (bao gồm benzene, toluene và xylene) Ä‘á»™c hại.

Các hợp chất này có cấu trúc liên kết rất khó phá vỡ, nên trong quá trình đốt cháy không hết sẽ thải ra môi trường. Bên cạnh Ä‘ó, có các phụ gia nhÆ° Methyl tert butyl ether (MTBE), Ethanol, Ethyl tert butyl eter (ETBE), Butanol, Amine hữu cÆ¡.

Việc sá»­ dụng xăng không phù hợp vá»›i từng loại xe cÅ©ng được xem là nguyên nhân gây ô nhiá»…m môi trường. Tiến sÄ© Nguyá»…n Lê Ninh, Phó chủ tịch Há»™i ô tô và thiết bị Ä‘á»™ng lá»±c TP HCM, cho biết, nếu xe có công suất thấp, trị số nén thấp, xe cÅ© nhÆ°ng dùng xăng có trị số octan quá cao thì nhiên liệu không được đốt hết, bị thải ra môi trường gây ô nhiá»…m. Hiện nay, nồng Ä‘á»™ benzen trong không khí chủ yếu do lượng xăng bốc hÆ¡i cÅ©ng nhÆ° lượng khí thải ra từ lượng xe lÆ°u thông trên đường.

Cần kiểm tra chất lượng xăng dầu

Anh Lê NhÆ° Lá»™c, cán bá»™ Phòng Quan trắc và Ä‘ánh giá chất lượng môi trường, Chi cục Bảo vệ môi trường TP HCM, cho biết, sau khi cấm lÆ°u hành xăng A83, kết quả quan trắc môi trường những năm qua cho thấy lượng chì trong không khí giảm mạnh. Tuy nhiên, theo kết quả quan trắc vừa rồi, hàm lượng chì Ä‘ang tăng lên. Theo nhận định sÆ¡ bá»™, có khả năng trên thị trường vẫn còn xăng kém chất lượng, xăng pha chì lÆ°u hành.

Để hạn chế nồng Ä‘á»™ benzen trong không khí do xăng dầu cháy không hết thải ra, theo tiến sÄ© Khanh, không nên dùng benzen làm chất phụ gia pha vào xăng.

Theo quy định của Việt Nam, hàm lượng benzen tối Ä‘a cho phép trong xăng là 2,5% thể tích (má»™t số nÆ°á»›c cấm hẳn hoặc pha vào xăng vá»›i tá»· lệ không quá 1% thể tích). Thay thế chất phụ gia pha trong xăng cần chọn những chất không gây nguy hại đối vá»›i sức khỏe con người, không gây ô nhiá»…m môi trường… Ngoài ra, phải tăng cường giám sát, kiểm tra thường xuyên chất lượng xăng dầu.

Các hợp chất vòng thÆ¡m (aromatics) bao gồm benzen, toluene và xylene gây ô nhiá»…m và rất Ä‘á»™c hại. Chúng còn có thể gây ra bệnh nan y, hoặc gây Ä‘á»™t biến gene. Bá»™ tiêu chuẩn TCVN 6776:2005 quy định hàm lượng hydrocarbon thÆ¡m tối Ä‘a trong xăng là 40% thể tích.

baodatviet