Dá»± thảo nghị định má»›i xây dá»±ng nhằm thay thế Nghị định số 84/2009/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý thị trường xăng dầu lại được Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘em ra lấy ý kiến. Tuy nhiên, dá»± thảo má»›i Ä‘ã không nhận được sá»± đồng tình.

Theo đề xuất của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng tại dá»± thảo nghị định má»›i, giá bán lẻ xăng dầu tiếp tục được xây dá»±ng trên "nền" giá cÆ¡ sở. Thay đổi lá»›n của dá»± thảo này so vá»›i Nghị định 84/2009/NĐ-CP hiện áp dụng là thay đổi về biên Ä‘á»™ Ä‘iều chỉnh giá bán lẻ. Đồng thời, dá»± thảo nghị định má»›i về kinh doanh xăng dầu đề xuất "kéo" dài thời gian dãn cách giữa 2 lần Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu liên tiếp thêm 5 ngày so vá»›i mức hiện tại. NhÆ° vậy, dá»± thảo nghị định má»›i về kinh doanh xăng dầu lần này là sá»± tiếp tục của nguyên tắc áp dụng "cÆ¡ chế thị trường có sá»± quản lý của nhà nÆ°á»›c" trên thị trường xăng dầu quốc gia.

Ông Võ Văn Quyền - Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nÆ°á»›c - Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng:

Nghị định má»›i vẫn theo hÆ°á»›ng để DN đầu mối xăng dầu được tá»± định giá trong phạm vi 5%. Theo Ä‘ó, giá cÆ¡ sở - gồm 3 khoản cấu thành: Giá mua hàng của DN đầu mối, các khoản thu há»™ nhà nÆ°á»›c và các khoản DN đầu mối phải có (chi phí bình quân xã há»™i) và được hưởng (lợi nhuận định mức). Bá»™ Tài chính hoặc má»™t cÆ¡ quan Ä‘á»™c lập mua thông tin của Hãng Reuters (Platts) tính toán Ä‘úng công thức, công bố hàng ngày để người dân giám sát; DN sá»­ dụng tính toán, đối chiếu và phóng viên báo chí Ä‘Æ°a tin.

Trong Ä‘iều kiện bình thường, tùy thuá»™c vào giá xăng dầu lên hoặc xuống trong phạm vi 5%; căn cứ vào quy định của Nhà nÆ°á»›c, DN đầu mối Ä‘iều chỉnh tăng hoặc giảm giá bán tÆ°Æ¡ng ứng.

Trong Ä‘iều kiện giá xăng dầu thế giá»›i tăng trên 5% hoặc giá bán xăng dầu ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã há»™i hoặc đời sống nhân dân thì Nhà nÆ°á»›c nắm lấy quyền quyết định giá nhÆ°ng thông qua các công cụ thuế, phí, Quỹ Bình ổn... Và tất cả vẫn theo nguyên tắc thị trường: Nhà nÆ°á»›c không bù lá»—, DN đầu mối tham gia bình ổn phải được bù đắp đầy đủ chi phí kinh doanh, chi phí lÆ°u thông (không để phát sinh lá»— tại DN đầu mối).

Chúng ta cố gắng không nên để lặp lại tình huống: Điều hành giá bằng giải pháp hành chính là chủ yếu làm cho DN đầu mối lá»— nhÆ°ng không có cách nào bù đắp cho DN thá»±c hiện nhiệm vụ này (bởi Nghị định 84 xác định “không bù lá»—” nên cÅ©ng không thể dùng ngân sách để bù lá»—). Trong khi Ä‘ó, công chúng và báo chí thì nghi DN “lá»— giả lãi thật”, Ä‘ánh giá DN là làm ăn không hiệu quả, không bảo toàn phát triển được vốn, không bảo đảm quyền lợi của cổ Ä‘ông - nhà đầu tÆ°.

TS VÅ© Đình Ánh - chuyên gia về giá

Quỹ bình ổn giá xăng dầu, nếu theo tinh thần dá»± thảo nghị định má»›i, sẽ trích thường xuyên. Nếu vậy thì không Ä‘úng tinh thần của má»™t quỹ bình ổn. Đúng ra khi giá thế giá»›i giảm má»›i nên trích quỹ. Khi giá thế giá»›i tăng mà vẫn trích theo kiểu "thường xuyên" thì lúc này quỹ không còn tính chất bình ổn mà khiến giá Ä‘ã cao phải Ä‘á»™i thêm má»™t khoản phí khiến tăng cao hÆ¡n nữa. NhÆ° thế, người tiêu dùng luôn phải ứng trÆ°á»›c má»™t khoản tiền dá»± phòng cho tăng giá.

Bên cạnh Ä‘ó, theo tôi, hiện nay chỉ người tiêu dùng có trách nhiệm Ä‘óng quỹ bình ổn giá xăng dầu là không hay. DN cÅ©ng là má»™t bên tham gia, tại sao họ không Ä‘óng? Dù ít hay nhiều, DN nên trích má»™t phần lợi nhuận của mình Ä‘óng vào quỹ để chia sẻ vá»›i người tiêu dùng và tăng trách nhiệm của họ khi sá»­ dụng quỹ.

Nhà nÆ°á»›c hoàn toàn có thể đảm bảo nguồn thu bằng tá»· lệ nhất định thu từ lợi nhuận kinh doanh xăng dầu.

HÆ¡n nữa, xăng dầu của ta thá»±c chất vẫn chÆ°a có thị trường thá»±c sá»± mà Ä‘á»™c quyền nhóm (Petrolimex vẫn nắm vị trí thống lÄ©nh vá»›i trên 50% thị phần). Do vậy, dù là biên Ä‘á»™ hẹp 5% thì cÅ©ng không nên cho DN tá»± tăng giá.
Nghị định nói liên bá»™ giám sát chỉ là nói cho có thôi, bởi Ä‘ã cho DN quyết thì Nhà nÆ°á»›c giám sát gì? Anh chỉ theo dõi chứ không có quyền gì để buá»™c DN không được tăng 5% cả. Rõ ràng người dân tưởng Nhà nÆ°á»›c có giám sát nhÆ°ng thá»±c tế không có tác dụng gì. Vì vậy, vẫn nên quy định giá trần cho xăng dầu.

Ông Phan Thế Ruệ - Chủ tịch Hiệp há»™i Xăng dầu:

Tổng thể hành lang pháp lý về quản lý Ä‘iều hành giá xăng dầu vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết dứt Ä‘iểm. Thá»±c trạng hiện nay là cứ khi nào cÆ¡ quan chức năng đẩy mạnh, tập trung giám sát quá trình Ä‘iều hành giá xăng dầu thì thị trường tạm được ổn định, còn khi nào các cÆ¡ quan chức năng lÆ¡ là thì lại biến Ä‘á»™ng ngay lập tức. Do vậy, cần phải có biện pháp quyết liệt để giải quyết được vấn đề này.

Không nên dùng các từ định tính, nhÆ° "Ä‘iều hành thuế nhập khẩu phù hợp vá»›i Ä‘iều kiện kinh tế – xã há»™i trong từng thời kỳ" hay việc dùng quỹ bình ổn khi "việc tăng giá ảnh hưởng đến phát triển kinh tế – xã há»™i và đời sống nhân dân". Cần quy định con số cụ thể, hoặc rõ ràng hÆ¡n nhÆ° "khi giá cÆ¡ sở cao hÆ¡n giá bán lẻ hiện hành" thì dùng quỹ bình ổn. Hay thuế nhập khẩu, phải ổn định trong vòng má»™t năm. Điều này vừa giúp Nhà nÆ°á»›c có nguồn thu ổn định, vừa giúp DN không bị Ä‘á»™ng và minh bạch hóa hoạt Ä‘á»™ng Ä‘iều hành, tránh chủ quan, duy ý chí.

Nguồn tin: DDDN