Tổng thống Nigeria Goodluck Jonathan

Dá»± luật trên Ä‘Æ°a ra các quy định tài chính má»›i cho ngành dầu mỏ và việc tái cÆ¡ cấu công ty dầu mỏ nhà nÆ°á»›c bên cạnh các biện pháp khác. Những đề xuất trong dá»± luật dài 223 trang này là rất cần thiết đối vá»›i quốc gia thành viên Tổ chức Các nÆ°á»›c Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) này. Nigeria là nền kinh tế phụ thuá»™c nhiều vào dầu mỏ, hiện Ä‘óng góp trên 80% nguồn thu cho đất nÆ°á»›c, và là nÆ¡i các tập Ä‘oàn lá»›n nhÆ° Shell, Exxon và Total tham gia khai thác dầu thô để xuất khẩu.

Theo dá»± luật, Công ty xăng dầu quốc gia (NNPC), vốn được nhiều người biết đến về tình trạng tham nhÅ©ng, sẽ được tổ chức lại. Công ty quản lý tài sản xăng dầu quốc gia sẽ có quyền lợi trong các liên doanh giữa NNPC và các công ty dầu mỏ quốc tế. Công ty dầu mỏ nhà nÆ°á»›c (NOC) và Công ty khí đốt nhà nÆ°á»›c (NGC) sẽ được thành lập. NOC sẽ phát hành tá»›i 30% cổ phần trong vòng 6 năm tại Sàn giao dịch chứng khoán Nigeria, còn NGC sẽ phát hành 49% cổ phần trong thời gian tÆ°Æ¡ng tá»± cÅ©ng tại sàn giao dịch này.

Dá»± luật đề xuất mức thuế lợi nhuận 25% đối vá»›i hoạt Ä‘á»™ng khai thác ngoài khÆ¡i và 50% đối vá»›i hoạt Ä‘á»™ng khai thác trên bờ, so vá»›i các mức hiện nay là 50% và 85% cÅ©ng nhÆ° việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp 30%. Về các khoản thuê mỏ, mức thuê má»›i không được Ä‘Æ°a ra trong dá»± luật, cho phép Bá»™ trưởng Dầu mỏ quyền Ä‘iều chỉnh khi cần, dá»±a trên sản lượng và giá dầu. Tiền thuê mỏ hiện nay đối vá»›i hoạt Ä‘á»™ng khai thác ngoài khÆ¡i dá»±a trên thang đối chiếu Ä‘á»™ sâu, trong khi mức thuê mỏ trên bờ là 20%. Bên cạnh Ä‘ó, các công ty cÅ©ng sẽ phải Ä‘óng 10% lợi nhuận ròng vào má»™t quỹ nhằm mang lại lợi ích cho các khu vá»±c có hoạt Ä‘á»™ng khai thác dầu.

Các công ty dầu mỏ phàn nàn rằng gánh nặng tài chính sẽ quá lá»›n đối vá»›i họ. Các tập Ä‘oàn lá»›n cho rằng các quy định má»›i là quá khắc nghiệt, các quyền được trao cho Bá»™ trưởng Tài chính Ä‘ang gây lo ngại và có thể xảy ra sá»± bất đồng về tài chính xung quanh quỹ cho các khu vá»±c có hoạt Ä‘á»™ng sản xuất dầu mỏ. Vì thế, khó khăn cho Chính phủ Nigeria là phải đảm bảo dòng chảy đầu tÆ° và giữ vững nguồn thu.

Theo ông Kayode Akindele thuá»™c hãng đầu tÆ° 46 Parallels, dá»± luật có thể được thông qua trÆ°á»›c cuối năm nay. Ông cho rằng việc thông qua dá»± luật là cần thiết khi tình hình hiện nay Ä‘ã khác so vá»›i 4-5 năm qua, song vẫn còn má»™t số vấn đề cần được giải quyết. Ông nói 10-15 năm trÆ°á»›c, Nigeria có thể trì hoãn bởi vì khi Ä‘ó sá»± cạnh tranh chÆ°a được đặt ra, còn nay má»™t số nÆ°á»›c châu Phi cÅ©ng Ä‘ã tiến hành khai thác dầu mỏ.

Nếu dá»± luật chấn chỉnh ngành dầu mỏ của Nigeria được thông qua, đầu tÆ° má»›i sẽ bị cản trở bởi thuế và tiền thuê mỏ quá cao

Trở lại năm 2008, nhiều hạn chót mà Chính phủ Nigeria đặt ra cho những cải cách trong ngành dầu mỏ Ä‘ã được thông qua mà không được thá»±c hiện, gây ra tình trạng không chắc chắn, hạn chế các khoản đầu tÆ° má»›i và Ä‘e dọa làm giảm sản lượng trong tÆ°Æ¡ng lai. NÆ°á»›c này hiện Ä‘ã bắt tay trở lại vào những ná»— lá»±c cải cách Ä‘ang dở dang và có lý do để tin rằng trong thời Ä‘iểm này những cải cách sẽ thành công, dù có nhiều trở ngại có thể khiến kế hoạch này lại Ä‘i chệch hÆ°á»›ng.

Bạo Ä‘á»™ng ở khu vá»±c sản xuất dầu mỏ Niger Delta Ä‘ã lắng xuống sau lệnh ân xá năm 2009, Ä‘iều Ä‘ã giúp sản lượng đạt trở lại trên 2 triệu thùng má»—i ngày. Cuá»™c nổi dậy gây thÆ°Æ¡ng vong của quân Hồi giáo Boko Haram ở các khu vá»±c miền trung và miền bắc cÅ©ng không còn ảnh hưởng tá»›i sản xuất dầu mỏ. Tuy nhiên, người Nigeria Ä‘ã quá ngán ngẩm vá»›i tình trạng ô nhiá»…m dầu mỏ và nạn tham nhÅ©ng trong ngành khai thác dầu mỏ.

Bản dá»± thảo luật má»›i được Ä‘Æ°a ra má»™t phần là vì các cuá»™c biểu tình hồi tháng 1/2012 mà bề ngoài là về vấn đề giá xăng dầu nhÆ°ng thá»±c chất Ä‘ã lôi cuốn hàng chục nghìn người xuống đường để thể hiện sá»± giận dữ của họ đối vá»›i nhiều vấn đề. TrÆ°á»›c sá»± giận dữ của dân chúng, Chính phủ Nigeria Ä‘ã cam kết tiếp tục tiến hành các cải cách từ lâu Ä‘ã bị trì hoãn. Tuy nhiên, các nhà hoạt Ä‘á»™ng xã há»™i cho rằng dá»± luật hiện nay gần nhÆ° là chÆ°a chú ý Ä‘úng mức tá»›i sá»± thiếu minh bạch trong ngành dầu mỏ.

Dá»± kiến, Quốc há»™i Nigeria sẽ có các phiên họp trong những tháng tá»›i. Theo má»™t quan chức ngành dầu mỏ, nếu dá»± luật được thông qua, đầu tÆ° má»›i sẽ bị cản trở bởi thuế và tiền thuê mỏ quá cao. Ông cho rằng dá»± luật này sẽ không đạt được mục tiêu là khÆ¡i dòng đầu tÆ° ở nÆ°á»›c này, tăng sản lượng và tăng nguồn thu của đất nÆ°á»›c. Trong khi Ä‘ó, Bá»™ trưởng Dầu mỏ Diezani Alison-Madueke gần Ä‘ây nói dá»± luật đảm bảo lợi ích đến mức cao nhất cho cả Chính phủ Nigeria, nền kinh tế đất nÆ°á»›c và người dân cÅ©ng nhÆ° những những thành phần khác và các nhà đầu tÆ° tiềm năng trong ngành dầu khí.

Nguồn tin: Jeunes Afrique