Việc thoái vốn của các công ty dầu khí đa quốc gia khỏi vùng đồng bằng Niger bắt đầu diễn ra hơn một thập kỷ đến nay đã đạt đến đỉnh điểm. Một loạt các công ty dầu khí lớn đã rời khỏi thị trường Nigeria trong năm nay, với thời điểm gây tò mò vì họ sẽ rời đi vài năm sau khi nước này mở cửa cho hoạt động thăm dò rộng rãi hơn nhờ Đạo luật Công nghiệp Dầu khí (PIA) 2021.
Diễn biến mới nhất xảy ra vào tháng 11 khi gã khổng lồ dầu khí Na Uy Equinor ASA (NYSE:EQNR) hoàn tất việc bán lại Công ty Năng lượng Equinor Nigeria (ENEC) cho công ty trong nước, Chappal Energy. Thương vụ này kết thúc mối quan hệ hợp tác kéo dài ba thập kỷ của Equinor ASA với nhà sản xuất dầu lớn nhất châu Phi, trong đó Equinor đã bơm hơn một tỷ thùng dầu thô từ mỏ Agbami. Trước đó, công ty Addax của Trung Quốc đã bán 4 lô khai thác dầu của mình cho công ty dầu khí nhà nước Nigeria, NNPC. Vào tháng 9, công ty năng lượng đa quốc gia Ý Eni S.p.A.(NYSE:E) cũng đã công bố kế hoạch bán các hoạt động khai thác dầu trên đất liền của mình cho công ty trong nước Oando.
Ngoài ra, vào tháng 2, tập đoàn dầu khí lớn nhất Hoa Kỳ Exxon Mobil Corp. (NYSE:XOM) đã công bố kế hoạch bán cổ phần của mình tại Mobil Producing Nigeria Unlimited, công ty nắm giữ hơn 90 giàn khoan nước nông và trên đất liền cũng như 300 giếng đang sản xuất cho Seplat Energy Plc. với giá khoảng 1,3 tỷ USD. Cựu Tổng thống kiêm Bộ trưởng Dầu mỏ Muhammadu Buhari ban đầu chấp thuận thỏa thuận này trước khi đảo ngược quyết định của mình. Quyết định cuối cùng vẫn chưa được đưa ra. Tuy nhiên, Exxon đã thông báo rằng sẽ tiếp tục các hoạt động khai thác nước sâu của mình, “ExxonMobil sẽ duy trì sự hiện diện đáng kể ở lĩnh vực nước sâu ở Nigeria, kể cả tại các dự án phát triển Erha, Usan và Bonga thông qua Esso Exploration và Production Nigeria Limited và Esso Exploration và Production Nigeria (Deepwater) Limited”, công ty cho biết trong một tuyên bố.
Nhưng nỗ lực thoái vốn ấn tượng nhất ở đồng bằng Niger không ai khác chính là Shell Plc, tập đoàn lớn của Anh-Hà Lan (NYSE:SHEL). Kể từ năm 2010, Công ty Phát triển Dầu khí Shell của Nigeria (SPDC), đã bán bớt một số cổ phần của mình tại các mỏ dầu trên đất liền ở Đồng bằng Niger mà không hề phô trương. Trong báo cáo thường niên năm 2014 của công ty, Shell tiết lộ rằng họ đã bán 8 Hợp đồng cho thuê khai thác dầu ở Nigeria từ năm 2010 đến năm 2014. Trong báo cáo năm ngoái, Shell cho hay đã bán 50% tài sản dầu mỏ ở Nigeria. Vào tháng 4 năm 2022, Shell xác nhận họ đang bán cổ phần ở một số mỏ trên đất liền và vùng nước nông, sản xuất hơn 20.000 thùng dầu tương đương mỗi ngày.
Câu hỏi trị giá hàng triệu đô la vào thời điểm này là tại sao tất cả các công ty dầu mỏ xuyên quốc gia này lại ra đi sau sáu thập kỷ khai thác nguồn tài nguyên dầu khí khổng lồ của Nigeria. Theo các công ty dầu quốc tế (IOC), có hai lý do: tình trạng mất an ninh và lo ngại về khí hậu.
“Chúng tôi không thể giải quyết các vấn đề cộng đồng ở Đồng bằng Niger; điều đó có lẽ chính phủ Nigeria phải giải quyết. Chúng tôi có thể cố gắng hết sức, nhưng đến một lúc nào đó, chúng tôi cũng phải kết luận rằng đây là rủi ro không còn phù hợp với khẩu vị rủi ro của chúng tôi nữa,” Giám đốc điều hành Shell Ben van Beurden nói với các cổ đông khi phát biểu tại cuộc họp thường niên của công ty hồi tháng 5 năm 2021.
Tương tự, vào tháng 4 năm 2022, Giám đốc điều hành của TotalEnergies (NYSE:TTE), Patrick Pouyanne, đã nói về “sự gián đoạn của cộng đồng địa phương là nguyên nhân gây lo ngại lớn” cho lý do thoái vốn của công ty.
Đối với ExxonMobil, đó chỉ đơn giản là vấn đề ưu tiên đầu tư, “Việc mua bán này sẽ cho phép chúng tôi ưu tiên các khoản đầu tư có lợi thế cạnh tranh vào các tài sản chiến lược của mình và nó hỗ trợ các nỗ lực của chính phủ Nigeria nhằm phát triển các hoạt động dầu khí của mình,” Liam Mallon, Chủ tịch, ExxonMobil Dầu khí thượng nguồn, cho biết trong báo cáo bán hàng.
Chevron Corp. (NYSE:CVX) và Eni đã đưa ra lời giải thích tương tự như các đối thủ lớn hơn của họ.
Mặc dù các công ty này chủ yếu cho rằng tình trạng bất ổn và ưu tiên các tài sản khác của họ là lý do chính khiến họ rời khỏi Đồng bằng Niger, nhưng góc độ khí hậu cũng có thể quan trọng không kém. Xét cho cùng, khi thế giới tiếp tục vật lộn với biến đổi khí hậu, các công ty dầu mỏ lớn đã bán tháo các tài sản gây ô nhiễm trên toàn cầu. Nói một cách dí dỏm, Shell đã nhiều lần nói trong các báo cáo thường niên rằng việc thoái vốn ở Nigeria và các nơi khác đã đóng một vai trò quan trọng trong việc giảm lượng khí thải nhà kính của công ty.
Nhưng không phải ai cũng tin vào những tuyên bố này. Trong báo cáo gần đây của mình, “Lối ra bẩn thỉu”, We the People tuyên bố việc thoái vốn chỉ đơn giản là một phương thức để trốn tránh công lý sau nhiều thập kỷ gây ô nhiễm nghiêm trọng ở Đồng bằng Niger.
“Kể từ phán quyết mang tính bước ngoặt đó về việc công ty mẹ của Shell phải trả lời về những tội ác do chi nhánh ở Nigeria của họ gây ra, đã có một làn sóng kiện tụng mới ở Nigeria và quê hương của các công ty dầu mỏ đòi công lý cho những hành vi lạm dụng. Đối với hầu hết cộng đồng ở đồng bằng Niger, cuối cùng cũng có triển vọng thực sự là buộc các công ty dầu mỏ phải chịu trách nhiệm trong nhiều thập kỷ về sự hủy diệt,” báo cáo giải thích.
Trớ trêu thay, tờ Washington Post đã đưa tin rằng các cộng đồng bị bỏ lại phía sau sau khi những gã khổng lồ dầu mỏ này bán tài sản ở đồng bằng Niger của họ thậm chí còn ở tình trạng tồi tệ hơn khi các công ty địa phương thậm chí còn thực hiện hoạt động kém chất lượng hơn trong việc kiểm soát khí thải.
Nguồn tin: xangdau.net
