Theo kết quả kiểm tra của Bá»™ Tài chính, hiện nay tại các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối vẫn còn khá nhiều sai phạm trong cách Ä‘iều hành nhÆ° việc trích lập quỹ bình ổn không Ä‘úng quy định, cách xác định giá cÆ¡ sở chÆ°a phù hợp… Ä‘iều này mô hình chung gây "nổi loạn" cho thị trường.

Dá»±a vào kết quả kiểm tra của Tổ kiểm tra, rà soát giá vốn các mặt hàng nhập khẩu trong kỳ, tình hình sản xuất kinh doanh của 4 doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối tại thời Ä‘iểm 30/6 và 26/8/2011 của các Tổ kiểm tra (trong Ä‘ó có những “đại gia” lá»›n gồm Tổng công ty xăng dầu Việt Nam - Petrolimex, Tổng công ty Dầu Việt Nam - PV Oil, Công ty TNHH MTV Dầu khí TP.HCM - Saigon Petro và Công ty ThÆ°Æ¡ng mại Dầu khí Đồng Tháp), hiện tại vẫn còn khá nhiều bất cập cần phải Ä‘iều chỉnh ngay.

Về Quỹ bình ổn xăng dầu, việc duy trì quỹ bình ổn giá xăng dầu là cần thiết để thá»±c hiện giữ ổn định giá bán xăng dầu trong giai Ä‘oạn vừa qua. Thá»±c tế nếu không có cÆ¡ chế trích lập và sá»­ dụng quỹ bình ổn trong thời gian qua, thì tần xuất Ä‘iều chỉnh giá sẽ cao, gây bất ổn cho sản xuất kinh doanh và đời sống nhân dân.

Tuy nhiên, qua kiểm tra cho thấy cÆ¡ chế trích, quản lý và sá»­ dụng Quỹ bình ổn tại các doanh nghiệp còn má»™t số bất cập và khó kiểm soát.

Điển hình, tại Công ty TNHH 1 thành viên thÆ°Æ¡ng mại Dầu khí Đồng Tháp, trong kết cấu giá cÆ¡ sở làm căn cứ xây dá»±ng giá bán lẻ của các đầu mối kinh doanh xăng dầu theo Nghị định số 84/2009/NĐ-CP ngày 15/10/2009 của Chính phủ và Thông tÆ° 234/2009/TT-BTC ngày 9/12/2009 của Bá»™ Tài Chính quy định: Chi phí kinh doanh theo định mức 600 đồng/lít đối vá»›i xăng dầu, 400 đồng/kg đối vá»›i dầu madut (trong Ä‘ó Ä‘ã bao gồm chiết khấu thù lao đại lý).

Tuy nhiên, mức chiết khấu thù lao đại lý tháng 6/2011 là 867,29 đồng/lít, từ 1/7/2011 – 26/8/2011 trung bình là 859,68 đồng/lít, cao hÆ¡n chi phí kinh doanh định mức theo quy định là không hợp lý.

Trong khi Ä‘ó, giai Ä‘oạn từ giữa tháng 5 đến cuối tháng 6/2011, giá xăng dầu thế giá»›i giảm nhÆ°ng giá bán lẻ trong nÆ°á»›c chÆ°a Ä‘iều chỉnh giảm, Ä‘ây là thời Ä‘iểm để công ty có thể bù lá»— cho thời Ä‘iểm trÆ°á»›c Ä‘ó, nhÆ°ng Công ty lại chuyển thu nhập Ä‘ó cho các đại lý thụ hưởng thông qua việc tăng mức chiết khấu thù lao đại lý.

Chênh lệch mức chiết khấu thù lao đại lý từ tháng 6 đến 26/8/2011 so vá»›i mức 5 tháng đầu năm là 584,87 đồng/lít, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng gần 85 tá»· đồng.

Còn tại Công ty TNHH 1 thành viên Dầu khí TP.HCM, mức chiết khấu thù lao đại lý bình quân tháng 6/2011 là 714 đồng/lít, từ 1/7 – 26/8/2011 trung bình 782,77 đồng/lít Ä‘ã vượt quá chi phí kinh doanh chung (600 đồng/lít).

Mặc dù sai phạm nhÆ° vậy, nhÆ°ng theo Quyết định số 32/2008/QĐ-BTC ngày 23/9/2008 của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng quy định các doanh nghiệp đầu mối nhập khẩu xăng dầu tá»± thoả thuận mức thù lao đại lý vá»›i các đại lý bán lẻ xăng dầu.

Do Ä‘ó, Tổ kiểm tra không có cÆ¡ sở để xác định thù lao cho các đại lý tại doanh nghiệp đầu mối nhập khẩu xăng dầu mức nào cho phù hợp. Đây là vấn đề bất cập trong quản lý, Ä‘iều hành lÆ°u thông bán lẻ xăng dầu của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng.

Về xác định giá cÆ¡ sở, qua kiến nghị của các Tổ kiểm tra cho thấy, công thức xác định giá cÆ¡ sở quy địn tại Nghị định 84/2009/NĐ-CP và Thông tÆ° số 234/2009/TT-BTC là cÆ¡ bản hợp lý. Tuy nhiên, còn má»™t số Ä‘iểm cần được nghiên cứu Ä‘iều chỉnh phù hợp hÆ¡n nhÆ°: Chu kỳ Ä‘iều chỉnh tăng giảm giá và bÆ°á»›c tính giá bình quân theo giá Platt”s còn tÆ°Æ¡ng đối dài (30 ngày).

Việc để lợi nhuận định mức trong công thức tính giá cÆ¡ sở có thể gây hiểm lầm, thiếu minh bạch trong xác định lãi lá»— kinh doanh xăng dầu.

Ngoài những bất cập trên, theo Tổ kiểm tra trong Ä‘iều kiện nguồn cung chủ yếu do thị trường trong nÆ°á»›c phần lá»›n là xăng dầu nhập khẩu (chiếm 68,65% tổng nguồn hàng) thì sá»± không ổn định về tá»· giá hối Ä‘oái là má»™t nguyên nhân cÆ¡ bản dẫn tá»›i lá»— trong hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh xăng dầu, đặc biệt là những doanh nghiệp đầu mối có tổng lượng nhập khẩu cao so vá»›i tá»· trọng hàng mua từ Dung Quất hoặc tá»± sản xuất.

Ngoài ra, qua kiểm tra cho thấy trong những giai Ä‘oạn thị trường có nhiều biến Ä‘á»™ng, giá vốn nhập cao, má»™t số doanh nghiệp đầu mối ngừng nhập hàng, ảnh hưởng trong việc dá»± trữ lÆ°u thông tạo áp lá»±c và gây khó khăn, tăng lá»— cho các doanh nghiệp đầu mối khác (chủ yếu do không tiếp cận được vốn để thá»±c hiện nhập khẩu).

Do Ä‘ó, cần phải bổ sung thêm các Ä‘iều kiện về năng lá»±c tài chính khi thá»±c hiện cấp phép cho các doanh nghiệp đầu mối.

Theo Bá»™ Tài chính, trong khi các chính sách má»›i chÆ°a được ban hành, các cÆ¡ quan quản lý Nhà nÆ°á»›c theo chức năng được phân công cần tăng cường quản lý, giám sát các doanh nghiệp đầu mối trong việc thá»±c hiện các quy định của Nhà nÆ°á»›c trong kinh doanh xăng dầu.

Đối vá»›i các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối, cần được thanh tra hoặc kiểm toán hàng năm và thá»±c hiện công khai kết quả thanh tra, kiểm tra để việc xác định và Ä‘iều hành giá xăng dầu ngày càng rõ ràng, minh bạch, đảm bảo hài hoà lợi ích của người dân, doanh nghiệp và Nhà nÆ°á»›c.

Nguồn tin:VnMedia