Giá dầu lao dốc mạnh kể từ năm 2015, nhÆ°ng nếu Ä‘iểm lại những năm lịch sá»­ đầy thăng trầm thì Ä‘ây không phải là lần đầu tiên giá dầu rÆ¡i vào cảnh trồi sụt.

Những năm tháng thăng trầm của thị trường dầu mỏ thế giá»›i. Ảnh: Bloomberg

Năm 2015 có thể được coi là má»™t năm đầy biến Ä‘á»™ng đối vá»›i thị trường năng lượng thế giá»›i, khi giá dầu sụt giảm đến hÆ¡n 30% giá trị trÆ°á»›c những quan ngại kéo dài về tình trạng nguồn cung quá dÆ° thừa trong khi nhu cầu Ä‘ình trệ.

Sang đến năm 2016, tình hình cÅ©ng không khả quan hÆ¡n khi giá “vàng Ä‘en” tiếp tục để mất thêm 20% và thậm chí có lúc Ä‘ã rÆ¡i xuống dÆ°á»›i ngưỡng 30 USD/thùng, mức thấp ká»· lục của hÆ¡n 12 năm.

Những diá»…n biến bất ổn kể trên Ä‘ang thổi bùng lên những quan ngại về tÆ°Æ¡ng lai của thị trường năng lượng thế giá»›i. Tuy nhiên, nếu Ä‘iểm lại những năm lịch sá»­ đầy thăng trầm thì Ä‘ây không phải là lần đầu tiên giá dầu rÆ¡i vào cảnh trồi sụt không ngừng nhÆ° hiện nay.

1973: Chiến tranh Yom Kippur và cú sốc đầu tiên

Khi nói về cú sốc đầu tiên trên thị trường dầu mỏ, người ta không thể không nhắc đến cuá»™c tấn công phối hợp của quân Ä‘á»™i Ai Cập và Syria nhằm vào Israel vào Ä‘úng ngày Yom Kippur (6/10/1973), má»™t trong những ngày lá»… linh thiêng nhất trong năm của người Do Thái.

Ngay sau khi chiến tranh nổ ra, sáu thành viên vùng Vịnh thuá»™c Tổ chức Các nÆ°á»›c Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) Ä‘ã quyết định tăng giá dầu thêm 70%.

OPEC còn sá»­ dụng dầu thô nhÆ° má»™t “vÅ© khí chính trị” khi ra sắc lệnh cấm vận đối vá»›i những nÆ°á»›c phÆ°Æ¡ng Tây được cho là ủng há»™ Israel, khiến giá dầu tiếp tục tăng “phi mã” và gây ra cuá»™c khủng hoảng dầu thô chÆ°a từng có trên thế giá»›i.

Hậu quả là đến tháng 12/1973, giá dầu thô Ä‘ã tăng gấp bốn lần so vá»›i mức được ghi nhận trong ba tháng trÆ°á»›c Ä‘ó, lên 11,65 USD/thùng (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng khoảng 60 USD/thùng tính vào thời Ä‘iểm tháng 1/2016).

1979: CÆ¡n hoảng loạn má»›i và cú sốc thứ hai

Đến năm 1979, thị trường năng lượng tiếp tục đối mặt vá»›i đợt hoảng loạn thứ hai do chịu tác Ä‘á»™ng kép từ cuá»™c cách mạng Hồi giáo Iran và chiến tranh giữa Iran-Iraq trong giai Ä‘oạn những năm 1980-1988, qua Ä‘ó cuốn giá dầu vào má»™t chu kỳ tăng giá má»›i.

Đến cuối năm 1979, giá dầu Ä‘ã nhảy vọt lên 40 USD/thùng (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng khoảng 127 USD/thùng trong năm 2016), buá»™c các quốc gia tiêu thụ dầu mỏ phải đẩy mạnh Ä‘a dạng hóa nguồn năng lượng.

1986: Cuá»™c chiến giá cả

Năm 1986, kinh tế toàn cầu tăng trưởng chậm lại Ä‘ã kéo giá dầu vào vòng quay giảm giá trong khoảng thời gian từ tháng 12/1985 đến cuối năm 1986, bất chấp việc OPEC Ä‘ã nhiều lần cắt giảm sản lượng.

Thị trường năng lượng trong cuá»™c chiến giá cả. Ảnh: japantimes.co.jp

CÅ©ng trong giai Ä‘oạn này, thị trường năng lượng bÆ°á»›c vào má»™t cuá»™c chiến về giá cả khi hai “ông lá»›n”về dầu mỏ của OPEC là Kuwait và Saudi Arabia quyết định “mở van” dầu, khiến “vàng Ä‘en” ngập tràn trên thị trường thế giá»›i.

Giá dầu từ Ä‘ó rÆ¡i tá»± do xuống chỉ còn 8 USD/thùng (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 17 USD/thùng ngày nay), buá»™c các quốc gia ngoài khối OPEC phải cắt giảm sản lượng dầu của mình. Tuy nhiên sau Ä‘ó giá “vàng Ä‘en” Ä‘ã leo lên 40 USD/thùng (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng mức giá khoảng 71 USD/thùng ngày nay) vào cuối năm 1990 ngay trÆ°á»›c khi chiến tranh vùng Vịnh xảy ra.

1997: Sản lượng tăng mạnh

Vào tháng 11/1997, bất chấp tâm bão khủng hoảng tài chính châu Á, OPEC vẫn “lạnh lùng” tăng sản lượng dầu thêm 10%, khiến giá dầu giảm 40% xuống dÆ°á»›i ngưỡng 10 USD/thùng (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 14,5 USD/thùng ngày nay) vào cuối năm 1998.

Giá dầu giảm Ä‘ã đặt OPEC vào “thế bí” và tổ chức này Ä‘ã mất đến gần 1 năm rưỡi để giải quyết tình trạng khó khăn, trong Ä‘ó có việc cắt giảm mạnh sản lượng dầu bất chấp nhu cầu tăng cao. Đến tháng 9/2000, dầu được giao dịch ở mức 32 USD/thùng (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 44 USD/thùng ngày nay).

2004-2007: Địa chính trị và cÆ¡n bão Katrina

Từ giữa năm 2004, giá dầu tăng do những căng thẳng địa chính trị trên toàn cầu, trong Ä‘ó có cuá»™c tấn công vào các khu sản xuất dầu của Iraq, những bất ổn gia tăng ở Trung Đông và tình trạng bất ổn xã há»™i tại Nigeria và Venezuela, hai nÆ°á»›c sản xuất dầu lá»›n của thế giá»›i.

Tuy nhiên, đến tháng 10/2004, thị trường năng lượng thế giá»›i lại rÆ¡i vào cú sốc dầu lá»­a thứ ba khi giá dầu tăng vượt 50 USD/thùng (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng trên 62 USD/thùng hiện nay) và thậm chí còn chạm ngưỡng 70 USD/thùng (84 USD/thùng) vào tháng 8/2005 sau khi cÆ¡n bão Katrina đổ bá»™ vào các cÆ¡ sở lọc dầu ở Vịnh Mexico.

2008: Giá dầu lập đỉnh cao của mọi thời đại

Nối tiếp Ä‘à Ä‘i lên mạnh mẽ này, giá dầu Ä‘ã tăng xuyên ngưỡng 100 USD/thùng (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 112 USD/thùng ngày nay) vào tháng 1/2008 trong bối cảnh nguồn dá»± trữ dầu thô ở Mỹ sụt giảm và kinh tế Trung Quốc tăng trưởng mạnh mẽ.

Giá dầu từng vượt ngưỡng 100 USD/thùng. Ảnh: THX-TTXVN

Trong những tháng tiếp theo Ä‘ó, giá dầu tiếp tục leo thang khi đồng USD Ä‘i xuống so vá»›i các đồng tiền chủ chốt khác (dầu mỏ được định giá bằng đồng USD). Vào ngày 11/7/2008, giá dầu leo lên mức cao nhất trong lịch sá»­ là 147 USD/thùng (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 157,5 USD/thùng ngày nay).

2008-2009: Khủng hoảng thế chấp dưới chuẩn ở Mỹ

Tuy nhiên, đến ná»­a cuối năm 2008, khi cuá»™c khủng hoảng tài chính toàn cầu tồi tệ bắt nguồn từ khủng hoảng thế chấp dÆ°á»›i chuẩn ở Mỹ Ä‘ang khiến cả thế giá»›i Ä‘iêu đứng, giá dầu lại tiếp tục rÆ¡i vào má»™t vòng xoáy giảm giá khác khi để mất đến 2/3 giá trị và rÆ¡i xuống chỉ còn 32 USD/thùng (36 USD/thùng hiện nay) trong tháng 12/2008.

2011: Nội chiến Lybia

Năm 2011, má»™t trong những nhà sản xuất dầu lá»›n của thế giá»›i Libya rÆ¡i vào ná»™i chiến Ä‘ã gây cản trở hoạt Ä‘á»™ng sản xuất dầu và đẩy giá “vàng Ä‘en” tăng 35% trong giai Ä‘oạn từ tháng 1-3/2011, lên mức 127 USD/thùng (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 135 USD/thùng ngày nay).

Sau Ä‘ó, thị trường năng lượng lại tiếp tục tăng vọt má»™t lần nữa vào tháng 2/2012 sau khi phÆ°Æ¡ng Tây áp đặt các lệnh cấm vận lên Iran liên quan đến chÆ°Æ¡ng trình hạt nhân của nÆ°á»›c này./.

Nguồn tin: Bnews.vn