Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng và Bá»™ Tài chính Ä‘ang hoàn thiện dá»± thảo sá»­a đổi Nghị định 84 về kinh doanh xăng dầu, trình Chính phủ trong tháng 12 này. Hàng loạt lá»— hổng dẫn tá»›i những bất ổn trên thị trường xăng dầu được các DN và chuyên gia chỉ ra.

Xu hÆ°á»›ng các DN kinh doanh xăng dầu đều muốn thoát khỏi sá»± chỉ đạo bằng mệnh lệnh hành chính của cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c. Ảnh: Hồng VÄ©nh.

DN Ä‘òi cÆ¡ chế thị trường

Theo Ä‘ánh giá của các doanh nghiệp (DN) xăng dầu đầu mối và các chuyên gia trong ngành, có nhiều lá»— hổng trong Nghị định 84 về kinh doanh xăng dầu khiến thị trường luôn bị méo mó, chậm bám kịp diá»…n biến của thị trường.

Theo đại diện má»™t DN đầu mối, trong chừng má»±c nào Ä‘ó quy định “cứng” trong Nghị định về việc buá»™c tổng đại lý, đại lý chỉ được ký hợp đồng vá»›i má»™t DN đầu mối, chỉ được mua bán xăng, dầu vá»›i các DN trong cùng hệ thống phân phối Ä‘ã khiến các Ä‘Æ¡n vị không có cá»­a để chọn các DN có Ä‘iều kiện cung ứng hàng vá»›i giá tốt nhất, dù thấy rõ giá mình Ä‘ang mua chÆ°a phải là tốt nhất trên thị trường.

“Quy định này không chỉ hạn chế cạnh tranh mà còn tạo ra những đặc quyền cho DN đầu mối, tạo kẽ hở cho việc đầu cÆ¡, găm hàng, ép buá»™c nhau trong mua bán, trong việc trả hoa hồng..., tạo ra những bất ổn của thị trường trong toàn hệ thống” - vị này khẳng định.

Còn theo má»™t chuyên gia trong ngành, Nghị định 84 chÆ°a quy định cÆ¡ chế cho DN tiếp cận vá»›i các phÆ°Æ¡ng thức kinh doanh nhÆ° mua bán theo hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tÆ°Æ¡ng lai, “mua trÆ°á»›c, bán trÆ°á»›c” và các biện pháp phòng, chống rủi ro về giá cả; chủ Ä‘á»™ng và linh hoạt trong xác định giá, giúp ổn định lợi nhuận của DN.

“Ngay cả hai yếu tố Ä‘áng nhẽ phải là quyền quyết định Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên thuá»™c về DN là chi phí kinh doanh và lợi nhuận trong kinh doanh xăng, dầu cÅ©ng Ä‘ang do Nhà nÆ°á»›c quy định. Điều này đồng nghÄ©a quyền tá»± chủ, tá»± chịu trách nhiệm của DN không tồn tại trên thá»±c tế” - má»™t cá»±u lãnh đạo Cục Quản lý giá, Bá»™ Tài chính nhận định.

Đại diện má»™t DN đầu mối cho biết, để tạo sá»± cạnh tranh, giảm thiểu tình trạng thống lÄ©nh thị trường, cần xem xét các Ä‘iều kiện quy định về kinh doanh xăng, dầu (về kho tàng, cầu cảng, phÆ°Æ¡ng tiện vận chuyển, hệ thống phân phối...) để tạo Ä‘iều kiện cho nhiều thành phần kinh tế cùng gia nhập thị trường, cùng cạnh tranh. Có thể xem xét cho các tổng đại lý, đại lý được ký hợp đồng vá»›i ít nhất ba đầu mối để có mức giá cạnh tranh tốt nhất cho người tiêu dùng.

“Quên” quản tổng đại lý

Trao đổi vá»›i PV Tiền Phong, ông Nguyá»…n Tiến Thỏa, nguyên Cục trưởng Quản lý giá, Phó Chủ tịch Thường trá»±c kiêm Tổng ThÆ° ký Há»™i Thẩm định giá Việt Nam cho rằng, cần chuyển cho DN quyền chủ Ä‘á»™ng tính toán phÆ°Æ¡ng án và quy định giá bán theo tín hiệu của thị trường, theo nguyên tắc lấy gần bù xa.

Trong Ä‘iều kiện Nhà nÆ°á»›c vẫn phải hÆ°á»›ng dẫn công thức tính giá thì cần Ä‘i theo hÆ°á»›ng tất cả các yếu tố cấu thành giá phải là giá thị trường, không quy định cụ thể định mức chi phí, lợi nhuận.

Cùng vá»›i Ä‘ó, giảm thời gian tính giá bình quân xuống 10 ngày phù hợp tần suất giữa hai lần Ä‘iều chỉnh giá để bám sát diá»…n biến giá thế giá»›i, giúp DN có ứng xá»­ phù hợp vá»›i biến Ä‘á»™ng của thị trường, giảm thiểu các nguy cÆ¡ gây sốc của giá thế giá»›i, tá»· giá, lãi suất...

“Không nên gắn thời gian tính giá theo thời gian dá»± trữ lÆ°u thông; các chi phí bắt buá»™c DN phải dá»± trữ lÆ°u thông cÅ©ng cần phải có cÆ¡ chế xá»­ lý và Nhà nÆ°á»›c cÅ©ng phải chia sẻ trách nhiệm vá»›i DN. Nhà nÆ°á»›c tập trung sá»± kiểm soát về kinh doanh, về giá là chủ yếu đối vá»›i DN có thị phần lá»›n” - ông Thỏa kiến nghị.

Theo má»™t chuyên gia trong ngành, má»™t lá»— hổng thấy rõ là hiện các tổng đại lý kinh doanh xăng dầu Ä‘ang là đối tượng bị “bỏ quên” nằm ngoài vùng quản lý của các bá»™ ngành.

Hiện việc cấp phép hoạt Ä‘á»™ng cho đại lý, cá»­a hàng bán lẻ xăng dầu được giao cho UBND và Sở Công ThÆ°Æ¡ng các tỉnh thành, trong khi các tổng đại lý thì không thuá»™c quyền quản lý của bất cứ ai.

Các tổng đại lý chỉ việc ký hợp đồng trá»±c tiếp vá»›i doanh nghiệp và cứ nhÆ° vậy ung dung hoạt Ä‘á»™ng. Điều này dẫn đến việc không cÆ¡ quan nào chịu trách nhiệm về chất lượng, nguồn hàng và hoạt Ä‘á»™ng của các tổng đại lý này má»—i khi giá thế giá»›i lên cao, doanh nghiệp bị lá»— nặng.

Về sá»­a đổi Nghị định 84, má»›i Ä‘ây Sở Công ThÆ°Æ¡ng Bình DÆ°Æ¡ng có văn bản gá»­i Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng đề nghị “vá” má»™t số lá»— hổng bất hợp lý nhÆ° cần phải giảm thời gian dá»± trữ xăng dầu, Ä‘iều chỉnh quy định về tá»· lệ hoa hồng cho đại lý, Ä‘iều chỉnh mức chi phí kinh doanh định mức Ä‘ã lá»—i thời.

Theo đại diện Sở này, quy định DN kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu phải bảo đảm ổn định mức dá»± trữ lÆ°u thông xăng dầu tối thiểu bằng 30 ngày là quãng thời gian dá»± trữ dài nên gây áp lá»±c về vốn cÅ©ng nhÆ° lãi suất tiền vay đối vá»›i DN đầu mối.

Trong thá»±c tế, chi phí kinh doanh định mức, theo quy định là 600 đồng/lít xăng dầu Ä‘ã được thá»±c hiện trong gần ba năm qua, trong khi Ä‘ó giá cả thị trường luôn biến Ä‘á»™ng theo chiều hÆ°á»›ng tăng và hiện chỉ có thể đảm bảo cho chi phí quản lý của doanh nghiệp đầu mối còn chi phí thù lao dành cho tổng đại lý, đại lý do doanh nghiệp đầu mối tá»± cân đối trong lợi nhuận của mình.

“Thù lao đại lý là vấn đề được nhiều người quan tâm. Trong giai Ä‘oạn lá»— giá vốn các DN đầu mối giảm thù lao đến mức thấp nhất khiến đại lý lá»—, kéo theo tình trạng bán cầm chừng. Khi có lãi, các DN đầu mối tìm mọi cách tăng thù lao, giành giật, lôi kéo các đại lý ở hệ thống phân phối khác về vá»›i mình dẫn đến thị trường bất ổn, cạnh tranh gay gắt. Do Ä‘ó, Nhà nÆ°á»›c cần quy định mức thù lao tối thiểu để các đại lý đảm bảo được chi phí và có lãi nhằm tổ chức kinh doanh lành mạnh, tuân thủ pháp luật và mức thù lao tối Ä‘a để tránh tình trạng các đầu mối đẩy thù lao quá cao gây mất ổn định thị trường”- Sở Công ThÆ°Æ¡ng Bình DÆ°Æ¡ng kiến nghị.

DN lãi 200 đồng/lít xăng

Ông Trần Ngọc Năm, Phó tổng giám đốc Petrolimex xác nhận, hai tuần trở lại Ä‘ây giá xăng A92 nhập khẩu tại Singapore Ä‘ã có xu hÆ°á»›ng giảm, dao Ä‘á»™ng trong mức 111 USD -113 USD/thùng nên mặt hàng xăng Ä‘ang lãi gần 200 đồng/lít, các mặt hàng dầu lãi khoảng 500 đồng/lít, kg.

Đại diện Petrolimex cho rằng hiện Ä‘ã có Nhà máy lọc dầu Dung Quất, nên giảm thời gian dá»± trữ lÆ°u thông từ 30 ngày hiện nay xuống 20 ngày để giá xăng dầu trong nÆ°á»›c bám sát giá thế giá»›i hÆ¡n.

Nguồn tin: TP