Vụ Thị trường trong nÆ°á»›c, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng giá»›i thiệu những Ä‘iểm má»›i của Nghị định số 83/2014/NĐ-CP ngày 03 tháng 9 năm 2014 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu (thay thế Nghị định số 84/2009/NĐ-CP) tá»›i bạn đọc của Cổng thông tin Ä‘iện tá»­ Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng. Cụ thể nhÆ° sau:

TÆ° tưởng và ná»™i dung chủ đạo của Nghị định số 83/2014/NĐ-CP

Hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh xăng dầu tiếp tục vận hành theo cÆ¡ chế thị trường có sá»± quản lý của nhà nÆ°á»›c, phát huy quyền tá»± chủ kinh doanh của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật. Bảo đảm thá»±c hiện tốt vai trò kiểm tra, giám sát của cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c, hài hòa lợi ích người tiêu dùng, doanh nghiệp và Nhà nÆ°á»›c.

Tăng cường tính cạnh tranh, công khai, minh bạch trong kinh doanh xăng dầu; quản lý chặt chẽ hệ thống phân phối xăng dầu, bảo đảm cung ứng ổn định xăng dầu trong hệ thống, bảo đảm chất lượng xăng dầu lÆ°u thông trên thị trường.

Giá xăng dầu trong nÆ°á»›c phản ánh kịp thời diá»…n biến giá xăng dầu thế giá»›i; tần suất, biên Ä‘á»™ Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu phù hợp vá»›i sá»± phát triển kinh tế - xã há»™i, tâm lý người tiêu dùng.

Khuyến khích phát triển nhiên liệu sinh học nhằm giảm sá»± phụ thuá»™c vào nhiên liệu có nguồn gốc hóa thạch, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường.

Những điểm mới chủ yếu của Nghị định số 83/2014/NĐ-CP

Về Ä‘iều hành giá xăng dầu:

Nhằm tăng cường tính cạnh tranh giá giữa các thÆ°Æ¡ng nhân, đồng thời bảo đảm giá bán lẻ trong nÆ°á»›c bám sát giá thế giá»›i, Nghị định số 83/2014/NĐ-CP (sau Ä‘ây gọi tắt là Nghị định 83) quy định tần suất Ä‘iều chỉnh giá là 15 ngày/má»™t lần (Khoản 1 Điều 38) thay vì 10 ngày/má»™t lần nhÆ° Nghị định số 84/2009/NĐ-CP quy định; giá cÆ¡ sở được tính toán trên cÆ¡ sở bình quân giá thế giá»›i 15 ngày sát vá»›i ngày tính giá (Khoản 9 Điều 3) thay vì bình quân giá thế giá»›i 30 ngày gần ngày tính giá nhÆ° Nghị định số 84/2009/NĐ-CP quy định.

Biên Ä‘á»™ Ä‘iều chỉnh giá bán lẻ xăng dầu

Biên Ä‘á»™ Ä‘iều chỉnh giá bán lẻ xăng dầu được sá»­a đổi để phù hợp vá»›i khả năng chấp nhận của nền kinh tế nÆ°á»›c ta hiện nay và công khai rõ ràng để mọi người quan tâm đều nắm bắt được. Cụ thể:

Biên Ä‘á»™ Ä‘iều chỉnh tăng giá bán lẻ là từ 3% trở xuống, trên 3% đến 7%, trên 7% (Khoản 3 Điều 38) thay vì biên Ä‘á»™ từ 7% trở xuống, trên 7% đến 12%, trên 12% nhÆ° Nghị định số 84/2009/NĐ-CP quy định.

ThÆ°Æ¡ng nhân thá»±c hiện giảm giá bán lẻ ngay khi giá cÆ¡ sở giảm, không hạn chế mức giảm, khoảng thời gian giữa hai lần giảm và số lần giảm (Khoản 2 Điều 38), thay vì biên Ä‘á»™ Ä‘iều chỉnh giảm giá từ 12% trở xuống, trên 12% nhÆ° Nghị định số 84/2009/NĐ-CP quy định.

Biên Ä‘á»™ Ä‘iều chỉnh giá bán lẻ quy định tại Nghị định số 84/2009/NĐ-CP là hợp lý vào thời Ä‘iểm Ä‘ó, khi giá xăng dầu lúc Ä‘ó còn thấp. Đến nay, xu hÆ°á»›ng giá xăng dầu thế giá»›i biến Ä‘á»™ng theo chiều hÆ°á»›ng tăng là chủ yếu (so vá»›i năm 2009 là năm ban hành Nghị định số 84/2009/NĐ-CP, giá xăng dầu thế giá»›i đối vá»›i xăng RON 92 bình quân năm 2013 là 116,208 USD/thùng, tăng 48,243 USD/thùng, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 170,98%; bình quân 8 tháng đầu năm 2014 là 116,624 USD/thùng, tăng 48,659 USD/thùng, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 171,59%).

Vá»›i biên Ä‘á»™ Ä‘iều chỉnh giá quy định tại Nghị định số 84/2009/NĐ-CP, nếu quy về con số tuyệt đối sẽ rất lá»›n, ví dụ giá bán lẻ xăng RON 92 hiện nay là khoảng 23.710 đồng/lít, ứng vá»›i mức 7% là xấp xỉ 1.660 đồng/lít, vá»›i mức 12% là khoảng trên 2.800 đồng/lít, v.v… Nếu thá»±c hiện Ä‘iều chỉnh giá bán lẻ theo các biên Ä‘á»™ này, mức Ä‘iều chỉnh này thì sẽ gây “sốc” cho nền kinh tế và tâm lý người tiêu dùng. Vá»›i biên Ä‘á»™ quy định tại Nghị định là 3%, tÆ°Æ¡ng ứng khoảng trên 700 đồng/lít thì sẽ ít tác Ä‘á»™ng tá»›i nền kinh tế và tâm lý người tiêu dùng.

Nghị định 83 quy định rõ trình tá»±, thủ tục Ä‘iều hành giá xăng dầu, thẩm quyền và trách nhiệm của cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c trong việc Ä‘iều hành giá xăng dầu để công khai, minh bạch và để người dân cùng giám sát (Điều 38).

Về Quỹ Bình ổn giá xăng dầu

Nguyên tắc, trình tá»±, thủ tục áp dụng biện pháp bình ổn giá tại Nghị định số 84/2009/NĐ-CP chÆ°a được quy định rõ ràng dẫn đến trong công tác Ä‘iều hành giá có lúc còn lạm dụng công cụ Quỹ Bình ổn giá.

Để khắc phục tình trạng này, Nghị định 83 Ä‘ã quy định rõ nguyên tắc trích lập, sá»­ dụng và quản lý Quỹ Bình ổn giá xăng dầu: “Việc sá»­ dụng Quỹ bình ổn được thá»±c hiện khi giá cÆ¡ sở cao hÆ¡n giá bán lẻ hiện hành hoặc việc tăng giá ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã há»™i và đời sống nhân dân…” (Khoản 2 Điều 37). Đồng thời quy định rõ Chính phủ má»›i được quyết định bình ổn giá xăng dầu trong nÆ°á»›c và giao cho Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng chủ trì, phối hợp Bá»™ Tài chính triển khai thá»±c hiện các biện pháp bình ổn giá trong thời hạn áp dụng biện pháp bình ổn giá (Khoản 1 Điều 38).

Hệ thống phân phối xăng dầu

Nhằm tăng tính cạnh tranh trên thị trường xăng dầu, bên cạnh việc kinh doanh xăng dầu theo phÆ°Æ¡ng thức tổng đại lý, đại lý hiện Ä‘ang quy định tại Nghị định số 84/2009/NĐ-CP, Nghị định 83 bổ sung thêm 2 phÆ°Æ¡ng thức phân phối xăng dầu má»›i là phÆ°Æ¡ng thức mua đứt bán Ä‘oạn và nhượng quyền thÆ°Æ¡ng mại. Theo Ä‘ó, Ä‘Æ°a ra thêm đối tượng là thÆ°Æ¡ng nhân phân phối xăng dầu (Điều 13,14, 15) được mua xăng dầu từ nhiều thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối, đối tượng là thÆ°Æ¡ng nhân nhận quyền bán lẻ xăng dầu (Điều 22, 23) hoạt Ä‘á»™ng theo pháp luật về nhượng quyền thÆ°Æ¡ng mại.

ThÆ°Æ¡ng nhân phân phối xăng dầu được mua xăng dầu từ nhiều thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối, được quyền quy định giá bán lẻ xăng dầu thuá»™c hệ thống phân phối của mình theo nguyên tắc, trình tá»± nhÆ° thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối. ThÆ°Æ¡ng nhân phân phối xăng dầu phải xây dá»±ng thÆ°Æ¡ng hiệu riêng của mình, chịu trách nhiệm trÆ°á»›c pháp luật về số lượng, giá cả, chất lượng xăng dầu trong hệ thống phân phối của mình, phải có phòng thá»­ nghiệm (thuá»™c sở hữu hoặc đồng sở hữu hoặc theo hợp đồng thuê dịch vụ vá»›i cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c) đủ năng lá»±c kiểm tra, thá»­ nghiệm các chỉ tiêu chất lượng xăng dầu. ThÆ°Æ¡ng nhân phân phối xăng dầu phải kiểm tra, giám sát hoạt Ä‘á»™ng của đại lý thuá»™c hệ thống phân phối của mình, liên Ä‘á»›i chịu trách nhiệm đối vá»›i hành vi vi phạm của đại lý trong hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh xăng dầu theo quy định của pháp luật.

ThÆ°Æ¡ng nhân nhận quyền bán lẻ được kinh doanh bán lẻ xăng dầu bằng phÆ°Æ¡ng thức nhượng quyền thÆ°Æ¡ng mại: nhận quyền từ thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối, thÆ°Æ¡ng nhân phân phối xăng dầu để bán lẻ xăng dầu tại các cá»­a hàng sở hữu, đồng sở hữu.

Tăng cường công khai, minh bạch

Nghị định số 84/2009/NĐ-CP chÆ°a quy định chế Ä‘á»™ công khai, minh bạch thông tin về giá cÆ¡ sở, sá»­ dụng Quỹ Bình ổn giá, báo cáo tài chính của doanh nghiệp… dẫn đến việc người dân khó nắm bắt được thông tin về Ä‘iều hành giá, người dân ít đồng thuận vá»›i việc Ä‘iều hành giá.

Để khắc phục tình trạng này, Nghị định 83 quy định riêng má»™t Điều 39 về công khai, minh bạch trong Ä‘iều hành giá và kinh doanh xăng dầu. Trong Ä‘ó, quy định Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng chủ trì, phối hợp Bá»™ Tài chính Ä‘iều hành giá công khai, minh bạch, Ä‘úng quy định tại Nghị định 83; Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng có trách nhiệm công bố thông tin về giá thế giá»›i, giá cÆ¡ sở, giá bán lẻ xăng dầu hiện hành, số trích lập, sá»­ dụng và số dÆ° Quỹ Bình ổn giá xăng dầu theo hàng quý, v.v… Bá»™ Tài chính có trách nhiệm giám sát việc Ä‘iều hành giá xăng dầu, giám sát mức trích lập, mức sá»­ dụng Quỹ Bình ổn giá của doanh nghiệp đầu mối. Doanh nghiệp đầu mối chịu trách nhiệm công bố thông tin về giá bán lẻ hiện hành, số trích lập, sá»­ dụng, số dÆ° Quỹ Bình ổn giá của doanh nghiệp, công bố báo cáo tài chính trong năm tài chính của doanh nghiệp khi Ä‘ã được kiểm toán.

Về Thông tÆ° quy định chi tiết má»™t số Ä‘iều của Nghị định số 83/2014/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu.

Ngày 24/10/2014, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã chính thức ban hành Thông tÆ° số 38/2014/TT-BCT quy định chi tiết má»™t số Ä‘iều của Nghị định số 83/2014/NĐ-CP ngày 03/9/2014 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu. Thông tÆ° này sẽ chính thức có hiệu lá»±c từ ngày 01/11/2014.

Nguồn tin: HHXDVN