Ba dá»± án lá»c hóa dầu lá»›n tại Việt Nam là Dung Quất, Victory và Nam Vân Phong Ä‘ã có những bÆ°á»›c tiến dài trong cùng má»™t tuần qua, song nhìn tổng thể, đầu tÆ° vào lá»c hóa dầu còn rất nhiá»u thách thức.
Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất: Mở rá»™ng và sẽ bán cổ phần
Dá»± án Äầu tÆ° nâng cấp, mở rá»™ng Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất do Táºp Ä‘oàn Dầu khí Việt Nam (PVN) làm chủ đầu tÆ° Ä‘ã được trao giấy chứng nháºn đầu tÆ°, vá»›i tổng vốn đầu tÆ° 1,8 tá»· USD, nâng công suất từ 6,5 triệu tấn/năm hiện nay lên 8,5 triệu tấn/năm.
Là cÆ¡ sở lá»c dầu đầu tiên tại Việt Nam, Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất do Công ty Lá»c hóa dầu Bình SÆ¡n (BSR) thuá»™c PVN quản lý có quy mô 6,5 triệu tấn dầu thô/năm, Ä‘ã cho ra sản phẩm đầu tiên vào tháng 2/2009, sau 13 năm kể từ khi bắt đầu triển khai và chính thức khánh thành vào tháng 1/2011.
Ở công suất hiện tại, Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất Ä‘áp ứng khoảng 30% nhu cầu xăng dầu của cả nÆ°á»›c vá»›i các sản phẩm xăng A92/95, dầu há»a, nhiên liệu phản lá»±c, dầu DO, dầu FO, LPG, đồng thá»i cung cấp thêm sản phẩm hạt nhá»±a polypropylen (PP).
Vá»›i lợi thế là nhà máy lá»c dầu đầu tiên tại Việt Nam, nên nhiá»u cÆ¡ chế Æ°u Ä‘ãi Ä‘ã được áp dụng, giúp Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất hoạt Ä‘á»™ng có hiệu quả. Nếu trong 6 tháng đầu năm 2012, BSR còn lá»— 2.200 tá»· đồng, thì tá»›i cuối năm, Ä‘ã phủ gần xong số lá»— này. Năm 2013, BSR lãi khoảng 2.000 tá»· đồng và năm 2014, BSR được dá»± báo có thể đạt mức lợi nhuáºn 4.000 tá»· đồng.
 |
| Kho chứa sản phẩm của Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất |
Ông Äinh Văn Ngá»c, Tổng giám đốc BSR cho hay, sau khi mở rá»™ng, Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất sẽ có quy mô 8,5 - 9 triệu tấn dầu thô đầu vào/năm so vá»›i 6,5 triệu tấn dầu thô/năm hiện tại. Vá»›i cấu hình công nghệ được Ä‘á» xuất lá»±a chá»n nhÆ° hiện nay, quy mô đầu tÆ° nâng cấp mở rá»™ng sẽ nằm trong khoảng 1,8 - 2 tá»· USD. Theo kế hoạch, việc mở rá»™ng công suất này cần thá»i gian 60 - 78 tháng.
Việc mở rá»™ng Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất không chỉ Ä‘Æ¡n thuần là tăng thêm công suất hiện có, mà còn là để sá» dụng được Ä‘a dạng nguồn dầu thô đầu vào. Theo thiết kế ban đầu, Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất sá» dụng đầu vào là dầu Bạch Hổ - loại dầu có ít lÆ°u huỳnh và tạp chất, được giá cao hÆ¡n so vá»›i các loại dầu Ä‘ang sá» dụng để công bố giá của thị trÆ°á»ng quốc tế. Tuy nhiên, do Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất cháºm tiến Ä‘á»™ so vá»›i các dá»± tính ban đầu, cÅ©ng nhÆ° má» Bạch Hổ Ä‘ã ở phía bên kia của đỉnh cao khai thác, nên việc Ä‘a dạng hóa nguồn dầu thô đầu vào là bài toán kinh tế được đặt ra. Hiện tại, Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất Ä‘ang sá» dụng khoảng 80% nguồn dầu Bạch Hổ.
Song song vá»›i việc phÆ°Æ¡ng án tá»± đầu tÆ°, Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ cÅ©ng cho phép PVN triển khai việc Ä‘àm phán chuyển nhượng cổ phần của Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất vá»›i đối tác Gazprom Neft (GPN) đến từ Nga.
Dù váºy, việc hoàn tất Ä‘àm phán trong năm 2014 để bán 49% cổ phần Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất cho GPN được đặt ra thá»i gian qua chÆ°a hẳn Ä‘ã khả thi và NMLD Dung Quất năm 2015 sẽ còn rất nhiá»u việc bá»™n bá».
Liên hợp Lá»c hóa dầu Nghi SÆ¡n: Tiến Ä‘á»™ thuáºn lợi
Là dá»± án lá»c dầu thứ 2 tại Việt Nam, Liên hợp Lá»c hóa dầu Nghi SÆ¡n (NSRP) quy mô giai Ä‘oạn I 10 triệu tấn dầu thô/năm, tổng vốn đầu tÆ° lên tá»›i hÆ¡n 9 tá»· USD có sá»± tham gia góp vốn của PVN vá»›i tá»· lệ 25,1%. Phần còn lại thuá»™c vá» Công ty Dầu khí Quốc tế Kuwait (KPI), Công ty Idemitsu Kosan Nháºt Bản (IKC) và Công ty Hóa chất Mitsui Nháºt Bản (MCI). Chủ đầu tÆ° cÅ©ng tính tá»›i khả năng nâng công suất lên 20 triệu tấn dầu thô/năm. Vá»›i sá»± tham gia của KPI, dầu thô đầu vào cho Dá»± án sẽ được cung cấp từ Kuwait.
Theo tiến Ä‘á»™, Dá»± án hoàn thành xây dá»±ng vào quý IV năm 2016 và váºn hành thÆ°Æ¡ng mại giữa năm 2017 vá»›i các sản phẩm: khí hoá lá»ng LPG; xăng A92, A95, A98; nhiên liệu phản lá»±c; diesel cao cấp và diesel thÆ°á»ng…
Khi NSRP váºn hành thÆ°Æ¡ng mại năm 2017, sản phẩm của NSRP và Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất sẽ Ä‘áp ứng tổng cá»™ng 70% nhu cầu xăng dầu của cả nÆ°á»›c. Ở thá»i Ä‘iểm này, NSRP Ä‘ang triển khai đồng bá»™ các hạng mục, từ nhà máy chính, Ä‘ê, cảng, các công trình phụ trợ và bám sát kế hoạch Ä‘á» ra. Công tác giải phóng mặt bằng, nguồn nhân lá»±c, đảm bảo mặt bằng thi công, an ninh, an toàn công trÆ°á»ng cÆ¡ bản Ä‘áp ứng yêu cầu.
Bởi tính chất đặc biệt của NSRP trong câu chuyện an ninh năng lượng và thu hút đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài vào lÄ©nh vá»±c má»›i ở Việt Nam những năm trÆ°á»›c, nên NSRP cÅ©ng có má»™t số cÆ¡ chế Æ°u Ä‘ãi ngay khi cấp phép đầu tÆ° hồi năm 2008. Cụ thể, được áp dụng mức giá bán buôn tại cổng nhà máy bằng giá nháºp khẩu cá»™ng thuế nháºp khẩu 7% đối vá»›i các sản phẩm lá»c dầu (trừ LPG 5%) và 3% đối vá»›i các sản phẩm hóa dầu trong 10 năm đầu kể từ khi Ä‘i vào váºn hành thÆ°Æ¡ng mại. Trong thá»i hạn nêu trên, nếu Nhà nÆ°á»›c quy định mức thuế nháºp khẩu thấp hÆ¡n, thì Nhà nÆ°á»›c sẽ bù giá cho công ty liên doanh.
Äây cÅ©ng chính là cÆ¡ chế mà PVN Ä‘ã xin cho Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất được hưởng ngay khi Ä‘i vào hoạt Ä‘á»™ng và nhá» Ä‘ó Ä‘ã tạo được hiệu quả Ä‘áng kể nhÆ° trên.
Lá»c dầu NhÆ¡n Há»™i: Chá» dáºy sóng
Có công suất được đặt ra trong Báo cáo khả thi là 400.000 thùng dầu thô/ngày (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 20 triệu tấn/năm) vá»›i quy mô vốn đầu tÆ° 22 tá»· USD, siêu dá»± án lá»c hóa dầu này cÅ©ng có kế hoạch sau năm 2021 sẽ xem xét nâng công suất lên 660.000 thùng dầu thô/ngày (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 30 triệu tấn/năm) vá»›i quy mô vốn tăng lên 30 tá»· USD. Nguồn dầu thô đầu vào đến từ Trung Äông, châu Phi và Mỹ La tinh vá»›i mục tiêu giảm nhẹ tác Ä‘á»™ng rủi ro của nguồn cung.
Việc được chấp thuáºn bổ sung dá»± án này vào quy hoạch phát triển ngành dầu khí, thuá»™c danh mục dá»± án đặc biệt khuyến khích đầu tÆ° mở ra cÆ¡ há»™i chuyển Ä‘á»™ng nhanh hÆ¡n cho dá»± án này, nhÆ°ng cÅ©ng đặt ra nhiá»u thách thức.
Hiện tại, siêu dá»± án lá»c hóa dầu này Ä‘ã được đồng ý cho hưởng Æ°u Ä‘ãi nhÆ° các dá»± án khác triển khai tại địa bàn khó khăn, khu kinh tế, khu công nghiệp cao nhÆ°: thuế suất thuế thu nháºp doanh nghiệp 10% trong 15 năm, miá»…n thuế trong 4 năm đầu, giảm 50% số thuế phải ná»™p trong 9 năm tiếp theo. Khi nhà máy hoàn thành, các sản phẩm lá»c hóa dầu cÅ©ng được bán và phân phối tại thị trÆ°á»ng Việt Nam, nhÆ°ng Chính phủ không cam kết mức thuế nháºp khẩu sản phẩm lá»c dầu, hóa dầu của Dá»± án.
TrÆ°á»›c Ä‘ó, các nhà đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài Ä‘ã Ä‘á» nghị má»™t số Æ°u Ä‘ãi bổ sung nhằm gia tăng hiệu quả vá»›i Dá»± án, nhÆ° được hưởng thuế suất thuế thu nháºp doanh nghiệp 10% vá»›i thá»i hạn 30 năm, trong Ä‘ó 13 năm đầu được miá»…n thuế. CÅ©ng trong 13 năm đầu váºn hành thÆ°Æ¡ng mại, Dá»± án muốn được áp dụng mức giá bán buôn tại cổng nhà máy là giá nháºp khẩu cá»™ng thuế nháºp khẩu 7% vá»›i các sản phẩm lá»c dầu, 5% cho LPG và 3% vá»›i các sản phẩm hóa dầu. Äồng thá»i muốn được bù phần thuế này khi có sá»± thay đổi nhÆ° các dá»± án lá»c hóa dầu hiện nay Ä‘ang được hưởng là NMLD Dung Quất và Liên hợp Lá»c hóa dầu Nghi SÆ¡n.
Mặt khác, việc tìm kiếm đối tác Việt Nam có tên tuổi trong lÄ©nh vá»±c dầu khí hay xăng dầu, mà cụ thể là PVN hay Táºp Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) tham gia siêu dá»± án sẽ khó khả thi, bởi 2 doanh nghiệp này Ä‘ang tham gia các dá»± án lá»c hóa dầu khác.
Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng trong báo cáo vá» Dá»± án Lá»c hóa dầu NhÆ¡n Há»™i cÅ©ng cho rằng, vá»›i má»™t dá»± án có tổng mức đầu tÆ° lá»›n, rủi ro cao nhÆ° Tổ hợp Lá»c hóa dầu NhÆ¡n Há»™i, kể cả khi được bổ sung vào Quy hoạch, thì cÅ©ng má»›i chỉ là bÆ°á»›c khởi đầu. Việc có triển khai đầu tÆ° xây dá»±ng hay không còn phụ thuá»™c vào nhiá»u yếu tố, nhất là việc Ä‘àm phán giữa nhà đầu tÆ° vá»›i các bên cho vay vá» Ä‘iá»u kiện thu xếp vốn.
Nam Vân Phong: Äối tác khả thi
Bản ghi nhá»› hợp tác giữa Petrolimex vá»›i JX Nippon Oil Enegry (JX NOE)) mở Ä‘Æ°á»ng cho việc đối tác nÆ°á»›c ngoài tham gia thị trÆ°á»ng bán lẻ xăng dầu và góp vốn đầu tÆ° Dá»± án Tổ hợp lá»c hóa dầu Nam Vân Phong được ký kết tuần trÆ°á»›c cÅ©ng hứa hẹn má»™t triển vá»ng má»›i.
Trong báo cáo của Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng Ä‘ánh giá vá» các dá»± án lá»c hóa dầu trong quy hoạch, Dá»± án Lá»c hóa dầu Nam Vân Phong được biết tá»›i vá»›i quy mô 10 triệu tấn vá»›i nguyên liệu dầu thô đầu vào là nháºp khẩu.
Dù quy mô lá»›n, nhÆ°ng Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng cÅ©ng thừa nháºn, Tổ hợp lá»c hóa dầu Nam Vân Phong có tiến Ä‘á»™ triển khai cháºm hÆ¡n nhiá»u so vá»›i yêu cầu trong quy hoạch.
Tại dá»± án này, phía Việt Nam có thể tham gia vá»›i tá»· lệ không quá 30% vốn đầu tÆ° và sẽ tăng lên theo lá»™ trình phù hợp được thống nhất bởi các bên tham gia Dá»± án.
Petrolimex và JX NOE dá»± kiến hoàn tất việc phát hành tăng vốn, thành láºp công ty liên doanh đầu tÆ° Dá»± án Tổ hợp Lá»c hóa dầu Nam Vân Phong để xúc tiến các thủ tục đầu tÆ° vào giữa năm 2015.
Táºp Ä‘oàn JX NOE được thành láºp năm 2010, có trụ sở chính đặt tại Tokyo (Nháºt Bản), là Ä‘Æ¡n vị có 100% vốn đầu tÆ° từ Táºp Ä‘oàn mẹ JX Holdings vá»›i số vốn lên tá»›i gần 140 tá»· yên, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng hÆ¡n 25.000 tá»· đồng.
Vá»›i JX NOE, dÆ°á»ng nhÆ° Petrolimex Ä‘ã có thể thở phào để tính chuyện triển khai Dá»± án Lá»c hóa dầu Nam Vân Phong, bởi mục tiêu dài lâu của nhà đầu tÆ° này là thị trÆ°á»ng bán lẻ xăng dầu Việt Nam, vốn không được mở cá»a riêng rẽ cho nhà đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài tham gia.
NMLD VÅ©ng Rô: Vẫn nhiá»u thách thức
Dá»± án NMLD VÅ©ng Rô được Công ty Technostar Ltd. (Anh) và Công ty Dầu khí Telloil (Nga) cùng góp vốn thá»±c hiện, có tổng vốn đầu tÆ° 3,2 tá»· USD, công suất 8 triệu tấn/năm, được triển khai xây dá»±ng tại xã Hòa Tâm, huyện Äông Hòa (Phú Yên) trên diện tích 538 ha Ä‘ã tiến hành Ä‘á»™ng thổ vào tháng 9/2014 .
NMLD VÅ©ng Rô sẽ chế biến và phân phối các sản phẩm lá»c hóa dầu từ dầu thô gồm PP, benzen, toluene, xylene, probane, LPG, xăng RON 92/95, nhiên liệu phản lá»±c, diezel, dầu FO, lÆ°u huỳnh.
Tuy nhiên, VÅ©ng Rô cÅ©ng không được áp dụng mức giá bán buôn tại cổng nhà máy bằng giá nháºp khẩu cá»™ng thuế nháºp khẩu 7% đối vá»›i các sản phẩm lá»c dầu (trừ LPG 5%) và 3% đối vá»›i các sản phẩm hóa dầu và được bù giá nếu thuế nháºp khẩu thấp hÆ¡n các mức trên nhÆ° tại NSRP.
Trong danh sách các NMLD Ä‘ang bị cháºm tiến Ä‘á»™ so vá»›i yêu cầu Ä‘á» ra trong quy hoạch, Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng cho hay, NMLD VÅ©ng Rô Ä‘ang trong giai Ä‘oạn láºp thiết kế tổng thể (FEED) và thu xếp vốn (chÆ°a có quyết định đầu tÆ° cuối cùng), vá»›i mục tiêu hoàn thành vào năm 2017-2018. “Tuy nhiên, để đạt được tiến Ä‘á»™ này vẫn còn nhiá»u thách thức”, báo cáo viết.
Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng cÅ©ng Ä‘ã chính thức trình Chính phủ việc giãn tiến Ä‘á»™ hoàn thành của NMLD Long SÆ¡n (được giao cho PVN là chủ đầu tÆ°) sang giai Ä‘oạn sau năm 2025 và loại bá» khá»i Quy hoạch dá»± án NMLD Cần ThÆ¡.
Có quy mô 2 triệu tấn dầu thô/năm, NMLD Cần ThÆ¡ Ä‘ã được cấp giấy chứng nháºn đầu tÆ° vào tháng 5/2008. Theo tối háºu thÆ° má»›i nhất của UBND TP. Cần ThÆ¡, tá»›i ngày 15/1/2015, nếu Dá»± án không triển khai, thì sẽ bị thu hồi giấy phép.
Nguồn tin: Báo Äầu tÆ°
