Cùng vá»›i tình trạng lạm phát gia tăng, tình trạng nợ công Ä‘ang khủng hoảng và những Ä‘òn nặng ná» mà thảm há»a thiên nhiên giáng xuống má»™t số khu vá»±c, sá»± diá»…n biến phức tạp của thị trÆ°á»ng dầu càng làm cho kinh tế thế giá»›i khó khăn thêm.
Phóng viên TTXVN Ä‘ã cuá»™c trao đổi vá» vấn Ä‘á» này vá»›i giáo sÆ° tiến sỹ Nguyá»…n Äình Kháng, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế chính trị há»c, Há»c viện Chính trị-Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh.
- Ông có thể phân tích, dá»± báo nhÆ° thế nào vá» triển vá»ng những nguồn cung dầu má» lón trên thế giá»›i ở Libya, Trung Äông-Bắc Phi?
Giáo sÆ° tiến sỹ Nguyá»…n Äình Kháng: Giá dầu má» phản ánh bức tranh phức tạp của thế giá»›i và tình hình địa chính trị ở các khu vá»±c sản xuất dầu má» quan trá»ng ảnh hưởng rất lá»›n đối vá»›i giá dầu. Tình hình ở các khu vá»±c này phức tạp chấc chắn sẽ dẫn tá»›i tình trạng bấp bênh trên thị trÆ°á»ng dầu má».
Mặc dù Libya chỉ chiếm 2% cung dầu má» thế giá»›i nhÆ°ng Ä‘ây là quốc gia thuá»™c Trung Äông, má»™t khu vá»±c sản xuất dầu má» quan trá»ng thế giá»›i có tình hình địa chính trị phức tạp. Trong bối cảnh nhiá»u quốc gia lá»›n Ä‘ã rót vốn đầu tÆ° vào Libya thì nếu quốc gia này sá»›m ổn định tình hình trong nÆ°á»›c sẽ giúp giảm Ä‘á»™ bấp bênh của giá dầu má».
- Theo ông, những nguồn sản xuất và xuất khẩu quan trá»ng khác nhÆ° Nga có gì Ä‘áng lÆ°u tâm?
Giáo sÆ° tiến sỹ Nguyá»…n Äình Kháng: Nga chiếm xấp xỉ 24% nguồn cung dầu má» thế giá»›i và có trữ lượng dầu khí khá lá»›n nên có vai trò quan trá»ng đối vá»›i việc ổn định và Ä‘iá»u tiết giá dầu. Tuy váºy, Mỹ và Trung Quốc là những quốc gia tiêu thụ dầu má» hàng đầu thế giá»›i và quan hệ kinh tế-chính trị giữa các nÆ°á»›c này cÅ©ng tác Ä‘á»™ng lá»›n tá»›i thị trÆ°á»ng dầu má». Vì váºy, các nÆ°á»›c nhá» hÆ¡n, trong Ä‘ó có Việt Nam , cần theo dõi tình hình kinh tế-xã há»™i của những quốc gia trên để đảm bảo lợi ích và hạn chế rủi ro do những biến Ä‘á»™ng trên thị trÆ°á»ng dầu má» gây ra.
- ThÆ°a ông, ở má»™t khía cạnh nhất định, có thể nói thị trÆ°á»ng dầu má» giống nhÆ° má»™t chiếc gÆ°Æ¡ng phản chiếu thá»±c trạng và triển vá»ng của kinh tế thế giá»›i. Thị trÆ°á»ng dầu má» sẽ có diá»…n biến nhÆ° thế nào trong thá»i gian còn lại của năm 2011?
Giáo sÆ° tiến sỹ Nguyá»…n Äình Kháng: Nhu cầu và cán cân cung cầu dầu má» liên quan máºt thiết đến tình hình của các ná»n kinh tế lá»›n và yếu tố mùa vụ. Xét vá» sâu xa, má»™t nhân tố quyết định đến giá dầu là sức mua của đồng tiá»n mà cụ thể là đồng USD. Giá trị xã há»™i quốc tế của dầu má» không thay đổi, cung cầu không thay đổi nhÆ°ng mà sức mua của đồng USD thì giá dầu cÅ©ng sẽ thay đổi theo tá»· lệ nghịch, tức là đồng USD lên giá thì giá dầu sẽ giảm và ngược lại.
Hiện tại, trong bối cảnh kinh tá»… Mỹ vẫn khó khăn, tình hình Trung Äông chÆ°a ổn định thì giá dầu thế giá»›i dá»± kiến vẫn còn bấp bênh trong thá»i gian từ nay đến cuối năm.
- Ông cho biết ý kiến vỠảnh hưởng của giá dầu má» thế giá»›i đối vá»›i Việt Nam?
Giáo sÆ° tiến sỹ Nguyá»…n Äình Kháng: Việt Nam là má»™t trong những nÆ°á»›c xuất khẩu dầu thô và nháºp khẩu xăng nên giá dầu tăng giảm Ä‘á»u có ảnh hưởng đến Việt Nam vá»›i cả hai mặt thuáºn lợi và khó khăn. Giá dầu thế giá»›i tăng thì giá dầu xuất khẩu và giá xăng nháºp khẩu của Việt Nam Ä‘á»u tăng nên Việt Nam không cần quá lo lắng.
Vấn Ä‘á» là Việt Nam cần hạn chế những mặt không thuáºn lợi và cố gắng khai thác các mặt thuáºn lợi. Việt Nam cần tạo cÆ¡ chế thông thoáng doanh nghiệp có năng lá»±c hoạt Ä‘á»™ng tốt trong khi nhà nÆ°á»›c giữ vai trò ổn định kinh tế vÄ© mô Ä‘úng nhÆ° tinh thần của Nghị quyết 11./.
-Xin cảm Æ¡n ông!