Năm 2011 là má»™t trong những năm giá dầu thô thế giá»›i biến động mạnh nhất. Giá dầu biến động là má»™t nhân tố ảnh hưởng tiêu cá»±c đến kinh tế thế giá»›i.
Cùng vá»›i tình trạng lạm phát gia tăng, tình trạng nợ công Ä‘ang khá»§ng hoảng và những Ä‘òn nặng ná» mà thảm há»a thiên nhiên giáng xuống má»™t số khu vá»±c, sá»± diá»…n biến phức tạp cá»§a thị trưá»ng dầu càng làm cho kinh tế thế giá»›i khó khăn thêm.
Phóng viên TTXVN Ä‘ã cuá»™c trao đổi vá» vấn đỠnày vá»›i giáo sư tiến sỹ Nguyá»…n Äình Kháng, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế chính trị há»c, Há»c viện Chính trị-Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh.
- Ông có thể phân tích, dá»± báo như thế nào vá» triển vá»ng những nguồn cung dầu má» lón trên thế giá»›i ở Libya, Trung Äông-Bắc Phi?
Giáo sư tiến sỹ Nguyá»…n Äình Kháng: Giá dầu má» phản ánh bức tranh phức tạp cá»§a thế giá»›i và tình hình địa chính trị ở các khu vá»±c sản xuất dầu má» quan trá»ng ảnh hưởng rất lá»›n đối vá»›i giá dầu. Tình hình ở các khu vá»±c này phức tạp chấc chắn sẽ dẫn tá»›i tình trạng bấp bênh trên thị trưá»ng dầu má».
Mặc dù Libya chỉ chiếm 2% cung dầu má» thế giá»›i nhưng Ä‘ây là quốc gia thuá»™c Trung Äông, má»™t khu vá»±c sản xuất dầu má» quan trá»ng thế giá»›i có tình hình địa chính trị phức tạp. Trong bối cảnh nhiá»u quốc gia lá»›n Ä‘ã rót vốn đầu tư vào Libya thì nếu quốc gia này sá»›m ổn định tình hình trong nước sẽ giúp giảm độ bấp bênh cá»§a giá dầu má».
- Theo ông, những nguồn sản xuất và xuất khẩu quan trá»ng khác như Nga có gì Ä‘áng lưu tâm?
Giáo sư tiến sỹ Nguyá»…n Äình Kháng: Nga chiếm xấp xỉ 24% nguồn cung dầu má» thế giá»›i và có trữ lượng dầu khí khá lá»›n nên có vai trò quan trá»ng đối vá»›i việc ổn định và Ä‘iá»u tiết giá dầu. Tuy váºy, Mỹ và Trung Quốc là những quốc gia tiêu thụ dầu má» hàng đầu thế giá»›i và quan hệ kinh tế-chính trị giữa các nước này cÅ©ng tác động lá»›n tá»›i thị trưá»ng dầu má». Vì váºy, các nước nhá» hÆ¡n, trong Ä‘ó có Việt Nam , cần theo dõi tình hình kinh tế-xã há»™i cá»§a những quốc gia trên để đảm bảo lợi ích và hạn chế rá»§i ro do những biến động trên thị trưá»ng dầu má» gây ra.
- Thưa ông, ở má»™t khía cạnh nhất định, có thể nói thị trưá»ng dầu má» giống như má»™t chiếc gương phản chiếu thá»±c trạng và triển vá»ng cá»§a kinh tế thế giá»›i. Thị trưá»ng dầu má» sẽ có diá»…n biến như thế nào trong thá»i gian còn lại cá»§a năm 2011?
Giáo sư tiến sỹ Nguyá»…n Äình Kháng: Nhu cầu và cán cân cung cầu dầu má» liên quan máºt thiết đến tình hình cá»§a các ná»n kinh tế lá»›n và yếu tố mùa vụ. Xét vá» sâu xa, má»™t nhân tố quyết định đến giá dầu là sức mua cá»§a đồng tiá»n mà cụ thể là đồng USD. Giá trị xã há»™i quốc tế cá»§a dầu má» không thay đổi, cung cầu không thay đổi nhưng mà sức mua cá»§a đồng USD thì giá dầu cÅ©ng sẽ thay đổi theo tá»· lệ nghịch, tức là đồng USD lên giá thì giá dầu sẽ giảm và ngược lại.
Hiện tại, trong bối cảnh kinh tá»… Mỹ vẫn khó khăn, tình hình Trung Äông chưa ổn định thì giá dầu thế giá»›i dá»± kiến vẫn còn bấp bênh trong thá»i gian từ nay đến cuối năm.
- Ông cho biết ý kiến vỠảnh hưởng cá»§a giá dầu má» thế giá»›i đối vá»›i Việt Nam?
Giáo sư tiến sỹ Nguyá»…n Äình Kháng: Việt Nam là má»™t trong những nước xuất khẩu dầu thô và nháºp khẩu xăng nên giá dầu tăng giảm Ä‘á»u có ảnh hưởng đến Việt Nam vá»›i cả hai mặt thuáºn lợi và khó khăn. Giá dầu thế giá»›i tăng thì giá dầu xuất khẩu và giá xăng nháºp khẩu cá»§a Việt Nam Ä‘á»u tăng nên Việt Nam không cần quá lo lắng.
Vấn đỠlà Việt Nam cần hạn chế những mặt không thuáºn lợi và cố gắng khai thác các mặt thuáºn lợi. Việt Nam cần tạo cÆ¡ chế thông thoáng doanh nghiệp có năng lá»±c hoạt động tốt trong khi nhà nước giữ vai trò ổn định kinh tế vÄ© mô Ä‘úng như tinh thần cá»§a Nghị quyết 11./.
-Xin cảm Æ¡n ông!