Hy vọng tại hội nghị COP29 Baku về một bước đột phá tài chính khí hậu đang nhanh chóng phai nhạt, làm gia tăng sự thất vọng rằng khuôn khổ của Liên hợp quốc để giải quyết tình trạng nóng lên toàn cầu đang không hiệu quả.
Những người tham gia tổ chức phi chính phủ đang phàn nàn về việc bị gạt ra ngoài lề, trong khi các đại diện của chính phủ được cho là đang do dự. Một số người trong cuộc cho biết việc mặc cả về nguồn tài trợ đang khiến những người tham gia chính phủ bận tâm, ngăn họ giải quyết các vấn đề chính khác. Trong khi đó, thành tựu có vẻ như duy nhất của COP29, một bước đột phá trong việc thiết lập hệ thống tín dụng carbon, đang bị một số người tham dự chỉ trích là không khác gì là "trò lừa".
"Các cuộc thảo luận về tài chính đã làm đình trệ tiến trình của hầu hết mọi chủ đề khác, vì vậy không có nhiều điều thực sự diễn ra", một người tham gia COP29 cho biết.
Thực tế là nhiều nhà lãnh đạo toàn cầu, bao gồm các quan chức cấp cao của Mỹ, người đứng đầu Ủy ban EU Ursula von der Leyen và nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình, đã chọn không tham dự cuộc họp ở Baku, có nghĩa là các cuộc thảo luận về tài chính thiếu động lực thúc đẩy. Việc nhận ra rằng người phủ nhận sự nóng lên toàn cầu Donald Trump sẽ sớm giành lại quyền lực trong chính phủ Mỹ cũng đã có tác động đáng gờm đến hội nghị.
Trong khi đó, các nhà hoạt động vì khí hậu đang phàn nàn về việc thiếu không gian để tổ chức các hoạt động nêu bật những thách thức cụ thể về khí hậu. Chính quyền Azerbaijan đã áp đặt các hạn chế toàn diện đối với các cuộc tụ họp ngoài trời. "Hầu như không có không gian cho các hành động có ý nghĩa tại COP này", một người thường xuyên tham dự cuộc họp thường niên cho biết.
Các nhà hoạt động vì khí hậu tham dự cuộc họp ở Baku có ấn tượng rằng các quốc gia đang thu hẹp cam kết giải quyết các vấn đề liên quan đến sự nóng lên toàn cầu. Ví dụ, Brazil, quốc gia sẽ tổ chức cuộc họp COP vào năm tới, đã nhận được phản hồi trái chiều về kế hoạch khí hậu Đóng góp do quốc gia tự quyết định đã cập nhật của mình, nhằm mục đích cắt giảm lượng khí thải nhà kính từ 59% đến 67% vào năm 2035 so với mức năm 2005, mặc dù mục tiêu mới được đề xuất thể hiện sự cải thiện so với mục tiêu đã nêu trước đó là giảm 53,1% vào năm 2030.
Trước thềm COP29, chủ nhà của sự kiện, nhà lãnh đạo Azerbaijan Ilham Aliyev, hy vọng sự kiện này sẽ đánh bóng hình ảnh của đất nước ông (và theo đó là chính quyền của ông). Thay vào đó, các nhà quan sát đã mô tả COP29 như một rạp xiếc, lên án sự quản lý của Aliyev đối với các thủ tục.
“Trong những gì nên diễn ra tại một trong những cuộc họp cấp bách nhất trong năm — nhằm mục đích làm chậm cuộc khủng hoảng toàn cầu đang nhanh chóng vượt khỏi tầm kiểm soát — các cuộc đàm phán đã trở thành một rạp xiếc của sự tẩy chay, chỉ trích chính trị và ăn mừng nhiên liệu hóa thạch", một bình luận được đăng tải bởi hãng tin tức Mỹ CNN. "Chủ nhà của cuộc họp, Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev, là người điều khiển trò chơi ngoạn mục của hội nghị lần này".
Aliyev tại COP29 đã gây gổ với các nhà hoạt động phi chính phủ và các nhà báo quốc tế, gọi họ là những kẻ "đạo đức giả". Ông cũng đã sử dụng cuộc họp để theo đuổi một cuộc trả thù chính trị, cũng như rao giảng về những lợi ích của nhiên liệu hóa thạch, sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch mà nhiều người coi là nguyên nhân chính gây ra sự nóng lên toàn cầu. Ông đã đặc biệt chú ý đến hoàn cảnh môi trường của các quốc đảo nhỏ, sử dụng một bài phát biểu ngày 13 tháng 11 để tấn công Pháp, quốc gia mà Baku coi là một bên ủng hộ thiên vị Armenia trong tiến trình hòa bình Armenia-Azerbaijan.
Josep Borrell, người đứng đầu bộ phận đối ngoại của EU, cho biết bài phát biểu của Aliyev đã gây tổn hại đến khả năng hoạt động của COP29. “Những tuyên bố không thể chấp nhận được này có nguy cơ làm suy yếu các mục tiêu khí hậu quan trọng của hội nghị và uy tín của chủ tịch COP29 của Azerbaijan”, ông viết trên mạng xã hội X.
Ngoài thiệt hại về quan hệ công chúng do Aliyev tự gây ra, các chuyên gia và nhà hoạt động môi trường mong muốn nhà lãnh đạo Azerbaijan sẽ chú ý nhiều hơn đến những thách thức mà các quốc gia và khu vực miền núi phải đối mặt, chẳng hạn như Azerbaijan và Kavkaz nói chung. Khu vực này đang phải đối mặt với tình trạng thiếu nước đang nổi lên do băng tan.
“Nếu các nhà tài trợ được khuyến khích chú ý đặc biệt đến các khu vực miền núi, điều đó có thể tạo ra sự khác biệt lớn”, một chuyên gia môi trường khu vực cho biết.
Với COP29 dường như không có định hướng, động lực cho cải cách đáng kể về cơ cấu hoạt động của COP đang hình thành. Một bức thư ngỏ do cựu Tổng thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-Moon cùng với các nhà khoa học khí hậu nổi tiếng và những nhân vật công chúng khác ký đã kêu gọi cải cách cơ cấu lớn đối với hệ thống COP.
“Chúng ta cần chuyển từ đàm phán sang thực hiện”, bức thư nêu rõ.
Một số người tham gia cho biết tiến bộ đáng kể nhất đạt được cho đến nay tại COP29 liên quan đến việc di chuyển đến và đi từ địa điểm tổ chức. Để làm hài lòng những người tham dự đã phàn nàn về việc phải đi bộ đường dài để tiếp cận phương tiện giao thông, ban thư ký hội nghị hôm 18/11 đã ra thông báo dịch vụ đưa đón từ địa điểm tổ chức đến tàu điện ngầm sẽ hoạt động đến 1 giờ sáng.
Nguồn tin: xangdau.net/Eurasianet.org
