Năm 2015, giá dầu thế giá»›i chập chờn trong biên Ä‘á»™ hẹp

Những triển vọng tích cá»±c từ kinh tế Mỹ và Ä‘à tăng giá trở lại của đồng USD, cá»™ng vá»›i sá»± gia tăng sản lượng dầu khí Ä‘á phiến và kỳ vọng tăng nguồn cung từ việc đạt được thỏa thuận hạt nhân và sá»± tham gia trở lại của Iran trên thị trường dầu mỏ thế giá»›i (tổng sản lượng của 12 thành viên khối OPEC là 31,72 triệu thùng/ngày trong tháng 9/2015, mức cao nhất kể từ tháng 7/2015, do Iran đạt mức 2,9 triệu thùng/ngày và dù sản lượng dầu của Saudi Arabia trong tháng 9/2015 giảm nhẹ so vá»›i tháng 8, vẫn ở trên mức 10 triệu thùng/ngày tháng thứ 7 liên tiếp) và nhu cầu dầu mỏ vẫn thấp khiến giá dầu toàn cầu Ä‘ã sụt giảm 1/3 kể từ tháng 5/2015 và vẫn chÆ°a bằng má»™t ná»­a so vá»›i cách Ä‘ây 1 năm.

Giá thành phẩm xăng dầu bình quân 15 ngày cuối tháng 7/2015 trên thế giá»›i còn khoảng 70 USD/thùng đối vá»›i xăng, 61,4 USD/thùng đối vá»›i dầu diezen. Dầu hỏa thành phẩm cÅ©ng chỉ còn 62,83 USD/thùng và mazut chỉ ở mức bình quân 294,2 USD/tấn. Giá xăng giảm 2,8%, còn 1,7141 USD/gallon. Trên sàn Nymex (WTI), giá dầu thô ngọt nhẹ giao tháng 9/2015 giảm 2,5%, còn 42,23 USD/thùng, mức thấp nhất trong 6 năm qua, kể từ ngày 03/03/2009. Giá dầu thô Brent giao tháng 9/2015 trên sàn ICE Futures cÅ©ng giảm 0,9%, còn 49,22 USD/thùng. Giá khí thiên nhiên giao tháng 9/2015 giảm 4,9%, còn 2,787 USD/MMBtu.

Trong tháng 8, giá dầu tại thị trường New York lần đầu tiên vượt ngưỡng 50 USD/thùng kể từ tháng 7/2015 do kỳ vọng các nhà khai thác dầu của Mỹ giảm sản lượng. Theo trang Marketwatch, tin đồn có khả năng OPEC sẽ sá»›m đồng thuận việc cắt giảm sản lượng khai thác Ä‘ã khiến giá dầu thô tại Mỹ tăng mạnh, riêng ngày 27/8 Ä‘ã tăng 10,3% lên 42,56 USD/thùng, mức tăng cao nhất trong ngày kể từ tháng 3/2009. Trong khi Ä‘ó, giá dầu thô Brent ở Anh cÅ©ng tăng 10,3% lên 47,56 USD/thùng, mức tăng cao nhất kể từ tháng 12/2008. Sá»± tăng giá này diá»…n ra sau khi Bá»™ ThÆ°Æ¡ng mại Mỹ cho biết kinh tế nÆ°á»›c này trong quý II/2015 tăng trưởng 3,7% so vá»›i cùng kỳ năm ngoái, cao hÆ¡n dá»± báo ban đầu 2,3%.

Tuy nhiên, má»›i Ä‘ây, hợp đồng dầu thô ngọt nhẹ giao tháng 11/2015 trên sàn Nymex (WTI)giảm nhẹ 2 xu xuống 46,64 USD/thùng, Ä‘ánh dấu phiên giảm giá thứ 3 liên tiếp; Hợpđồng xăng giao tháng 11/2015 giảm chỉ hÆ¡n ná»­a xu còn 1,308 USD/gallon trong khihợp đồng dầu sưởi giao tháng 11/2015tăng 1,3 xu (tÆ°Æ¡ng ứng 0.9%) lên 1,483 USD/gallon; Hợp đồng khí thiên nhiên giao tháng 11nhận 2 xu (tÆ°Æ¡ng ứng 0.8%) lên 2,518 USD/MMBtu. Hợp đồng dầu thô Brent giao tháng 11/2015 trên sàn ICE Futuresrá»›t 9 xu (tÆ°Æ¡ng ứng 0,2%) còn 49,15 USD/thùng…

TrÆ°á»›c Ä‘ó, mặt hàng dầu DO 0,05S giảm từ mức “đỉnh” 62,98 Ä‘ô la Mỹ/thùng hôm 7/10/2015 còn 59,79 Ä‘ô la Mỹ/thùng hôm qua 13/10/2015. TÆ°Æ¡ng tá»±, mặt hàng dầu hỏa giảm dần và về mức 59,68 Ä‘ô la Mỹ/thùng. Còn vá»›i mặt hàng xăng RON92, giá chốt phiên hôm 13/10/2015 là 61,88 Ä‘ô la Mỹ, giảm gần 3 Ä‘ô la Mỹ/thùng so vá»›i giá ngày lập đỉnh, 7/10/2015 trÆ°á»›c Ä‘ó.

Tác Ä‘á»™ng 2 mặt đối vá»›i giá xăng dầu trong nÆ°á»›c

Theo Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, năm 2015, nhu cầu tiêu thụ xăng , dầu ná»™i địa Æ°á»›c tăng khoảng 6% so vá»›i năm 2014 và sẽ đạt khoảng 16,4 triệu tấn (nếu quy đổi má»—i tấn bằng 7 thùng và má»—i thùng khoảng 159 lít thì tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 114.800.000 lít, trong Ä‘ó khoảng 50% sẽ nhập khẩu).

Năm 2015, giá bán lẻ xăng dầu trong nÆ°á»›c có các Ä‘á»™ng thái chung là bắt kịp nhịp tăng-giảm cùng chiều vá»›i giá thế giá»›i (tất nhiên, không kể việc tăng mạnh mức Thuế môi trường thu qua giá xăng dầu để bù trừ lại mức bắt buá»™c giảm thuế nhập khẩu xăng dầu theo cam kết há»™i nhập AEC).

Là nÆ°á»›c nhập khẩu dầu thô và nhập khẩu 2/3 tổng cầu xăng dầu thành phẩm hàng năm, giá dầu giảm giúp Việt Nam đỡ được chi phí đầu vào cho doanh nghiệp và các hoạt Ä‘á»™ng tiêu dùng trá»±c tiếp, gián tiếp liên quan đến xăng dầu của người dân, tiết kiệm ngoại tệ nhập khẩu xăng dầu; đồng thời, giảm áp lá»±c lạm phát chi phí đẩy và lạm phát ngoại nhập, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và mở rá»™ng nguồn thu NSNN…

Tuy nhiên, đứng trên vai trò xuất khẩu dầu thô, Ä‘iều này lại bất lợi cho Việt Nam vì theo tính toán cứ giá dầu thô giảm 1 USD là nÆ°á»›c ta lại hụt thu khoảng 1000 tá»· đồng. Theo Bá»™ Kế hoạch & Đầu tÆ°, nếu giá dầu thô giảm về 40 USD/thùng, NSNN sẽ hụt thu khoảng 11.500 tá»· đồng.

Giá dầu giảm Ä‘á»™t ngá»™t trong ná»­a cuối năm 2014 và duy trì ở ngưỡng 48-60 USD/thùng trong những tháng qua khiến trong tháng 1/2015 kim ngạch xuất khẩu dầu thô các loại giảm 54,9% so vá»›i cùng kỳ; trong 5 tháng đầu năm 2015, thu từ xuất khẩu dầu thô đạt 1,54 tá»· USD, giảm 53,3% so vá»›i cùng kỳ năm 2014 – mức giảm mạnh nhất trong số các mặt hàng xuất khẩu có kim ngạch trên 1 tá»· USD của Việt Nam. Trong 7 tháng đầu năm, xuất khẩu dầu thô mang lại cho Việt Nam 38,8 ngàn tá»· đồng, đạt 41,7% dá»± toán kế hoạch 93000 tá»· đồng trong tổng thu 911.100 tá»· đồng NSNN cả nÆ°á»›c của năm 2015 (cá»™ng thu qua giá xăng dầu bán lẻ, ngành dầu khí Ä‘ã Ä‘óng góp hÆ¡n 42,27 nghìn tá»· đồng, bằng 45,5% dá»± toán, giảm 33,9% so vá»›i cùng kỳ năm 2014).

Trong 8 tháng đầu, xuất khẩu dầu thô giảm 0,6% về lượng và 48,7% về kim ngạch so cùng kỳ năm 2014. Đến hết tháng 9, xuất khẩu dầu thô đạt 66,979 ngàn tá»· đồng, đạt 72% so vá»›i dá»± toán. Tính đến tháng 8/2015, dù thâm hụt NSNN Ä‘ã vào khoảng 100.000 tá»· đồng, chiếm 44,5% dá»± toán cả năm, song Bá»™ Tài chính khẳng định vá»›i giá dầu nhÆ° hiện nay, thu ngân sách vẫn đảm bảo theo kế hoạch đặt ra và quyết tâm thá»±c hiện vượt thu 8%.

Ngay cả trong trường hợp xấu nhất khi giá dầu thô giảm xuống dÆ°á»›i 40 USD/thùng thì cÅ©ng không gây áp lá»±c quá nặng nề cho cân đối NSNN, bởi lẽ chúng ta nhập khẩu nhiều, vá»›i tÆ° cách nÆ°á»›c nhập khẩu xăng dầu thì giá dầu giảm sẽ tạo xung lá»±c bổ sung phát triển kinh tế, giúp mức tăng GDP khi Ä‘ó có thể lên trên 8% nhÆ° má»™t số dá»± báo của nÆ°á»›c ngoài. Điều này kéo theo nguồn thu NSNN sẽ được mở rá»™ng và tổng thu gia tăng để bù cho giá xuất khẩu dầu giảm.

Thá»±c tế, theo ông Nguyá»…n Văn Nên, người phát ngôn của Chính phủ, tháng 8/2015, giá thành sản xuất trung bình 01 thùng dầu thô của Việt Nam vẫn Ä‘ang thấp hÆ¡n so vá»›i giá bán trung bình thời Ä‘iểm hiện nay (giá bán dầu thô của Việt Nam chỉ khoảng 53 USD/thùng)…

Sẽ được cải thiện vào năm 2016

Về tổng thể, Ä‘á»™ng thái chủ đạo nổi bật trên thị trường xăng dầu toàn cầu năm 2016 dù tiếp tục xu hÆ°á»›ng cung vượt cầu, nhÆ°ng sẽ cân bằng hÆ¡n, giá cả sẽ ổn định và tăng nhẹ. Giá xăng dầu thấp nhÆ° vừa qua khó kéo dài bởi tính phi kinh tế (dÆ°á»›i giá thành sản xuất trung bình thế giá»›i từ 30-70 USD/thùng cho công nghệ truyền thống và 60-100 USD cho công nghệ khai thác má»›i dầu khí Ä‘á phiến. Vừa qua, hÆ¡n má»™t ná»­a số giàn khoan dầu khí Ä‘á phiến trên thế giá»›i Ä‘ã bị Ä‘óng cá»­a do thua lá»— càng là cÆ¡ sở vững chắc cho nhận định này).

HÆ¡n nữa, hiện Ä‘ang có nhiều dấu hiệu cho thấy sẽ sá»›m có sá»± cải thiện dần quan hệ căng thẳng và cấm vận kinh tế không bình thường hiện nay giữa các nÆ°á»›c Mỹ, Nga, EU và Ucraina. Dù Iran sẽ ná»— lá»±c tăng xuất khẩu dầu nhờ được ná»›i lỏng trừng phạt, song tổng lượng cung cÅ©ng khó tăng do OPEC sẽ cắt giảm sản lượng và hÆ¡n ná»­a giàn khoan dầu khí Ä‘á phiến trên thế giá»›i Ä‘ã bị Ä‘óng cá»­a do thua lá»—. Trong tÆ°Æ¡ng quan Ä‘ó, giá cả xăng dầu thế giá»›i bình quân sẽ có xu hÆ°á»›ng ổn định và tăng nhẹ vào cuối năm 2016.

Theo dá»± báo ngày 13/10/2015 của CÆ¡ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), mức tiêu thụ dầu toàn cầu trong năm 2016 trung bình 95,7 triệu thùng/ngày. Tổng sản lượng dầu của các nÆ°á»›c ngoài OPEC sẽ giảm 500.000 thùng/ngày trong năm tá»›i, giảm mạnh nhất kể từ năm 1992. Đồng thời, sản lượng dầu của Mỹ năm 2016 sẽ giảm còn 12,56 triệu thùng/ngày, từ mức 12,75 triệu thùng/ngày trong năm 2015.

Theo Tổng thÆ° ký Tổ chức các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) Abdullah El-Badri trong há»™i nghị về dầu mỏ và khí đốt diá»…n ra ngày 11/10/2015 ở Kuwait, thị trường dầu mỏ hiện vẫn Ä‘ang trong tình trạng dÆ° cung (má»™t nguyên nhân quan trọng là do sản lượng dầu thô của các nhà sản xuất ngoài khối OPEC Ä‘ã tăng 6 triệu thùng/ngày trong vòng 6 năm) và sá»± ổn định là tối quan trọng trong bối cảnh giá dầu Ä‘ã giảm gần 60% kể từ tháng 6/2014. Đặc biệt, thị trường dầu mỏ thế giá»›i sẽ ổn định và cân bằng hÆ¡n trong năm 2016.

Sản lượng của các nhà sản xuất ngoài OPEC Ä‘ã giảm trong những tháng cuối năm 2015, trong khi nhu cầu thế giá»›i có dấu hiệu phục hồi và sẽ tăng lên 110 triệu thùng/ngày vào năm 2040, từ khoảng 93 triệu thùng/ngày hiện nay. Triển vọng này Ä‘òi hỏi phải có khoản đầu tÆ° lên tá»›i 10.000 tá»· USD trong 25 năm tá»›i. Còn theo Bá»™ trưởng Năng lượng Qatar Mohammed Bin Saleh Al-Sada đồng thời giữ chức quyền Chủ tịch OPEC, thì giá dầu hiện Ä‘ã chạm Ä‘áy và có thể sẽ phục hồi vào năm 2016. OPEC sẵn sàng hợp tác vá»›i các nhà sản xuất ngoài khối để giải quyết vấn đề dÆ° thừa nguồn cung.

Thông Ä‘iệp chung, nổi bật từ cuá»™c họp của Thường trá»±c Chính phủ về tình hình kinh tế vÄ© môchiều 25/8/2015 cho thấy: Những biến Ä‘á»™ng của kinh tế thế giá»›i gần Ä‘ây có tác Ä‘á»™ng đến nền kinh tế Việt Nam,nhÆ°ngnhìn chung chÆ°a có dấu hiệu gì lá»›n làm đảo lá»™n kinh tế vÄ© mô, hay buá»™c chúng ta phải Ä‘iều chỉnh mục tiêu. Những phản ứng chính sách và những giải pháp bÆ°á»›c đầu Ä‘Æ°a ra vừa qua là kịp thời, phù hợp, giúp sá»± ổn định kinh tế vÄ© mô, các chỉ tiêu về tăng trưởng, lạm phát, thu ngân sách, kiểm soát bá»™i chi, hoạt Ä‘á»™ng xuất nhập khẩu cÅ©ng nhÆ° sản xuất kinh doanh vẫn bảo đảm nhÆ° mục tiêu Ä‘ã đề ra.

Đồng thời, các cấp quản lý và ngành, địa phÆ°Æ¡ng vẫn cần chủ Ä‘á»™ng theo dõi chặt chẽ, phân tích, Ä‘ánh giá, nhận định và thông tin đầy đủ chính xác, tính toán các phÆ°Æ¡ng án khác nhau, kể cả phÆ°Æ¡ng án xấu nhất, kịp thời Ä‘Æ°a ra những giải pháp chính sách nhằm hạn chế thấp nhất các tác Ä‘á»™ng tiêu cá»±c, khai thác tốt nhất các mặt thuận lợi, lấy ổn định kinh tế vÄ© mô là mục tiêu cao nhất; bảo đảm giữ ổn định tỉ giá, lãi suất, cân đối thu chi ngân sách và triệt để tiết kiệm chi; phát triển và quản lý thị trường chứng khoán hiệu quả; thúc đẩy mạnh mẽ hoạt Ä‘á»™ng sản xuất, kinh doanh, đầu tÆ°, trong Ä‘ó có sản xuất, kinh doanh dầu khí; đẩy mạnh xuất khẩu, kiểm soát chặt chẽ nhập khẩu, tập trung chống buôn lậu, gian lận thÆ°Æ¡ng mại; chủ Ä‘á»™ng thông tin về tình hình, dá»± báo, các giải pháp để người dân, doanh nghiệp biết, chủ Ä‘á»™ng và tăng đồng thuận chính sách, không gây tâm lý hoang mang không cần thiết.