Công ty Dầu khí SOCAR (Azerbaijan) vừa ký kết hợp đồng dài hạn cung cấp dầu thô Azeri cho Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất trong năm 2014 vá»›i khối lượng lên đến 3,5 triệu thùng. Dá»± kiến việc cung cấp dầu thô từ Công ty Dầu khí SOCAR cho Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất sẽ kéo dài đến năm 2016. TrÆ°á»›c Ä‘ó, từ tháng 8-2010, Công ty Dầu khí SOCAR Ä‘ã cung cấp lô dầu thô đầu tiên cho Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất vá»›i 400.000 thùng (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i 65.000 m3) và được tiến hành trá»™n theo tỉ lệ 13% dầu nháºp vá»›i 87% dầu thô được lấy từ má» Bạch Hổ.
Nguồn từ mỠBạch Hổ giảm dần
Chiá»u 21-7, trao đổi vá»›i phóng viên Báo NgÆ°á»i Lao Äá»™ng, đại diện lãnh đạo Công ty TNHH MTV Lá»c hóa dầu Bình SÆ¡n (BSR - Ä‘Æ¡n vị quản lý Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất) cho biết hiện Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất Ä‘ang sá» dụng 2 nguồn nguyên liệu chính là lượng dầu thô lấy từ má» Bạch Hổ và lượng dầu thô nháºp khẩu từ nÆ°á»›c ngoài. “Hiện nay, má»—i năm, Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất sản xuất 6,5 triệu tấn sản phẩm các loại, trong Ä‘ó, lượng nguyên liệu dầu thô từ má» Bạch Hổ Ä‘áp ứng khoảng 80%-85% cho hoạt Ä‘á»™ng nhà máy, ngoài ra có má»™t số dầu từ các má» Việt Nam khác và nháºp khẩu từ nÆ°á»›c ngoài” - đại diện này nói.
Tàu trá»ng tải lá»›n bÆ¡m dầu thô qua Ä‘Æ°á»ng ống ngầm cho Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất Ảnh: TỬ TRá»°C
Má»™t chuyên gia vá» dầu khí cho rằng Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất được xây dá»±ng hÆ°á»›ng vào khai thác, sản xuất dầu từ má» Bạch Hổ nhÆ°ng quá trình xây dá»±ng quá mất thá»i gian, bàn thảo từ năm 1990 nhÆ°ng đến năm 2009 má»›i Ä‘Æ°a vào váºn hành thì cÅ©ng là lúc sản lượng dầu thô khai thác từ má» Bạch Hổ giảm dần và buá»™c phải nháºp khẩu từ nÆ°á»›c ngoài.
Ông Hồ Sỹ Thoảng - nguyên Chủ tịch HÄQT, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Dầu khí Việt Nam - cho biết lượng dầu thô nháºp từ nÆ°á»›c ngoài vá» sản xuất tại Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất hiện nay đạt khoảng 10%-20% và không tăng thêm được nữa do thiết kế Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất ban đầu Ä‘ã lá»±a chá»n công nghệ Ä‘Æ¡n giản, nếu tăng lượng dầu nháºp thì không chế biến được. “Thá»i kỳ 1997-1998 rất khó khăn, không có đối tác há»— trợ nên Việt Nam tá»± làm nhà máy vá»›i phÆ°Æ¡ng châm tiết kiệm, sá» dụng công nghệ rẻ nhất. CÅ©ng có thuáºn lợi là chúng ta có nguồn dầu sạch, không lẫn tạp chất, hÆ¡n nữa lúc Ä‘ó nguồn dầu của chúng ta còn nhiá»u, không cần công nghệ cao cấp” - ông Thoảng nói.
Theo đại diện của BSR, hiện Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất Ä‘ang được thiết kế, tính toán phÆ°Æ¡ng án mở rá»™ng quy mô (nhà máy) lên gấp Ä‘ôi. Dá»± kiến, đến tháng 8-2014, phÆ°Æ¡ng án mở rá»™ng, nâng công suất nhà máy được thiết kế hoàn chỉnh sẽ trình Thủ tÆ°á»›ng xem xét, quyết định. “Chúng tôi Ä‘ã Ä‘àm phán vá»›i các đối tác nâng công suất nhà máy từ 6,5 triệu tấn lên 10 triệu tấn sản phẩm/năm. Việc nâng công suất nhà máy nhÆ° thế bắt buá»™c lượng dầu thô nháºp khẩu vào cÅ©ng sẽ tăng lên” - đại diện BSR cho biết.
Không tác Ä‘á»™ng giá nhiên liệu trong nÆ°á»›c
Ông Hồ Sỹ Thoảng cho biết việc nháºp khẩu dầu thô từ nÆ°á»›c ngoài là do Tổng Công ty Dầu Việt Nam mua bằng ngoại tệ và cung cấp cho Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất chế biến. Việc nháºp khẩu này có lợi vá» giá so vá»›i mua dầu thô từ nguồn trong nÆ°á»›c bởi nguồn dầu của Việt Nam được Ä‘ánh giá cao, bán được giá trong khi nháºp từ khu vá»±c Trung cáºn Äông có giá rẻ hÆ¡n. “Doanh nghiệp được mua má»™t phần dầu nÆ°á»›c ngoài vá»›i giá thấp thì sẽ có lợi nhÆ°ng chủ yếu lợi nhuáºn được ná»™p vào ngân sách nhà nÆ°á»›c” - ông Thoảng cho biết.
Theo chuyên gia kinh tế cao cấp - TS Lê Äăng Doanh, ngoài vấn Ä‘á» chủ yếu được ghi nháºn trong việc xuất dầu trong nÆ°á»›c, nháºp dầu nÆ°á»›c ngoài vá» là thu lợi tài chính cho ngân sách thì cÅ©ng cần làm rõ phần lợi mà Tổng Công ty Dầu khí Việt Nam được hưởng là bao nhiêu. “Má»™t số nÆ°á»›c trên thế giá»›i cÅ©ng thá»±c hiện xuất dầu thô nếu nhÆ° được giá để tối Ä‘a hóa lợi nhuáºn của ngành dầu khí. Việc chúng ta Ä‘Æ°a nguồn thu vào ngân sách thông qua khai thác tài nguyên trong trÆ°á»ng hợp này cÅ©ng là hợp lý” - TS Doanh đặt vấn Ä‘á».
Theo ông, cÅ©ng cần phải xem xét nghiêm túc đến Ä‘óng góp của Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất. “Sản lượng cung ứng từ nhà máy này cho nhu cầu xăng dầu trong nÆ°á»›c thấp, chỉ đạt 30%, giá xăng dầu trong nÆ°á»›c vẫn bán theo giá thế giá»›i nên Ä‘óng góp của nhà máy này không có tác dụng ổn định giá dầu trong nÆ°á»›c” - ông Doanh nhìn nháºn.
Còn theo đại diện Công ty BSR, hiện nay Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất Ä‘ang hoạt Ä‘á»™ng hết 100% công suất, Ä‘áp ứng 30% nhu cầu xăng dầu trong nÆ°á»›c. “Do giá xăng dầu trong nÆ°á»›c phải phụ thuá»™c giá xăng dầu thế giá»›i nên nếu có Ä‘áp ứng 100% nhu trong nÆ°á»›c cÅ©ng không thể giảm giá xăng dầu vì giá xăng dầu phải phụ thuá»™c giá thế giá»›i” - vị này khẳng định.
Giá xăng, dầu khó giảm
Ông Hồ Sỹ Thoảng cho rằng cÆ¡ chế quản lý giá xăng dầu phụ thuá»™c vào chính sách của từng quốc gia nên má»›i có chuyện giá xăng ở Việt Nam cao hÆ¡n ở Malaysia, Indonesia, Mỹ… Vá»›i Việt Nam, giá xăng dầu được cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c Ä‘iá»u hành; nếu thuế, phí Ä‘ánh lên mặt hàng xăng dầu tiếp tục cao thì giá xăng dầu sẽ còn cao nữa.
TS Lê Äăng Doanh cÅ©ng cho rằng má»™t trong những bất hợp lý của mặt hàng xăng dầu hiện nay là thuế, phí khá cao vá»›i mức hÆ¡n 32%.