Dá»± kiến vẫn còn tá»›i 16 loại hàng hóa, dịch vụ nằm trong danh mục Nhà nÆ°á»›c giữ Ä‘á»™c quyền...

Theo dá»± thảo nghị định, Nhà nÆ°á»›c chỉ Ä‘á»™c quyền vận hành thủy Ä‘iện Ä‘a mục tiêu, nhà máy Ä‘iện hạt nhân, vận hành truyền tải.
HẢI THANH

Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng vừa Ä‘Æ°a ra lấy ý kiến về dá»± thảo nghị định về hàng hóa, dịch vụ, địa bàn thá»±c hiện Nhà nÆ°á»›c Ä‘á»™c quyền trong hoạt Ä‘á»™ng thÆ°Æ¡ng mại.

Lí do xây dá»±ng nghị định, theo Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng là “khuyến khích khu vá»±c kinh tế khác tham gia đầu tÆ° vào các ngành, lÄ©nh vá»±c mà Nhà nÆ°á»›c Ä‘ang nắm giữ nhằm tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh...”.

NhÆ°ng mục Ä‘ích quan trọng nhất vẫn là nhằm đảm bảo sá»± phù hợp vá»›i các cam kết quốc tế mà Việt Nam Ä‘ã tham gia. Theo Ä‘ó, Nhà nÆ°á»›c sẽ còn Ä‘á»™c quyền trong lÄ©nh vá»±c thÆ°Æ¡ng mại đối vá»›i 16 loại hàng hóa, dịch vụ.

Vẫn Ä‘á»™c quyền sản xuất vàng miếng

Thông tin Ä‘áng lÆ°u ý trong dá»± thảo là Nhà nÆ°á»›c sẽ bỏ Ä‘á»™c quyền kinh doanh Ä‘iện, xăng dầu... NhÆ° vậy trong ngành Ä‘iện, Nhà nÆ°á»›c chỉ Ä‘á»™c quyền vận hành thủy Ä‘iện Ä‘a mục tiêu, nhà máy Ä‘iện hạt nhân, vận hành truyền tải, Ä‘iều Ä‘á»™ hệ thống Ä‘iện quốc gia...

Vá»›i các loại hàng hoá khác Nhà nÆ°á»›c sẽ Ä‘á»™c quyền xuất nhập khẩu vàng nguyên liệu và sản xuất vàng miếng, nhập khẩu thuốc lá, kinh doanh xổ số kiến thiết, Ä‘o đạc bản đồ phục vụ quốc phòng...

Về lÄ©nh vá»±c dịch vụ, Nhà nÆ°á»›c Ä‘á»™c quyền trong dịch vụ hoa tiêu hàng hải, dịch vụ công đảm bảo an toàn hàng hải, bảo đảm hoạt Ä‘á»™ng bay, xuất bản, in, Ä‘úc tiền, quản lý khai thác hệ thống kết cấu hạ tầng đường sắt, trồng và bảo vệ rừng đầu nguồn, rừng phòng há»™, rừng đặc dụng...

Theo dá»± thảo, nghị định sẽ có danh mục hàng hóa, dịch vụ, địa bàn thÆ°Æ¡ng mại Nhà nÆ°á»›c nắm giữ Ä‘á»™c quyền.

Tuy nhiên, Ä‘ây không phải là lần đầu tiên danh mục này được đề cập đến. Từ năm 2006 Chính phủ Ä‘ã ban hành Nghị định 59/NĐ-CP về danh mục về hàng hóa, dịch vụ cấm, hạn chế và có Ä‘iều kiện.

Mặc dù tên gọi khác nhÆ°ng việc hạn chế cÅ©ng nhÆ° yêu cầu Ä‘iều kiện đối vá»›i các thành phần kinh tế khác khi tham gia do Ä‘ó được hiểu nhÆ° Ä‘ây là “vùng cấm” đối vá»›i doanh nghiệp ngoài Nhà nÆ°á»›c.

Điều Ä‘áng nói là dường nhÆ° Nghị định 59 bị “quên lãng” vì trong thá»±c tế, hầu hết các doanh nghiệp không dá»±a vào danh mục này để xác định hàng hóa, dịch vụ có Ä‘iều kiện hay không.

Từ năm 2006 đến nay các cÆ¡ quan Nhà nÆ°á»›c ban hành văn bản cÅ©ng không dá»±a vào Nghị định 59 để xác định các biện pháp quản lý tÆ°Æ¡ng ứng đối vá»›i các hàng hóa, dịch vụ...

Tiêu chí chung chung và mÆ¡ hồ

Dá»± thảo nghị định lần này được Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°a ra vá»›i quy định: “Độc quyền nhà nÆ°á»›c trong hoạt Ä‘á»™ng thÆ°Æ¡ng mại đối vá»›i má»™t số hàng hóa, dịch vụ nhất định chỉ được thá»±c hiện theo quy định của nghị định này hoặc của luật, pháp lệnh, nghị định khác và Ä‘iều Æ°á»›c quốc tế mà Việt Nam là thành viên còn hiệu lá»±c và được ban hành trÆ°á»›c thời Ä‘iểm nghị định này có hiệu lá»±c thi hành...”.

Đây được xem là má»™t quy định “Ä‘ánh đố” doanh nghiệp ngoài Nhà nÆ°á»›c, vì phạm vi quá rá»™ng, nằm rải rác ở nhiều văn bản pháp luật khác nhau.

Việc công khai, minh bạch các hàng hóa, dịch vụ mà Nhà nÆ°á»›c Ä‘á»™c quyền thÆ°Æ¡ng mại là nhằm đảm bảo sá»± minh bạch trong chính sách và làm cho môi trường kinh doanh đầu tÆ° ổn định.

Trong số những tiêu chí Ä‘á»™c quyền Nhà nÆ°á»›c trong hoạt Ä‘á»™ng thÆ°Æ¡ng mại có tiêu chí: “Hàng hóa, dịch vụ thiết yếu mà Nhà nÆ°á»›c cần phải Ä‘á»™c quyền hoặc các thành phần kinh tế khác không có khả năng tham gia...”.

Tiêu chí này được xem là mang tính “chung chung” khi không có giải thích thế nào là loại “hàng hóa, dịch vụ mà Nhà nÆ°á»›c thấy cần phải Ä‘á»™c quyền...”. Việc Nhà nÆ°á»›c “thấy cần” này phải được cụ thể hóa, minh bạch hóa.

Bên cạnh Ä‘ó, cÅ©ng chÆ°a rõ căn cứ để xác định “các thành phần kinh tế khác không có khả năng tham gia”. Trong thá»±c tế mọi loại dịch vụ, hàng hóa trong giao dịch thÆ°Æ¡ng mại các thành phần kinh tế ngoài Nhà nÆ°á»›c đều có thể tham gia, thậm chí còn làm tốt hÆ¡n Nhà nÆ°á»›c.

Nhiều ý kiến cho rằng, Ä‘á»™c quyền thÆ°Æ¡ng mại Nhà nÆ°á»›c chỉ nên áp dụng đối vá»›i những hàng hóa, dịch vụ địa bàn thiết yếu liên quan đến an ninh, quốc phòng, đảm bảo lợi ích quốc gia mà việc giao cho các thành phần kinh tế khác sẽ gây ra rủi ro lá»›n về an ninh, quốc phòng, gây thiệt hại cho lợi ích quốc gia.

Nguồn tin: Vneconomy