Từ Nga đến Saudi Arabia, Iran đến Venezuela, danh sách các nguồn cung dầu thô đang bị hạn chế hoặc gián đoạn trên khắp thế giới đang ngày càng dài hơn.

Bài viết này xem xét liệu sự thay đổi nguồn cung lớn nhất trên thị trường có thực sự dẫn đến tình trạng thiếu hụt dầu toàn cầu hay không. Câu trả lời là một câu hỏi phức tạp, dựa trên loại dầu thô trong câu hỏi và khung thời gian được chọn.

Biện pháp cung cấp đơn giản nhất là tất cả dầu được rút ra khỏi mặt đất trên toàn cầu. Theo quan điểm này, có vẻ như sản xuất toàn cầu đã giảm mạnh trong sáu tháng qua, khi nhóm các nước OPEC + cắt giảm nguồn cung, trong khi Mỹ đã tăng cường các biện pháp trừng phạt đối với các ngành công nghiệp dầu mỏ của Iran và Venezuela.

Số liệu công bố của Energy Intelligence Group cho thấy sản lượng dầu toàn cầu là 96,79 triệu thùng mỗi ngày trong tháng 4. Đó là mức giảm hơn 2 triệu thùng mỗi ngày kể từ cuối năm ngoái. Nhưng chỉ một khung thời gian dài hơn một chút sẽ cho một bức tranh khác. Nếu bạn so sánh tháng 4 với cùng kỳ một năm trước đó, sản lượng thực sự tăng, khoảng 570.000 thùng mỗi ngày - khá phù hợp với tăng trưởng nhu cầu dầu.

Trong khi một cái nhìn bao quát về dữ liệu sản xuất dầu toàn cầu cung cấp một số cái nhìn sâu sắc, nó bỏ lỡ rất nhiều chi tiết quan trọng.

Hầu hết các nhà máy lọc dầu mới được xây dựng ở châu Á và Trung Đông trong những năm gần đây được thiết kế để tiêu thụ dầu nặng, chua. Những thùng dầu này có tỷ lệ cao các phân tử hydrocarbon lớn cần được chia thành các phân tử nhỏ hơn để tạo ra nhiên liệu vận chuyển có giá trị cao. Chúng cũng có xu hướng chứa hàm lượng lưu huỳnh tương đối cao phải được loại bỏ để đáp ứng các quy định chống ô nhiễm.

Nhưng đó không phải là nơi tăng trưởng nguồn cung dầu đang diễn ra.

Sản lượng bùng nổ từ Permian Basin của Mỹ đã thúc đẩy sự tăng vọt nguồn cung dầu thô nhẹ, tăng hơn 1,8 triệu thùng mỗi ngày trong tháng 4. Ngược lại, mức tăng này kể từ cuối năm 2018 đã nhỏ hơn nhiều, ở mức 160.000 thùng mỗi ngày.

Bức tranh cho dầu thô nặng thì hoàn toàn khác biệt.

Sản lượng sụt giảm từ Venezuela, sau nhiều năm quản lý sai lầm và đầu tư yếu kém đã và đang bị ảnh hưởng bởi tác động của lệnh trừng phạt của Mỹ đối với công ty dầu mỏ nhà nước, đã khiến nguồn cung toàn cầu giảm mạnh, cả y-o-y và y-t-d. Tác động của những khó khăn ở Venezuela đã bị làm trầm trọng thêm bởi sự sụt giảm liên tục trong sản xuất dầu của Mexico, điều mà vốn trước đây được dự kiến là sẽ được đảo ngược trong năm nay.

Một sự gia tăng trong sản lượng của Canada, vốn đã bị hạn chế bởi những giới hạn do chính phủ áp đặt trong những tháng đầu năm nay, đã hầu như không làm được gì để bù đắp sự sụt giảm gần đây trong sản xuất dầu nặng ở các nơi khác.

Và sau đó, có một phần lớn nguồn cung bị mất ở giữa phạm vi - dầu thô vừa – được thống trị bởi Nga và Saudi và bao gồm hầu hết các nhà sản xuất Vịnh Ba Tư khác.

Sản lượng dầu của Saudi, đã tăng mạnh trong nửa cuối năm 2018, giờ đã trở lại mức như một năm trước. Ban đầu, nước này đã bù đắp nhiều hơn sự suy giảm nguồn cung của Iran do hậu quả của lệnh trừng phạt dầu mỏ của Mỹ. Nhưng kể từ tháng 1, sản lượng giảm xuống của Iran đã không được bù đắp bởi sự gia tăng sản lượng dầu thô vừa ở những nơi khác.

Việc miễn trừ trừng phạt, được cấp cho tám người mua dầu thô Iran, đã không được Mỹ gia hạn khi hết hạn vào đầu tháng 5 và điều đó sẽ khiến sản lượng của Iran phải chịu áp lực cao hơn trong những tháng tới. Hiện tại, Saudi Arabia dường như không muốn tăng nguồn cung của mình, thay vào đó, muốn thúc đẩy gia hạn thỏa thuận hạn chế sản lượng của OPEC +.

Vì vậy, liệu dầu có bị thiếu hụt? Chắc chắn là không thiếu dầu thô nhẹ, nhưng bức tranh rất khác biệt đối với dầu vừa và nặng. Tổng sản lượng giảm 2 triệu thùng mỗi ngày kể từ cuối năm 2018 đều là từ dầu vừa và nặng, với rất ít dầu nhẹ bổ sung để bù đắp cho sự suy giảm trong giai đoạn đó. Nhưng trong khung thời gian dài hơn, sản lượng dầu thô nhẹ tăng lên đang bù đắp nhiều hơn sự sụt giảm ở nơi khác, tạo ra một mức tăng ròng nhỏ.

* Ghi chú: Dầu thô nặng thường được định nghĩa là có tỉ trọng API dưới 26, trong khi dầu thô nhẹ có tỉ trọng API trên 35. Các loại dầu nằm giữa hai giới hạn này được phân loại là vừa.

Nguồn: xangdau.net (Bloomberg)