Gian lận trong kinh doanh xăng dầu Ä‘ã trở thành câu chuyện nói mãi chÆ°a có hồi kết. Mặc cho các cÆ¡ quan quản lý Nhà nÆ°á»›c kiểm tra, xá»­ phạt, tình trạng gian lận vẫn cứ diá»…n ra và tồn tại từ năm này qua năm khác.

Hàng ngàn mánh khóe

Ngoài các hành vi gian lận xăng dầu phổ biến mà các cÆ¡ quan chức năng Ä‘ã phát hiện và xá»­ lý nhÆ°: phá niêm chì; lắp thêm thiết bị Ä‘iều chỉnh sai số; bán xăng có trị số ốc tan nhỏ,... Hiện nay, còn xuất hiện nhiều thủ Ä‘oạn gian lận khác mang tính thủ công và tiểu xảo hÆ¡n.

Anh Tiến Nam (Tam Trinh, Hà Ná»™i) cho biết: Tôi là khách thường xuyên đến cá»­a hàng xăng 73 Tam Trinh. Tôi vào bÆ¡m, nhân viên không gạt cần, cá»™ng cả số của khách trÆ°á»›c là 70.000 đồng má»›i đủ của tôi. NhÆ°ng má»›i đến 60.000 đồng thì người bÆ¡m xăng Ä‘ã ngừng lại, còn má»™t người khác đứng ngay trụ gạt cần cho đồng hồ về số 0.

Anh Hùng (Từ Liêm, Hà Ná»™i) phản ánh: Tôi thường xuyên phải đổ xăng tại cây xăng gần Học viện Cảnh sát, thủ Ä‘oạn của cây xăng này nhÆ° sau: Má»™t cá»™t xăng bao giờ cÅ©ng có 2 nhân viên, má»™t nhân viên sẽ hỏi trÆ°á»›c số tiền khách cần đổ và bấm số bên hông cá»™t xăng; nhân viên kia đổ xăng cho khách. Khi đồng hồ nhỏ má»›i chỉ 25.000 đồng thì đồng hồ lá»›n Ä‘ã báo 30.000 đồng.

Má»™t thủ Ä‘oạn mà các cây xăng thường dùng là vá»™i vã ngắt bÆ¡m dù xăng vẫn còn trong ống. Ví dụ khách hàng mua 20.000 đồng, khi đồng hồ chỉ Ä‘úng 20.000 đồng, nhân viên bÆ¡m xăng lập tức nhả cò, nhÆ° vậy xăng vẫn còn nằm lại trong ống. Vì thế, khách hàng không thể nhận đủ số xăng nhÆ° hiện trên đồng hồ. Còn má»™t thủ Ä‘oạn Ä‘Æ¡n giản nhÆ°ng khá phổ biến là bÆ¡m nối số. Khi khách hàng mua 30.000 đồng, nếu người trÆ°á»›c vừa mua 10.000 đồng, có thể người bán sẽ không dập máy mà bÆ¡m nối luôn, khách hàng không để ý sẽ không biết số bắt đầu từ Ä‘âu, và nhÆ° vậy, thá»±c chất khách hàng sẽ chỉ nhận được 20.000 đồng tiền xăng.

Móc túi khách hàng tiền tá»·

Ông Trần Minh DÅ©ng, Chánh Thanh tra Bá»™ Khoa học - Công nghệ cho biết: Chỉ Ä‘Æ¡n cá»­ má»™t cÆ¡ sở kinh doanh xăng dầu má»—i ngày bán được 3.000 lít, gian dối 9% thì má»—i ngày họ sẽ thu lời bất chính hÆ¡n 3 triệu đồng, hÆ¡n 90 triệu đồng/tháng và hÆ¡n 1 tá»· đồng/năm. Còn trong trường hợp vi phạm về chất lượng, cụ thể là bán xăng vá»›i chất lượng kém hÆ¡n so vá»›i công bố, thì hoàn toàn không ngăn chặn được ngay. Vì lấy mẫu xăng phải mất vài ngày, thậm chí cả tuần má»›i có kết quả phân tích mẫu. Khi có kết quả, nếu phát hiện xăng kém chất lượng thì lượng xăng dÆ°á»›i bồn nhiều khi Ä‘ã bán hết cho khách.

Trên thá»±c tế, không phải lúc nào các cá»­a hàng kinh doanh xăng dầu cÅ©ng bị kiểm tra, có khi cả năm má»›i kiểm tra má»™t lần, thậm chí còn lâu hÆ¡n, nhất là ở những địa phÆ°Æ¡ng có số lượng cá»­a hàng xăng dầu lá»›n. NhÆ° ở TP.HCM, từ cuối tháng 6/2008 đến cuối tháng 8/2008 chỉ thanh tra, kiểm tra được 31 cá»­a hàng kinh doanh xăng dầu vá»›i số lượng cá»™t bÆ¡m được kiểm tra là 201. Theo má»™t cán bá»™ thanh tra, má»—i năm chỉ có thể thá»±c hiện được hÆ¡n 100 lượt thanh - kiểm tra các cá»­a hàng xăng dầu. Trong khi Ä‘ó, cả nÆ°á»›c có hàng ngàn cá»­a hàng kinh doanh xăng dầu và hàng trăm ngàn cá»™t bÆ¡m.

Xá»­ phạt quá nhẹ

Hiện nay, mức xá»­ lý vi phạm hành chính đối vá»›i các trường hợp gian lận xăng dầu chỉ từ 13 - 20 triệu đồng. Ví dụ, tổng số tiền phạt 6 trường hợp Ä‘ong thiếu xăng dầu và bán xăng kém chất lượng so vá»›i công bố là 88,5 triệu đồng. Tính trung bình, má»—i trường hợp bị phạt chỉ 14,75 triệu đồng. Má»™t số nhà chuyên môn cho rằng, chính những bất cập về mức phạt, cách tính phạt cÅ©ng nhÆ° năng lá»±c kiểm tra phát hiện vi phạm trong lÄ©nh vá»±c kinh doanh xăng dầu là nguyên nhân chính khiến tình trạng “móc túi” khách hàng tồn tại hết năm này qua năm khác.

Số tiền thu được từ gian lận xăng, dầu rất lá»›n, nhÆ°ng khi mức phạt chỉ từ 20 - 30 triệu đồng má»™t lần là quá ít, không đủ sức răn Ä‘e.

Theo má»™t chuyên gia trong ngành, nguyên nhân lá»›n nhất của nạn gian lận trong kinh doanh xăng dầu là vấn đề quản lý còn lỏng lẻo của cÆ¡ quan chức năng và cả doanh nghiệp.

Có ý kiến cho rằng, muốn xá»­ lý mạnh tay hÆ¡n đối vá»›i những vi phạm trong kinh doanh xăng dầu, nhất là Ä‘ong thiếu, bán xăng dầu kém hÆ¡n chất lượng công bố…, thì phải sá»­a luật cho phù hợp.

Trong khi chờ sá»­a luật, người tiêu dùng vẫn tiếp tục bị móc túi trắng trợn và vẫn phải Ä‘Æ¡n Ä‘á»™c đối mặt vá»›i cuá»™c chiến gian lận xăng dầu./.

Gian lận xăng dầu bằng “tiểu xảo”: Khó có bằng chứng để xá»­ lý

Để giúp Ä‘á»™c giả có cái nhìn toàn diện về hiện tượng ăn bá»›t xăng tại các cá»­a hàng bán lẻ, Báo TNVN có cuá»™c trao đổi vá»›i ông Đặng Văn Sá»­u, Chánh thanh tra, Tổng cục Tiêu chuẩn Ä‘o lường chất lượng - Bá»™ Khoa học - Công nghệ.

** Gần Ä‘ây, người tiêu dùng phản ánh rất nhiều về tình trạng gian lận xăng dầu theo kiểu thủ công “má»™t người bán, má»™t người bấm”, ngắt giữa chừng… Có cách gì để xá»­ lý những gian lận này không, thÆ°a ông?

Đúng nhÆ° phản ánh của người tiêu dùng về tình trạng gian lận xăng dầu theo kiểu thủ công “má»™t người bán, má»™t người bấm”, Ä‘ây có thể gọi là hành vi gian lận theo kiểu “nhanh tay, hay mắt”. Họ sá»­ dụng những tiểu xảo nhÆ° làm ảo thuật để người mua không tập trung theo dõi là ngắt giữa chừng hoặc không ngắt và bÆ¡m tiếp, không Ä‘Æ°a cá»™t bÆ¡m xăng dầu về số 0 theo quy định của cá»­a hàng...

Theo quy định của pháp luật hiện hành về xá»­ phạt vi phạm hành chính trong lÄ©nh vá»±c Ä‘o lường và chất lượng sản phẩm, hàng hoá (Nghị định số 95/2007/NĐ-CP ngày 04/6/2007 của Chính phủ sá»­a đổi, bổ sung má»™t số Ä‘iều của Nghị định số 126/2005/NĐ-CP ngày 10/10/2005 của Chính phủ quy định về xá»­ phạt vi phạm hành chính trong lÄ©nh vá»±c Ä‘o lường và chất lượng sản phẩm, hàng hóa) thì hành vi nói trên bị xá»­ phạt vi phạm hành chính.

Tuy nhiên, những trường hợp này khi được cÆ¡ quan chức năng kiểm tra thì kết quả Ä‘o lường thường vẫn Ä‘úng theo quy định, nghÄ©a là không phát hiện được bằng chứng về hành vi vi phạm.

Để giảm thiểu những hành vi gian lận kiểu này, người tiêu dùng cần nâng cao ý thức cảnh giác, quan sát kỹ khi mua, để tránh bị lừa.

** Ông có cho rằng mức phạt hiện nay còn quá nhẹ?

Tổng cục cho rằng, trong trường hợp người kinh doanh xăng dầu có hành vi gian lận, tác Ä‘á»™ng làm thay đổi tình trạng kỹ thuật của phÆ°Æ¡ng tiện Ä‘o (nhÆ° gắn thêm thiết bị Ä‘iện tá»­ - chip, bo mạch Ä‘iện tá»­...) theo quy định của pháp luật hiện hành bị phạt tiền tối Ä‘a đến 20 triệu đồng là thấp, chÆ°a đủ sức răn Ä‘e đối vá»›i hành vi gian lận trong kinh doanh xăng dầu hiện nay.

** Việc phát hiện, rồi xá»­ phạt cÅ©ng Ä‘ã được thá»±c hiện nhiều. Lần này, Bá»™ KHCN Ä‘ã có hÆ°á»›ng xá»­ lý nào đủ mạnh để răn Ä‘e?

Để nâng mức phạt tiền cao hÆ¡n so vá»›i quy định hiện hành nhằm đảm bảo tính răn Ä‘e, ngăn ngừa vi phạm tÆ°Æ¡ng tá»±, đề nghị các cÆ¡ quan có thẩm quyền sá»›m sá»­a đổi Pháp lệnh Xá»­ lý vi phạm hành chính để tăng mức phạt tiền đối vá»›i vi phạm về tiêu chuẩn Ä‘o lường chất lượng nói chung, trong Ä‘ó có hành vi gian lận trong kinh doanh xăng dầu, gian lận cÆ°á»›c taxi...

Trong dá»± thảo Nghị định sá»­a đổi, bổ sung Nghị định số 126/2005/N§-CP và Nghị định số 95/2007/N§-CP của Chính phủ quy định về xá»­ phạt vi phạm hành chính trong lÄ©nh vá»±c Ä‘o lường và chất lượng sản phẩm, hàng hóa Ä‘ã được Bá»™ KHCN có tờ trình Chính phủ vá»›i mức phạt tiền cao nhất trong lÄ©nh vá»±c Ä‘o lường và chất lượng sản phẩm, hàng hóa lên đến 30 triệu đồng và buá»™c thu hồi về ngân sách Nhà nÆ°á»›c số tiền thu lợi bất hợp pháp theo quy định của Pháp lệnh Xá»­ lý vi phạm hành chính sá»­a đổi Ä‘ã được Uá»· ban Thường vụ Quốc há»™i thông qua và có hiệu lá»±c thi hành; và những trường hợp vi phạm nghiêm trọng sẽ kiến nghị các cÆ¡ quan có thẩm quyền thu hồi giấy phép kinh doanh.

** Nhiều ý kiến cho rằng, giải quyết vấn nạn gian lận xăng dầu phải bắt đầu từ cÆ¡ quan quản lý. Quan Ä‘iểm của ông về vấn đề này?

Để giải quyết vấn đề này, trÆ°á»›c hết phải bắt đầu từ khâu quản lý thông qua việc kịp thời ban hành các văn bản quản lý, tăng cường tiến hành thanh tra, kiểm tra nhằm phát hiện, ngăn chặn và phòng ngừa các hành vi gian lận.

Tuy nhiên, nếu chỉ thông qua cÆ¡ quan quản lý cÅ©ng không thể đạt được hiệu quả nhÆ° mong muốn. Vì thị trường thì rá»™ng lá»›n, lá»±c lượng quản lý lại có hạn.

Để giải quyết vấn nạn này có hiệu quả, cần có sá»± vào cuá»™c của toàn xã há»™i. Cụ thể, người tiêu dùng cÅ©ng phải nâng cao hiểu biết để có thể tá»± bảo vệ mình, các tổ chức xã há»™i, đặc biệt là Há»™i Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và má»™t lá»±c lượng vô cùng quan trọng là các cÆ¡ quan thông tin đại chúng cÅ©ng phải tham gia tích cá»±c hÆ¡n nữa vào quá trình này.

** Xin cảm Æ¡n ông!.

(Vietstock)