Dù cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c Ä‘ã Ä‘Æ°a ra thông Ä‘iệp chính thức: Không giảm giá xăng dầu vào thời Ä‘iểm này do doanh nghiệp vẫn Ä‘ang bị lá»—, thì dÆ° luận chÆ°a cảm thấy bị thuyết phục. Má»™t lần nữa, những vấn đề trong Ä‘iều hành giá xăng dầu lại trở nên nóng bỏng, đặc biệt là vấn đề minh bạch thông tin.

Lý do chÆ°a thuyết phục

“Giá dầu thô giảm, nhÆ°ng giá xăng thành phẩm không giảm” – là lý do các doanh nghiệp Ä‘ang Ä‘Æ°a ra giải thích vì sao giá trong nÆ°á»›c vẫn cao. Cụ thể, ông VÆ°Æ¡ng Thái DÅ©ng, Phó Tổng giám đốc Tổng Công ty Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) cho biết, tính trung bình 30 ngày (từ ngày 7/7 - 8/8), giá xăng dầu thành phẩm nhập từ Singapore Ä‘ang ở mức 123 USD/thùng, và doanh nghiệp vẫn Ä‘ang lá»— khoảng 500 - 600 đồng/lít.

Ông VÆ°Æ¡ng Đình Dung, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Xăng dầu Quân Ä‘á»™i cÅ©ng khẳng định, từ ngày 1/8 đến ngày 4/8, DN này vẫn phải nhập xăng A92 bình quân 123,26 USD/thùng, cá»™ng chi phí vận chuyển và các loại thuế, phí, thì giá cÆ¡ sở là 21.959 đồng/lít, vẫn cao hÆ¡n giá bán hiện hành. Dù bài toán có vẻ rất rõ ràng, DN Ä‘ang lá»—, nhÆ°ng cách tính này chÆ°a nhận được sá»± đồng thuận của nhiều người.

Bày tỏ quan Ä‘iểm về vấn đề này, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng sá»± lý giải là thiếu rõ ràng. “Nếu nhÆ° thời Ä‘iểm trÆ°á»›c nói căn cứ vào giá thế giá»›i, được hiểu là giá dầu thô, thì lần này lý do không giảm giá lại căn cứ vào giá xăng thành phẩm. Sá»± không nhất quán này làm dÆ° luận rất rối, không biết nên tin vào Ä‘âu”. Chuyên gia Phạm Chi Lan cÅ©ng cho rằng, trong khi giá dầu thô được Ä‘Æ°a tin rá»™ng rãi và cập nhật hằng ngày, mọi người đều có thể theo dõi; thì giá xăng thành phẩm rất ít người có Ä‘iều kiện để biết.

TS Ngô Trí Long, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu khoa học thị trường giá cả (Bá»™ Tài chính) cÅ©ng cho rằng: DN kêu lá»— là không hợp lý, bởi giá thế giá»›i Ä‘ang giảm mạnh, tá»· giá Ä‘ang rất ổn định và thuế vẫn giữ nguyên kể từ đầu tháng 6. Lý do các DN cho rằng má»™t phần nguyên nhân lá»— là do chi phí bán hàng bị Ä‘á»™i lên so vá»›i quy định của Bá»™ Tài chính (hiện là 600 đồng định mức chi phí kinh doanh + 300 đồng lợi nhuận định mức), đặc biệt chiết khấu hoa hồng cho đại lý Ä‘ã tăng từ 200 – 300 đồng lên 700 - 800 đồng/lít xăng dầu cÅ©ng không được chấp nhận. Hạch toán chi phí kinh doanh là chuyện của DN, người tiêu dùng không thể tiếp tục gánh giá xăng cao chỉ bởi lý do DN phải tăng chiết khấu cho đại lý.

Trong giao ban cuối tháng 7 vá»›i Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, chính bà Đàm Thị Huyền – Phó Tổng Giám đốc Petrolimex cÅ©ng tiết lá»™: Các DN đầu mối có mạng lÆ°á»›i bán hàng nhỏ Ä‘ang phải tăng chiết khấu cho đại lý để giải phóng hàng tồn kho, Ä‘ã làm các đại lý trung gian được hưởng lợi cao má»™t cách phi lý. Tuy nhiên, chÆ°a có cÆ¡ quan quản lý nào đứng ra làm rõ Ä‘iều này.

Điều hành giá Ä‘ang có vấn đề

Đến thời Ä‘iểm này, chúng ta Ä‘ã bỏ qua 2 thời Ä‘iểm có thể giảm giá xăng dầu. Lần đầu là do cÆ¡ quan quản lý chủ Ä‘á»™ng lá»±a chọn, còn lần 2 thì chÆ°a có cách giải thích cho hợp lý. Cụ thể, ngày 9/6, sau khi giá xăng dầu trên thị trường thế giá»›i liên tục giảm, Bá»™ Tài chính Ä‘ã quyết định tăng thuế lên 5% đối vá»›i dầu diesel và dầu hỏa, đồng thời tăng mức trích quỹ bình ổn.

Việc Ä‘iều hành giá xăng dầu chÆ°a được dÆ° luận đồng thuận.

Theo lý giải của cÆ¡ quan quản lý, liên Bá»™ Tài chính và Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã quyết định phÆ°Æ¡ng án này, bởi “nếu có Ä‘iều chỉnh giảm giá, cÅ©ng chỉ giảm được 500 đồng/lít, tác Ä‘á»™ng cụ thể đến từng người dân là không lá»›n (má»—i người Ä‘i xe máy tiết kiệm được khoảng 10.000 đồng/tháng), mặt bằng giá chung cÅ©ng sẽ không giảm.

Mặt khác, nếu sau Ä‘ó vài ngày giá thế giá»›i lại tăng, thì buá»™c phải tăng giá trong nÆ°á»›c, lại là cÆ¡ há»™i để những kẻ trục lợi tiếp tục tăng giá hàng hóa. Cân nhắc lợi – hại, cÆ¡ quan quản lý quyết định tăng thuế, trích quỹ để tăng nguồn thu ngân sách. Vào thời Ä‘iểm Ä‘ó, quyết định này về cÆ¡ bản được dÆ° luận đồng thuận.

Tuy nhiên, sau Ä‘ó, theo chính thừa nhận của bà Đàm Thị Huyền – Phó Tổng Giám đốc Petrolimex, có thời Ä‘iểm có thể giảm giá xăng dầu, nhÆ°ng các DN đều không giảm. Giải thích trÆ°á»›c dÆ° luận về Ä‘iều này, bà Huyền cho rằng nguyên nhân là ở thông Ä‘iệp Ä‘iều hành thiếu rõ ràng của Bá»™ Tài chính.

Điều Ä‘áng nói ở Ä‘ây, là vào thời Ä‘iểm có thể giảm giá, DN không giảm, nhÆ°ng cÆ¡ quan quản lý không thấy có ý kiến gì, để rồi sau Ä‘ó lại bị DN “trách” ngược. Bị cả dÆ° luận nhân dân và DN trách cứ, rõ ràng cÆ¡ quan Ä‘iều hành nên xem lại.

“Tôi nghÄ© quan trọng nhất là cÆ¡ quan Ä‘iều hành giá phải đứng trên lợi ích của người dân. Lợi ích của DN thì tá»± họ biết cách bảo vệ rồi, chỉ còn người dân là không có thông tin và công cụ để bảo vệ mình, phải trông cậy vào cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c” - bà Phạm Chi Lan bày tỏ quan Ä‘iểm.

Vấn đề của Ä‘iều hành giá hiện nay chính là lòng tin của người tiêu dùng. Người dân không Ä‘òi hỏi giảm giá bằng mọi cách, mà chỉ Ä‘òi hỏi sá»± sòng phẳng. “Liên tục kêu lá»—, nhÆ°ng đến khi cổ phần hóa Petrolimex lại công bố lãi to. Những lý giải về tăng giảm giá không rõ ràng, tăng nhanh, giảm chậm. CÆ¡ quan quản lý không chủ Ä‘á»™ng thông tin, chỉ đến khi dÆ° luận chất vấn má»›i trả lời... là những lý do làm mọi sá»± xung quanh giá xăng dầu thêm rối. Muốn được dÆ° luận đồng thuận, thì hãy tạo lòng tin” – má»™t chuyên gia kinh tế cho biết.

Ngay cả chuyện ngày 12/7, Thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Cẩm Tú cho rằng giá xăng dầu Ä‘ã hết sức minh bạch, không cần kiểm toán; nhÆ°ng sau Ä‘ó ngày 4/8, trả lời PV bên lề Quốc há»™i, Bá»™ trưởng VÅ© Huy Hoàng lại cho rằng có thể DN xăng dầu công bố thông tin chÆ°a hết, chÆ°a đầy đủ, cần phải qua kiểm toán má»›i biết... càng làm dÆ° luận đặt ra dấu hỏi: Rút cuá»™c là giá xăng dầu minh bạch hay chÆ°a?

Nguồn tin:CAND