- Chừng nào lợi nhuận của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu còn cao, có nghÄ©a là các cÆ¡ quan quản lý về giá chÆ°a làm Ä‘úng chức năng.

PGS.TS Nguyá»…n Hồng Nga, Phó trưởng khoa Kinh tế, Đại học Kinh tế-Luật (ĐH Quốc gia TP.HCM) trao đổi vá»›i Đất Việt xung quanh câu chuyện giá xăng dầu trong nÆ°á»›c Ä‘i ngược vá»›i diá»…n biến giảm giá của giá xăng dầu nhập khẩu.

PV: - Theo Tổng cục Thống kê, từ tháng 3 trở lại Ä‘ây, giá xăng dầu trong nÆ°á»›c tăng lên rất mạnh vá»›i 4 lần tăng (riêng quý II/2015 tăng 3 lần) trong khi Ä‘ó giá xăng dầu nhập khẩu trong quý II giảm tá»›i 37,84%. Ông nghÄ© gì về con số này?

PGS.TS Nguyá»…n Hồng Nga: - Từ ngày 1/5/2015 thuế bảo vệ môi trường trên má»—i lít xăng tăng từ 1.000 đồng lên 3.000 đồng, do Ä‘ó giá xăng sẽ tăng tÆ°Æ¡ng ứng là 2.000 đồng/lít.

Giá xăng vào ngày 21/1/2015 là 15.670 đồng/lít tăng lên 20.711 đồng/lít vào ngày 19/6/2015 tức là tăng 5.041 đồng, tăng 32,17%, trong khi giá nhập khầu dầu thô Brent Ä‘ã tăng từ 46,9 USD/thùng lên đến 63,77 USD/thùng vào ngày 19/6/2015, tăng 36% và giảm xuống còn 59,96 USD/thùng. Tức là giá xăng tăng trong nÆ°á»›c chÆ°a tăng bằng giá thế giá»›i.

Đây là Ä‘iều cá»±c kỳ hợp lý vì giá nhập khẩu (đầu vào) tăng thì giá bán phải tăng, nếu thị trường là cạnh tranh.

Tuy nhiên việc không minh bạch giá là Ä‘iều cần phải bàn. Điều này có thể giải thích bằng thế Ä‘á»™c quyền và tính không minh bạch trong việc tính giá của Petrolimex và Cục Quản lý giá của Bá»™ Tài chính.

PV: - Tổng cục Tống kê lý giải, giá xăng dầu trong nÆ°á»›c tăng mạnh là do giá cÆ¡ sở tăng lên. Còn theo Nghị định 83 của Chính phủ, giá cÆ¡ sở bao gồm các yếu tố và được xác định bằng: (Giá CIF + Thuế nhập khẩu + Thuế tiêu thụ) x tá»· giá ngoại tệ + Thuế giá trị gia tăng + Chi phí kinh doanh định mức + mức trích lập quỹ bình ổn giá + Lợi nhuận định mức + Thuế bảo vệ môi trường + các loại thuế phí và các khoản trích ná»™p khác theo quy định của pháp luật hiện hành; được tính bình quân của 15 ngày sát vá»›i ngày tính giá của chu kỳ dá»± trữ xăng dầu bắt buá»™c.

Xét từng yếu tố thì thấy: thuế và giá xăng dầu nhập khẩu giảm mạnh; chi phí kinh doanh định mức giảm do giá xăng dầu giảm; việc tăng thuế bảo vệ môi trường được Bá»™ Tài chính khẳng định không ảnh hưởng đến giá xăng. Vậy giá cÆ¡ sở tăng là do Ä‘âu? Xin ông phân tích cụ thể.

PGS.TS Nguyá»…n Hồng Nga: - Chúng tôi có thể tính sÆ¡ qua thế này: Giá nhập khẩu là 63,77 USD/thùng, tính giá 1 lít xăng giá nhập khẩu là khoảng 8.700 đồng, thuế nhập khẩu là 20% và bằng 1.740 đồng, thuế tiêu thụ đặc biệt 1.040 đồng, thuế giá trị gia tăng 1.150 đồng, chi phí định mức kinh doanh 1.050 đồng, mức trích lập quỹ bình ổn giá 300 đồng, thuế bảo vệ môi trường 3.000 đồng.

Và tổng cá»™ng giá trÆ°á»›c khi tính lợi nhuận định mức và các loại thuế phí khác là 16.980 đồng. Giả định các loại thế khác vào khoảng 2.000 đồng thì lợi nhuận của doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu là 20.711 – 18.980 = 1.731 đồng/lít và vá»›i chi phí bỏ ra là khoảng 10.000 đồng thỉ tá»· suất lợi nhuận cho 1 vòng kinh doanh là 17,31%.

Nếu các doanh nghiệp kinh doah xăng dầu quay vòng được khoảng 3 lần thì tá»· suất lợi nhuận trên 50%. Điều này cho thấy cách định giá có vấn đề hoặc quy trình giám sát và quản lý có nhiều Ä‘iều phải chỉnh.

PV: - Theo báo cáo tài chính hợp nhất quí I/2015 chÆ°a soát xét của tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) cho thấy, lợi nhuận sau thuế quí I đạt hÆ¡n 461 tá»· đồng, tăng 80,7% so vá»›i cùng kỳ năm ngoái. Riêng vá»›i công ty mẹ Petrolimex, con số lợi nhuận sau thuế được ghi nhận là hÆ¡n 90 tá»· đồng.

Từ những thắc mắc về việc tăng giá xăng nói ở trên, người ta nghi ngại Petrolimex lãi là do tăng giá. Ông nghÄ© sao về Ä‘iều này?

PGS. TS Nguyá»…n Hồng Nga: - Điều chắc chắn là má»™t nguyên nhân khiến lợi nhuận tăng là tăng doanh thu, tức là tăng giá bán, trong khi chi phí không tăng, thậm chí giảm.

Bản thân tôi cho rằng, kinh doanh có lãi và lãi tăng là chuyện bình thường, trong Ä‘iều kiện cạnh tranh. Nếu Nhà nÆ°á»›c có trách nhiệm Ä‘iều tiết (nếu mong muốn và làm hiệu quả) để cho doanh nghiệp có tá»· suất lợi nhuận bằng tá»· suất lợi nhuận bình quân trong nền kinh tế thì trừ trường hợp gia tăng sản lượng bán ra thì khó có thể có nguyên nhân nào khác.

Chừng nào lợi nhuận của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu còn cao, có nghÄ©a là các cÆ¡ quan quản lý về giá chÆ°a làm Ä‘úng chức năng. Tôi cho rằng, hình nhÆ° có nhóm lợi ích gì Ä‘ó ở Ä‘ây.

Nhân Ä‘ây, tôi cÅ©ng đề xuất để cho thị trường xăng dầu trở nên cạnh tranh hÆ¡n bằng cách cổ phần hoá các doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c kinh doanh xăng dầu. Thậm chí cho phép các doanh nghiệp bán lẻ nÆ°á»›c ngoài được quyền kinh doanh xăng dầu.

Nguon tin: Baodatviet