Không hạn chế số lần và mức giảm giá, quản lý chặt chẽ các quyết định tăng giá cÅ©ng nhÆ° việc trích láºp, sá» dụng Quỹ bình ổn giá (BOG) xăng, dầu là những ná»™i dung quan trá»ng tại nghị định má»›i vá» kinh doanh xăng, dầu do Chính phủ vừa ban hành.
NhÆ° váºy, sau má»™t thá»i gian dài chỠđợi, nghị định má»›i thay thế Nghị định 84 vá» kinh doanh xăng dầu Ä‘ã được ban hành vá»›i kỳ vá»ng việc Ä‘iá»u hành giá mặt hàng thiết yếu này được thá»±c hiện công khai, minh bạch hÆ¡n. Tuy nhiên, vẫn còn Ä‘ó những băn khoăn trÆ°á»›c ngày nghị định má»›i có hiệu lá»±c vào ngày 1-11-2014.
Tăng giá, phải báo cáo
Sau má»™t thá»i gian dài chỠđợi vá»›i nhiá»u luồng ý kiến trái chiá»u nhằm xây dá»±ng và hoàn thiện má»™t nghị định nhằm Ä‘iá»u hành chặt chẽ, hiệu quả giá xăng dầu, má»™t mặt hàng thiết yếu có tác Ä‘á»™ng trá»±c tiếp tá»›i ná»n kinh tế má»—i khi tăng hay giảm giá, Nghị định 83/2014/NÄ-CP vá» kinh doanh xăng dầu vừa được Chính phủ ban hành đầu tháng 9. Theo quy định má»›i, giá bán, xăng dầu được thá»±c hiện theo cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng, có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c. ThÆ°Æ¡ng nhân đầu mối được quyết định giá bán buôn và có trách nhiệm tham gia BOG theo quy định của pháp luáºt, đồng thá»i được nhà nÆ°á»›c bù đắp lại những chi phí hợp lý khi tham gia BOG. Thá»i gian giữa hai lần Ä‘iá»u chỉnh giá xăng, dầu liên tiếp tối thiểu là 15 ngày đối vá»›i trÆ°á»ng hợp tăng giá, tối Ä‘a là 15 ngày đối vá»›i trÆ°á»ng hợp giảm giá.
Việc Ä‘iá»u chỉnh giá xăng, dầu cÅ©ng được quy định khá chặt chẽ. Khi các yếu tố cấu thành biến Ä‘á»™ng làm cho giá cÆ¡ sở giảm so vá»›i giá cÆ¡ sở liá»n ká» trÆ°á»›c Ä‘ó, trong thá»i hạn tối Ä‘a 15 ngày, thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối phải giảm giá bán lẻ tối thiểu, tÆ°Æ¡ng ứng giá cÆ¡ sở tại thá»i Ä‘iểm thÆ°Æ¡ng nhân Ä‘iá»u chỉnh giá; đồng thá»i, gá»i văn bản kê khai giá, quyết định Ä‘iá»u chỉnh giá đến liên Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng - Tài chính. ThÆ°Æ¡ng nhân đầu mối chịu trách nhiệm trÆ°á»›c pháp luáºt vá» mức giá được Ä‘iá»u chỉnh.
TrÆ°á»ng hợp Ä‘iá»u chỉnh tăng giá bán lẻ xăng dầu, khi các yếu tố cấu thành biến Ä‘á»™ng làm cho giá cÆ¡ sở tăng trong phạm vi 3% so vá»›i giá cÆ¡ sở liá»n ká» trÆ°á»›c Ä‘ó, thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối được tăng giá bán lẻ tÆ°Æ¡ng ứng giá cÆ¡ sở tại thá»i Ä‘iểm thÆ°Æ¡ng nhân Ä‘iá»u chỉnh giá; đồng thá»i gá»i văn bản kê khai giá, quyết định Ä‘iá»u chỉnh giá đến liên Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng - Tài chính. Khi các yếu tố cấu thành làm cho giá cÆ¡ sở tăng vượt 3%-7% so vá»›i giá cÆ¡ sở liá»n ká» trÆ°á»›c Ä‘ó, thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối gá»i văn bản kê khai giá, dá»± kiến mức Ä‘iá»u chỉnh giá tá»›i liên bá»™. Trong thá»i hạn 3 ngày làm việc kể từ khi nháºn được văn bản kê khai giá, dá»± kiến mức Ä‘iá»u chỉnh giá của thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối, liên bá»™ sẽ có văn bản trả lá»i thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối vá» việc Ä‘iá»u chỉnh mức giá, sá» dụng Quỹ BOG. Quá thá»i hạn 3 ngày làm việc, nếu liên bá»™ không có văn bản trả lá»i, thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối được quyá»n Ä‘iá»u chỉnh giá bán lẻ tối Ä‘a tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i mức giá cÆ¡ sở tại thá»i Ä‘iểm Ä‘iá»u chỉnh nhÆ°ng không được vượt quá 7% so vá»›i giá cÆ¡ sở liá»n ká» trÆ°á»›c Ä‘ó. Nếu các yếu tố cấu thành biến Ä‘á»™ng làm cho giá cÆ¡ sở tăng trên 7% so vá»›i giá cÆ¡ sở liá»n ká» trÆ°á»›c Ä‘ó hoặc việc tăng giá ảnh hưởng đến phát triển kinh tế xã há»™i và Ä‘á»i sống nhân dân, thì liên Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng - Tài chính báo cáo Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ xem xét, cho ý kiến vá» biện pháp Ä‘iá»u hành cụ thể.
| Má»™t số chuyên gia kinh tế cho rằng, việc cân nhắc tìm ra má»™t cÆ¡ chế cạnh tranh thị trÆ°á»ng có yếu tố đầy đủ vá»›i việc cho phép nhiá»u thÆ°Æ¡ng nhân tham gia kinh doanh mặt hàng xăng, dầu cÅ©ng là việc cần tính đến. Bởi chỉ khi nào thị trÆ°á»ng xăng dầu thá»±c sá»± có cạnh tranh vá» giá giữa các DN thì giá xăng dầu má»›i được Ä‘iá»u hành bám sát thị trÆ°á»ng và ngÆ°á»i tiêu dùng khi Ä‘ó sẽ được quyá»n lá»±a chá»n thÆ°Æ¡ng nhân Ä‘Æ°a ra mức giá bán hợp lý nhất. |
Không thể vừa "Ä‘á bóng", vừa thổi còi
Nghị định 83 ra Ä‘á»i được kỳ vá»ng sẽ giúp khắc phục những bất cáºp trong hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh xăng dầu, minh bạch công thức hình thành giá, quản lý chặt việc tăng, giảm giá cÅ©ng nhÆ° Quỹ BOG mặt hàng này, qua Ä‘ó góp phần bảo đảm quyá»n lợi của 3 bên liên quan là: Nhà nÆ°á»›c, doanh nghiệp và ngÆ°á»i tiêu dùng. Tuy nhiên, quy định má»›i dÆ°á»ng nhÆ° vẫn dành nhiá»u sá»± Æ°u ái cho các DN trong việc Ä‘iá»u chỉnh tăng, giảm giá bán lẻ xăng dầu mà chÆ°a tạo ra sá»± cạnh tranh thá»±c sá»± trên thị trÆ°á»ng xăng dầu. Khoảng 50% thị phần xăng dầu hiện nay vẫn thuá»™c vá» Táºp Ä‘oàn Petrolimex, có bá»™ chủ quản là Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng. Có ý kiến cho rằng, nếu để Quỹ BOG xăng dầu tại DN quản lý nhÆ° hiện nay, khi quyá»n Ä‘iá»u hành giá xăng dầu thuá»™c vá» Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng thì sẽ khó tránh khá»i tình trạng "vừa Ä‘á bóng vừa thổi còi". Thêm vào Ä‘ó, vá»›i 13 DN đầu mối nhÆ°ng lại có má»™t DN chiếm thị phần lá»›n nhÆ° hiện nay, tình trạng "nhìn nhau tăng giá" chắc chắn sẽ xảy ra. Bởi sẽ không có đầu mối nào đủ khả năng cÅ©ng nhÆ° "dÅ©ng cảm" bán xăng, dầu rẻ hÆ¡n Petrolimex bởi xét vá» năng lá»±c cÅ©ng nhÆ° hệ thống phân phối, há» Ä‘ang lép vế hÆ¡n rất nhiá»u. Má»™t khi không có sá»± cạnh tranh tháºt sá»± vá» giá thì ngÆ°á»i tiêu dùng cÅ©ng chÆ°a thể mua xăng, dầu vá»›i giá cạnh tranh thá»±c sá»±. Thêm vào Ä‘ó, việc cho phép DN tăng giá xăng, dầu dÆ°á»›i 3% mà không cần Ä‘á» xuất vá»›i cÆ¡ quan quản lý cÅ©ng rất dá»… dẫn đến khả năng các DN bắt tay nhau cùng tăng hay giảm giá. Khi Ä‘ó, cả ngÆ°á»i tiêu dùng và Nhà nÆ°á»›c sẽ cùng chịu thiệt. Liên quan đến việc quản lý Quỹ BOG xăng dầu, nhiá»u ý kiến cÅ©ng cho rằng, nên chuyển quỹ này sang Kho bạc Nhà nÆ°á»›c quản lý. Nếu để tại DN thì phải công khai, minh bạch việc sá» dụng cÅ©ng nhÆ° khả năng sinh lá»i của nguồn tiá»n quỹ. Bởi trên thá»±c tế, tồn quỹ này có thá»i Ä‘iểm lên tá»›i hÆ¡n 1 nghìn tá»· đồng, số dÆ° quỹ tại má»™t số DN cÅ©ng lên tá»›i hàng trăm tá»· đồng. NhÆ° váºy, việc táºn dụng nguồn tín dụng này sao cho hợp lý, tránh việc sá» dụng sai mục Ä‘ích cÅ©ng là má»™t vấn Ä‘á» Ä‘áng bàn.
Nghị định 83 ra Ä‘á»i được kỳ vá»ng sẽ giúp khắc phục những bất cáºp trong hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh xăng dầu, minh bạch công thức hình thành giá, quản lý chặt việc tăng, giảm giá cÅ©ng nhÆ° Quỹ BOG mặt hàng này, qua Ä‘ó góp phần bảo đảm quyá»n lợi của 3 bên liên quan là: Nhà nÆ°á»›c, doanh nghiệp và ngÆ°á»i tiêu dùng. Tuy nhiên, quy định má»›i dÆ°á»ng nhÆ° vẫn dành nhiá»u sá»± Æ°u ái cho các DN trong việc Ä‘iá»u chỉnh tăng, giảm giá bán lẻ xăng dầu mà chÆ°a tạo ra sá»± cạnh tranh thá»±c sá»± trên thị trÆ°á»ng xăng dầu. Khoảng 50% thị phần xăng dầu hiện nay vẫn thuá»™c vá» Táºp Ä‘oàn Petrolimex, có bá»™ chủ quản là Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng. Có ý kiến cho rằng, nếu để Quỹ BOG xăng dầu tại DN quản lý nhÆ° hiện nay, khi quyá»n Ä‘iá»u hành giá xăng dầu thuá»™c vá» Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng thì sẽ khó tránh khá»i tình trạng "vừa Ä‘á bóng vừa thổi còi". Thêm vào Ä‘ó, vá»›i 13 DN đầu mối nhÆ°ng lại có má»™t DN chiếm thị phần lá»›n nhÆ° hiện nay, tình trạng "nhìn nhau tăng giá" chắc chắn sẽ xảy ra. Bởi sẽ không có đầu mối nào đủ khả năng cÅ©ng nhÆ° "dÅ©ng cảm" bán xăng, dầu rẻ hÆ¡n Petrolimex bởi xét vá» năng lá»±c cÅ©ng nhÆ° hệ thống phân phối, há» Ä‘ang lép vế hÆ¡n rất nhiá»u. Má»™t khi không có sá»± cạnh tranh tháºt sá»± vá» giá thì ngÆ°á»i tiêu dùng cÅ©ng chÆ°a thể mua xăng, dầu vá»›i giá cạnh tranh thá»±c sá»±. Thêm vào Ä‘ó, việc cho phép DN tăng giá xăng, dầu dÆ°á»›i 3% mà không cần Ä‘á» xuất vá»›i cÆ¡ quan quản lý cÅ©ng rất dá»… dẫn đến khả năng các DN bắt tay nhau cùng tăng hay giảm giá. Khi Ä‘ó, cả ngÆ°á»i tiêu dùng và Nhà nÆ°á»›c sẽ cùng chịu thiệt. Liên quan đến việc quản lý Quỹ BOG xăng dầu, nhiá»u ý kiến cÅ©ng cho rằng, nên chuyển quỹ này sang Kho bạc Nhà nÆ°á»›c quản lý. Nếu để tại DN thì phải công khai, minh bạch việc sá» dụng cÅ©ng nhÆ° khả năng sinh lá»i của nguồn tiá»n quỹ. Bởi trên thá»±c tế, tồn quỹ này có thá»i Ä‘iểm lên tá»›i hÆ¡n 1 nghìn tá»· đồng, số dÆ° quỹ tại má»™t số DN cÅ©ng lên tá»›i hàng trăm tá»· đồng. NhÆ° váºy, việc táºn dụng nguồn tín dụng này sao cho hợp lý, tránh việc sá» dụng sai mục Ä‘ích cÅ©ng là má»™t vấn Ä‘á» Ä‘áng bàn.
Nguồn tin: Stockbiz
