Hoạt động kinh doanh dầu khí thượng nguồn đang phục hồi sau một trong những đợt lao dốc tồi tệ nhất gần đây khi giá dầu ở mức khoảng 75 USD/thùng và nhu cầu toàn cầu tăng. Kỳ vọng hiện nay là giá sẽ về mức trước khủng hoảng chỉ trong vài quý.
Tuy nhiên, sự khó khăn của phân khúc hạ nguồn sẽ còn kéo dài — chứ không chỉ trong ngắn hạn. Biên lợi nhuận lọc dầu thấp hơn và tình trạng thừa công suất cơ cấu là những thách thức ngắn hạn đối với ngành lọc dầu. Tuy nhiên, còn có hai thách thức khác mà các nhà máy lọc dầu cần phải vượt qua nếu họ muốn duy trì hoạt động phù hợp bất chấp quá trình chuyển đổi năng lượng và cam kết về phát thải ròng bằng không, hãng tư vấn năng lượng Wood Mackenzie cho biết.
Biên lợi nhuận lọc dầu thấp liên tục
Biên lợi nhuận lọc dầu toàn cầu hiện cao hơn so với thời điểm này năm ngoái, nhưng chúng vẫn thấp hơn nhiều so với mức trung bình 5 năm và ở dưới mức biên lợi nhuận của năm 'bình thường' về nhu cầu cuối cùng trước khi đại dịch bùng phát, 2019.
Giám đốc tài chính của Royal Dutch Shell cho biết trong báo cáo thu nhập quý 1 của hãng vào cuối tháng Tư: "Biên lợi nhuận hiện nay cao hơn so với quý 4 nhưng vẫn còn khá thấp. Và hoạt động kinh doanh tiếp thị từ khía cạnh khối lượng cũng không mạnh mẽ như chúng tôi đã có ở trạng thái ổn định".
Cho đến nay, biên lợi nhuận đã phần nào được cải thiện với nhu cầu xăng phục hồi tại Trung Quốc và Hoa Kỳ. Nhưng sự phục hồi này không đồng đều giữa các sản phẩm tinh chế. Theo Wood Mackenzie, nhu cầu nhiên liệu máy bay toàn cầu vẫn đang đi sau sự phục hồi nhu cầu xăng, buộc các nhà máy lọc dầu phải pha trộn nhiên liệu máy bay với dầu diesel, do đó làm tăng nguồn cung dầu diesel và giảm biên lợi nhuận.
Công suất lọc dầu quá mức
Biên lợi nhuận lọc dầu cũng chịu áp lực từ việc có nhiều cơ sở khởi động, đặc biệt là ở Trung Đông và châu Á. Điều này làm trầm trọng thêm tình trạng dư thừa công suất trong ngành, vốn đã bắt đầu trở nên rõ rệt ngay cả trước khi xảy ra đại dịch làm teo tóp nhu cầu nhiên liệu.
"Biên lợi nhuận tổng hợp toàn cầu của Wood Mackenzie tính từ đầu năm đến nay trung bình đạt 1,8 USD/thùng, chưa bằng một nửa so với mức trung bình 5 năm 4,25 USD/thùng. Với việc các nhà máy lọc dầu mới ở Trung Đông và châu Á sẽ được đưa vào hoạt động, chúng tôi không nghĩ biên lợi nhuận lọc dầu sẽ cao hơn vào năm tới", Alan Gelder, Phó Chủ tịch bộ phận Phân tích lọc dầu tại WoodMac cho biết.
Tình trạng thừa cung trong ngành lọc dầu đang làm giảm công suất toàn cầu. Wood Mackenzie dự báo chỉ số sinh lợi quan trọng này trong ngành sẽ đạt trung bình hơn 75% một chút vào năm 2021. Mặc dù con số này sẽ tăng từ 68% từ quý 2 năm 2020, nhưng nó vẫn thấp hơn mức trung bình khoảng 80% trong 5 năm trước khi có đợt suy thoái năm 2020.
WoodMac lưu ý, nếu ngành lọc dầu toàn cầu không được hợp lý hóa sâu rộng hơn nữa, thì lĩnh vực này có thể sẽ không bao giờ quay trở lại mức sử dụng công suất 80%.
Cuộc khủng hoảng hiện tại là một mối đe dọa hiện hữu đối với các nhà máy lọc dầu nhỏ hơn và kém hiệu quả hơn ở châu Âu và châu Á vốn đang phải vật lộn để thu lợi nhuận ngay cả trước đại dịch. Ngay cả những ông lớn dầu mỏ cũng thừa nhận rằng một số địa điểm đã trở nên phi kinh tế vĩnh viễn trong bối cảnh biên lợi nhuận lọc dầu suy giảm, cạnh tranh khốc liệt trong khu vực và dự báo nhu cầu nhiên liệu đường bộ giảm trong dài hạn. Ví dụ, ExxonMobil và BP đã thông báo trong vòng vài tháng tới về việc đóng cửa các nhà máy lọc dầu của họ ở Australia. Hiện họ có kế hoạch chuyển chúng thành nơi nhập nhiên liệu.
Tại châu Âu, công suất lọc dầu 1,4 triệu thùng/ngày đang bị đe dọa đóng cửa chậm nhất là vào năm 2023, theo phân tích của Wood Mackenzie từ giữa năm ngoái.
Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho biết vào tháng 11 năm 2020, các nhà máy lọc dầu trên khắp thế giới đã tuyên bố đóng cửa vĩnh viễn cơ sở lọc dầu sau khi đại dịch phá hủy nhu cầu nhiên liệu trên toàn thế giới. Tuy nhiên, ngay cả sau khi có thông báo đóng cửa, "vẫn còn tình trạng thừa công suất cơ cấu đáng kể", theo IEA.
Vấn đề phát thải
Làm thế nào để thu được lợi nhuận ổn định trong bối cảnh ngành công nghiệp dư thừa công suất là thách thức lớn trong ngắn hạn đối với ngành này. Làm thế nào để khử cacbon cho các hoạt động và các loại xe điện loại bỏ được bao nhiêu nhu cầu sử dụng dầu sẽ là những thách thức lớn trong dài hạn đối với các nhà máy lọc dầu.
Trong một thế giới mà cam kết không phát thải ròng hiện là tiêu chuẩn, ngành công nghiệp lọc dầu cần phải chứng tỏ rằng nó đang cố gắng dọn sạch hoạt động của mình và giảm lượng khí thải từ các hoạt động. Điều này có thể được thực hiện thông qua quá trình điện khí hóa, hydro cacbon thấp, thu giữ và lưu trữ cacbon (CCS), Wood Mackenzie cho biết.
Mối đe doạ từ xe điện với nhu cầu dầu mỏ
Cuối cùng, có một câu hỏi lớn mà sẽ phân biệt người thắng, kẻ thua trong lĩnh vực lọc dầu trong quá trình chuyển đổi năng lượng: xe điện sẽ loại bỏ được bao nhiêu nhu cầu nhiên liệu?
Theo Wood Mackenzie, nếu thế giới đi theo con đường 2 cấp độ trong một kịch bản chuyển đổi năng lượng tăng tốc, thì việc xe điện thâm nhập thị trường mạnh mẽ sẽ dẫn đến nhu cầu dầu toàn cầu giảm xuống chỉ còn 35 triệu thùng/ngày vào năm 2050.
Viễn cảnh này có thể lạc quan quá mức về quá trình điện khí hóa trong lĩnh vực giao thông vận tải, nhưng chắc chắn một số nhu cầu dầu sẽ biến mất trên thị trường trong những thập kỷ tới.
Để tồn tại trong một thế giới mà nhu cầu dầu không tăng trưởng hàng năm, ngành công nghiệp lọc dầu sẽ cần hợp lý hóa hơn nữa. Những người chiến thắng sẽ là những cơ sở cạnh tranh nhất, chẳng hạn như các cơ sở hóa dầu tích hợp ven biển không chỉ lọc dầu thô mà còn cả chất thải và sinh khối, WoodMac lưu ý.
Nguồn tin: xangdau.net
