Thị trường dầu mỏ toàn cầu lại một lần nữa thay đổi liên tục. Những nhà đầu cơ giá lên đang chiến đấu với những nhà đầu cơ giá xuống khi các lệnh phong tỏa liên quan đến COVID có hiệu lực trên toàn thế giới. Giá dầu có thể đã đạt mức cao nhất trong 10 tháng nhờ cắt giảm sản lượng được gia hạn từ OPEC + nhưng mây đen đã xuất hiện trở lại khi phần lớn thị trường các nước OECD dường như đang phải vật lộn với một biến chủng COVID mới. Chủng mới lần đầu tiên được xác định ở Anh nhưng hiện đã được ghi nhận ở Trung Quốc, Nhật Bản và các thị trường châu Á lớn khác. Sự lạc quan về giá dầu ngắn hạn nên được giảm bớt vì nhu cầu về nhiên liệu chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng khi tình trạng phong tỏa tiếp diễn. Nguồn cung dầu mới tiềm ẩn có thể xuất hiện trong 6 tháng đầu năm 2021 nếu các nhà xuất khẩu không giữ lời hứa của họ.
Tuy nhiên, sẽ có một thời kỳ hậu COVID vào một thời điểm nào đó, hy vọng là ngay sau mùa hè. Sự lạc quan vẫn được duy trì, nhưng các chương trình tiêm chủng toàn cầu đang được áp dụng, điều này có thể dẫn đến việc mở cửa trở lại trong tương lai gần. Tuy nhiên, các mối đe dọa thực sự của thị trường trong những năm tới hiện đang bị phớt lờ. Sau nhiều năm bị tấn công tới tấp bởi nhu cầu dầu đạt đỉnh hoặc các kịch bản thừa dầu, thị trường chắc chắn đang hướng tới một cuộc khủng hoảng nguồn cung lớn. Kỷ nguyên COVID không chỉ loại bỏ nhu cầu ngắn hạn và làm tăng sự quan tâm đến quá trình chuyển đổi năng lượng toàn cầu, mà nó còn làm giảm các khoản đầu tư vào hoạt động thăm dò, khai thác trên toàn cầu. Các nhà phân tích đã chỉ ra một kịch bản đầu tư vào dầu cao điểm có thể xảy ra, nhưng điều đó đã bị phản bác bởi nhiều người cho rằng năng lượng tái tạo sẽ bù đắp cho phần bị mất. Tuy nhiên, thực tế rất đáng lo ngại. Nhu cầu đối với dầu thô, khí đốt tự nhiên và các sản phẩm dầu mỏ sẽ đạt mức ổn định trong những thập kỷ tới, nhưng nhiều khả năng sẽ đạt mức hơn 108-110 triệu thùng/ngày trong một thời gian dài. Nhu cầu có thể tăng ít nhất 10 triệu thùng/ngày so với mức hiện tại. Vậy những khối lượng bổ sung này sẽ đến từ đâu? Với việc đầu tư vào thượng nguồn chững lại và các công ty lớn quay lưng lại với dầu, vẫn chưa rõ liệu nhu cầu này sẽ được đáp ứng như thế nào?
Trong suốt thời gian xảy ra đại dịch COVID, các công ty dầu mỏ quốc tế đã chứng kiến sự sụt giảm nghiêm trọng về doanh thu, giá trị thị trường của họ và sự quan tâm của các nhà đầu tư tổ chức. Sự sụt giảm tài chính đang diễn ra đã có ảnh hưởng to lớn đến tổng vốn hóa thị trường của họ, vốn đã giảm xuống mức không lường trước được. Vào tháng 10 năm 2020, các báo cáo cho thấy tổng giá trị vốn hóa thị trường của 5 công ty dầu mỏ hàng đầu ở Mỹ đã giảm 45% xuống 367 tỷ đô la, so với 690 tỷ đô la vào tháng 12 năm 2019 hoặc 674 tỷ đô la vào tháng 10 năm 2019. Không chỉ do COVID dẫn đến sự sụt giảm này mà còn là do là các động lực kinh tế vĩ mô toàn cầu, chẳng hạn như cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung và tình trạng sản xuất thừa dầu tiếp tục. Trong năm ngoái, sự bất ổn trên thị trường đã gia tăng do doanh thu giảm, hợp tác thị trường gia tăng cùng với làn sóng phá sản, thoái vốn và hợp nhất. Một chỉ báo đáng quan tâm về việc ngành này đang bị ảnh hưởng nặng nề thế nào là việc loại bỏ ExxonMobil, từng là công ty giao dịch công khai lớn nhất thế giới, ra khỏi Chỉ số Công nghiệp Dow Jones vào tháng 8 năm 2020. Exxon đã bị sụt giảm vốn hóa thị trường lớn vào năm 2020, giảm từ 300 tỷ đô la Mỹ vào tháng 9 năm 2019 xuống chỉ còn 144 tỷ đô la vào tháng 10 năm 2020.
Các công ty dầu khí châu Âu cũng bị ảnh hưởng nặng nề vào năm 2020. Gần như tất cả 25 công ty dầu khí ở Bắc Âu đã chứng kiến sự sụp đổ vốn hóa thị trường vào năm 2020.
Các công ty siêu lớn của châu Âu là Royal Dutch Shell và BP, đang trong quá trình đa dạng hóa hoạt động kinh doanh của mình, đã giảm giá trị lần lượt 33,5% và 34,5%. Vào cuối năm 2020, chỉ số năng lượng chung vẫn thấp hơn khoảng 20% so với đầu năm 2020.
Các tổ chức đầu tư lớn hiện đang quay lưng lại với các khoản đầu tư vào hydrocarbon. Sự nhấn mạnh về mặt chính trị ngày càng tăng vào năng lượng tái tạo, sản xuất carbon thấp hoặc thậm chí là Net-Zero, và các chính sách chuyển đổi năng lượng khác đang gây tổn hại lớn đến đầu tư vào dầu khí. IMF, WB, EBRD, EIB và các tổ chức khác cũng đã tuyên bố rằng họ sẽ chấm dứt tài trợ vốn cho dự án hydrocarbon. Sự phá hủy nhu cầu dầu được ghi nhận rõ ràng trong năm 2020 đã đẩy nguy cơ nguồn cung dầu ra khỏi tâm trí của các nhà phân tích. Hầu hết các công ty E&P đã cắt giảm đáng kể chi tiêu của họ cho các hoạt động thượng nguồn. Mức đầu tư thấp hơn của năm 2020 này, kết hợp với mức đầu tư thấp của vài năm trước đó, hiện đang là mối đe dọa nghiêm trọng đối với tương lai của thị trường dầu mỏ. Sự biến động của thị trường dự kiến sẽ gia tăng trong những năm tới, chủ yếu do mức đầu tư thấp hơn làm giảm nguồn cung.
Năm 2021 có thể là một năm bước ngoặt cho thị trường dầu mỏ, trong đó các khoản đầu tư đang sụt giảm và làn sóng phá sản sẽ tạo ra khủng hoảng nguồn cung mà chúng ta chưa từng thấy trước đây. Với danh sách ngày càng nhiều các dự án thượng nguồn và quyết định đầu tư cuối cùng FID bị trì hoãn, mối đe dọa ngày càng lớn. Trong một báo cáo của Diễn đàn Năng lượng Quốc tế (IEF) và hãng tư vấn BCG vào tháng 12 năm 2020, các cảnh báo đã được đưa ra rằng mức chi tiêu vốn CAPEX thấp hơn và khẩu vị đầu tư thấp sẽ là một nguy cơ thực sự cho thị trường. OPEC, IEA và các tổ chức khác đã nói rõ rằng các khoản đầu tư tích lũy liên quan đến hydrocacbon đang giảm dần. Như OPEC đã chỉ ra trước đây, số vốn đầu tư khoảng 12,6 nghìn tỷ USD là cần thiết để duy trì nguồn cung dầu trong những thập kỷ tới ở mức hiện tại. Hãng tư vấn dầu mỏ Na Uy Rystad Energy cho biết mặc dù nhu cầu đã giảm vào năm 2020, nhưng mức năm 2019 có thể quay trở lại trước 2024/2025, đòi hỏi chi tiêu thượng nguồn trong tương lai trung bình là 380 tỷ USD/năm trong dài hạn. Nhu cầu đầu tư mới quy mô lớn là rất rõ ràng, vì lĩnh vực thượng nguồn đã và đang chiến đấu trong một cuộc chiến khó khăn để tiếp cận với khối lượng đầu tư cần thiết trong những năm gần đây. Đầu tư lớn hơn là cần thiết để tránh một tương lai giá cao hơn và biến động thị trường gia tăng. Các khoản đầu tư không đủ sẽ gây ra một làn sóng định giá có chu kỳ bùng nổ và suy thoái không mong muốn khác. Khi các ông lớn dầu mỏ cho rằng việc cắt giảm CAPEX sẽ được thực hiện trong suốt năm 2021 và một số thậm chí còn coi năm 2022 là một năm khó khăn, thì sản lượng chắc chắn đang bị đe dọa.
Một mình công nghệ không thể là cứu tinh. Hãng nghiên cứu IEF chỉ ra rằng mỗi đô la CAPEX được cắt giảm hôm nay sẽ có tác động mạnh hơn gấp đôi về mặt giảm hoạt động khi việc cắt giảm được thực hiện sau đợt sụp đổ giá vào năm 2014. Do nhu cầu về dầu và khí đốt dự kiến sẽ tăng sau COVID, CAPEX thấp sẽ trở thành một hạn chế lớn. Hiện tại, không có nguồn tài nguyên dầu khí khổng lồ mới nào có sẵn để ứng phó với sự tăng trưởng nhu cầu nếu không có hàng nghìn tỷ đô la đầu tư được rót vào.
Một cuộc khủng hoảng đầu tư vào dầu đang diễn ra. Tài chính hiện tại của hầu hết các công ty dầu quốc tế IOC và các công ty dầu quốc gia NOC hàng đầu không tính đến các yêu cầu đầu tư cao nhất. Như báo cáo của IEF nêu rõ, đầu tư vào ngành sẽ phải tăng trong vòng 3 năm tới ít nhất 25% hàng năm so với mức của năm 2020 để ngăn chặn khủng hoảng. Giá dầu cao nhất cũng có thể trở thành hiện thực nếu thị trường không phản ứng.
Nguồn tin: xangdau.net
