Hiệu quả hoạt Ä‘á»™ng không tÆ°Æ¡ng xứng vá»›i quy mô của Nhà máy lọc dầu Dung Quất Ä‘ã khiến cho đại diện của Ngân hàng Thế giá»›i (WB) thẳng thắn chỉ ra: “Đang có diá»…n biến hÆ¡i khó hiểu".

Theo bà Masami Kojima - đại diện Ngân hàng Thế giá»›i (World Bank), mức thuế nhập khẩu xăng dầu từ các thị trường khác nhau là má»™t trong những vấn đề đặt ra vá»›i các nhà máy lọc dầu.

"Cụ thể, thuế nhập khẩu xăng dầu từ Hàn Quốc, ASEAN rất thấp làm cho ngành lọc dầu không còn hấp dẫn nữa. Đây là vấn đề khá phức tạp vá»›i các nhà máy lọc dầu", bà Kojima cho biết.

Dẫn chứng từ Nhà máy lọc dầu Dung Quất do Công ty TNHH Lọc hoá dầu Bình SÆ¡n (BSR) vận hành, vị chuyên gia WB phân tích: Dá»±a trên quy mô, nhà máy này hoàn toàn có đủ khả năng cạnh tranh tốt và có hiệu quả sản xuất. ChÆ°a kể, BSR còn có rất nhiều Æ°u Ä‘ãi về thuế, tài chính bên cạnh vị trí thuận lợi, nên kết quả hoạt Ä‘á»™ng rất thấp theo WB là “diá»…n biến hÆ¡i khó hiểu”.

Việc Chính phủ trợ cấp cho năng lượng không phải lúc nào cÅ©ng tiêu cá»±c theo Ä‘ánh giá của WB. Bởi ngay cả ở những nÆ°á»›c có thị trường năng lượng lá»›n mạnh thì chính sách trợ cấp chéo vẫn được duy trì để nhằm mục tiêu khác nhau về kinh tế, xã há»™i, nâng cao sá»­ dụng năng lượng má»›i…

Tuy nhiên, vấn đề được chuyên gia WB đặt ra là “Các chính sách của Chính phủ liệu có thu được những lợi ích lá»›n hÆ¡n chi phí hay không và làm thế nào để đảm bảo rằng những khoản trợ cấp không làm méo mó thị trường?”.

Trở lại vá»›i câu chuyện của Nhà máy lọc dầu Dung Quất, không những được Æ°u Ä‘ãi về thuế, tài chính mà nhà máy này còn sá»­ dụng nguồn dầu thô ngay trong nÆ°á»›c. Do Ä‘ó, lẽ ra chi phí để sản xuất và phân phối phải thấp hÆ¡n các nÆ°á»›c khác.

“Nếu so sánh vá»›i sản phẩm lọc dầu của Singapore, họ phải mất chi phí vận chuyển 2 lần để nhập dầu thô đến nhà máy của họ và sau đấy phải xuất khẩu sang các thị trường tiêu thụ. Trong khi Ä‘ó, BSR Ä‘ang hưởng 2 Æ°u Ä‘ãi về thuế quan trọng bao gồm thuế thu nhập doanh nghiệp và có thể giữ lại số tiền thuế tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i Æ°u Ä‘ãi. Tại sao có những lợi thế nhÆ° vậy mà nhà máy không có hiệu quả?", bà Kojima so sánh và đặt câu hỏi.

Vá»›i thá»±c trạng hoạt Ä‘á»™ng nhÆ° trên, đại diện WB cÅ©ng bày tỏ lo ngại rằng khi Bình SÆ¡n Ä‘ang có kế hoạch Ä‘Æ°a nhà máy lọc dầu thứ 2 vào hoạt Ä‘á»™ng thì cần phải Ä‘ánh giá lại, tránh những tác Ä‘á»™ng không tích cá»±c đến khả năng tài chính của BSR.

Theo bà Phạm Kim Quyên - Ban Quy hoạch thị trường, Tập Ä‘oàn Dầu khí Việt Nam (PVN), mặc dù BSR có nhiều Æ°u Ä‘ãi nhÆ°ng má»™t trong những khó khăn Ä‘ó là không được tá»± quyết giá vận chuyển.

Bên cạnh Ä‘ó, Nhà máy Lọc dầu Dung Quất sẽ tiêu thụ dầu thô ngọt từ mỏ Bạch Hổ nên khi bán ra thị trường giá rất cao bởi ngay cả khi giá dầu xuống, do buá»™c phải mua giá dầu ngọt của Bạch Hổ có mức chênh nhiều vá»›i giá dầu chua.

"Nhìn chung, thị trường Việt Nam rất phức tạp, các chính sách trợ cấp cần phải đặt trong tổng thể lá»›n dá»±a trên các tiêu chí về kinh tế, an ninh năng lượng, phát triển về môi trường….", bà Quyên nói.

Chênh lệch thuế nhập khẩu xăng dầu được xem là nguyên nhân khiến cho Lọc dầu Dung Quất không thể cạnh tranh. Do Ä‘ó, sau nhiều lần kêu cứu thì má»›i Ä‘ây Thủ tÆ°á»›ng Ä‘ã đồng ý cho Lọc dầu Dung Quất được Ä‘iều chỉnh thu Ä‘iều tiết ngân sách tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i thuế nhập khẩu để có khả năng cạnh tranh hÆ¡n. Đồng thời, từ ngày 1/1/2017 sẽ cho công ty này thá»±c hiện cÆ¡ chế tá»± chủ tài chính, không nhận trợ cấp mà theo thị trường.

TrÆ°á»›c quyết định của Thủ tÆ°á»›ng, trao đổi vá»›i chúng tôi ông Trần Ngọc Nguyên, Tổng giám đốc BSR cho rằng vá»›i cÆ¡ chế này thì Lọc hóa dầu Bình SÆ¡n có nhiều lợi thế hÆ¡n trên thị trường nhÆ° vận chuyển, bảo hiểm, thanh toán bằng tiền VND, thời gian Ä‘óng thuế...

“Do Ä‘ó khi cÆ¡ chế cho Bình SÆ¡n được tá»± chủ thì chắc chắn các đầu mối sẽ quay lại mua tại nhà máy lọc dầu. Khi Dung Quất bán được nhiều thì nhà máy lọc dầu vận hành vá»›i công suất tối Æ°u và theo Ä‘ó, mức ná»™p ngân sách cÅ©ng tăng thêm là 2.200 tá»· ...” – ông Nguyên tính toán.

Kế hoạch về mở rá»™ng nhà máy, ông Nguyên cho biết đến năm 2021 sẽ hoàn thành vá»›i tổng vốn đầu tÆ° là 1,8 tá»· USD và công suất nâng lên 30%, chế biến nhiều sản phẩm dầu thô. Đồng thời, theo lá»™ trình của Chính phủ thì cuối năm 2017 BSR bắt đầu IPO và hiện Ä‘ang mời tÆ° vấn xác định giá trị doanh nghiệp, phÆ°Æ¡ng thức cổ phần hóa để báo cáo Chính phủ.

Nguồn tin: Cafef