Nga và Ukraina đã đàm phán trở lại về vấn đề giá khí gas tự nhiên mà cuộc tranh cãi xung quanh đó đã làm gián đoạn hàng chở tàu sang châu Âu, lần thứ 2 trong vòng 3 năm, khuấy động mối nghi ngại về vai trò các nước Xoviet cũ như một nhà cung cấp năng lượng đáng tin cậy.
CEO của OAO Gazprom ông Alexei Miller đã tổ chức các cuộc đàm phán qua đêm ở Matxcova với đối tác bên NAK Naftogaz Ukraina, ông Oleh Dubina. Cả hai đều có mặt ở Brussel ngày hôm nay để gặp các viên chức của liên minh châu Âu. Dubina có thể sẽ quay lại Matxcova để tiếp tục bàn luận thêm.
Từ sau cuộc tranh cãi trước đó năm 2006, các quốc gia châu Âu đã đa dạng hóa nguồn nhiên liệu và tăng cường hàng tồn kho của họ. Họ cũng sử dụng nhiều khí gas hơn để giảm sự nóng lên có liên quan tới sự ấm lên của khí hậu toàn cầu. Hôm qua Gazprom đã ngừng vận chuyển qua Ukraina sau khi yêu cầu Kiev không được tiếp tục đưa lượng nhiên liệu định cung cấp cho các khách hàng châu Âu.
“Việc lưu chuyển gas sẽ sớm bắt đầu lại,” Fredrik Erixon, người quản lý trung tâm Europe Centre for International Political Economy tại Brussels. “Cả Nga và Ukraina đều muốn tiền mặt và họ biết nếu không có lưu chuyển gas thì họ sẽ không được lợi nhuận gì.”
Hôm qua, tổng thống Nga ông Dmitry Mededev nói chuyện với tổng thống Ukraina ông Viktor Yushchenko qua điện thoại, - mối liên hệ cấp cao đầu tiên giữa hai bên sau khi cuộc đàm phán hôm 31/12 thất bại. Ông Medvedev cho rằng Ukraina nên trả đúng giá thị trường cho khí gas của họ và xóa bỏ nợ nần với Nga. Cả 2 bên đổ tội lẫn nhau về việc ngừng vận chuyển nhiên liệu.
Đồng Rup, đồng Hryvnia tăng giá.
Đồng rup của Nga đã tăng giá so với euro với mức tăng mạnh nhất trong 5 ngày vừa qua, và đồng hryvnia của Ukraina thì tăng sau khi các cuộc đàm phán được tổ chức trở lại.
80% lượng cung dầu sang các khách hàng châu Âu của Gazprom là bằng đường ống đi qua Ukraina. Hãng xuất khẩu của Nga, Gazprom, hãng cung cấp ¼ khí gas sang châu Âu, cho biết hàng vận chuyển sang châu Âu của họ ngày hôm qua đã giảm 60%.
“Sự thúc đẩy của Nga không dành riêng về tài chính,” David Hauner, một nhà kinh tế của Bank of America Corp tại Luân Đôn cho biết trong cuộc phỏng vấn của Bloomberg Television ngày hôm qua. “Đây là thời điểm khó khăn của chính phủ Nga,giá dầu giảm và đồng ruble yếu vì vậy họ muốn phô trương thanh thế.”
Ngày hôm qua Giá khí gas tự nhiên ở Anh đã leo lên mức cao nhất kể từ tháng 3/2006 sau khi dự đoán rằng hàng tồn tại mạng lưới các đường ống có thể giảm kỷ lục.
Lượng cung đủ
RWE Transgas, công ty buôn bán khí gas tự nhiên lớn nhất cộng hòa Séc, cho biết lượng cung nhiên liệu trong nước của họ vẫn đủ mặc dù nguồn cung từ Nga đã ngừng lại được 2 ngày.
Hungary cũng hạn chế sử dụng gas, tuy nhiên vẫn nói sẽ sử dụng đầy đủ nếu cần.OMV AG, hãng khai thác dầu mỏ và gas lớn nhất Úc hôm qua cho biết họ vẫn chưa nhận được gas từ Nga.Ý thì có đủ gas dự trữ cho 2 tháng tới và đát nước này cũng tin tưởng ít hơn vào hàng nhập khẩu từ Gazprom hơn các hãng khác ở châu Âu, CEO của Edison SpA ông Umberto Quadrino cho biết.Hệ thống vận chuyển gas của Ukraina vẫn ổn định và tình trạng cung không thay đổi từ ngày hôm qua, tức là không có gas từ Nga, phó giám đốc điều hành của Naftogaz ông Volodymyr Trikolich cho biết.Naftogaz hiện chỉ cung cấp gas cho các khách hàng ở Ukraina, ông nói trong một buổi họp báo ngày 8/1 ở Kiev.
Giá gas
Trong 1 ngày gas đã tăng giá thêm 8,25 xu, hay 12% lên 76 xu/therm. Giá này tương đương với 11,42$/mBtu. Một therm bằng với 100 Btu. Tuần này giá đã tăng 36% vì cuộc tranh cãi giữa Nga và Ukraina căng thẳng hơn.
Ít nhất 20 nước đã chịu ảnh hưởng từ sự ngừng cung ngày. Ukraina, Romania, Bungary, Greece, Thổ Nhĩ Kỳ, Macedonia, Serbia, Séc, Slovakia, Bosnia-Herzegovina, Slovenia, Úc, Hungary, Ý, Croatia, Moldova, Hà Lan, Đức và Pháp đã bị thâm hụt.
“Vấn đề nghiêm trọng thực sự”
Chủ tịch ủy ban châu Âu ông Jose Barroso cho rằng “những vấn đề thực sự” sẽ phát sinh trừ khi việc vận chuyển qua Ukraina được khôi phục. Nga và Ukraina đã chấp nhận một đề nghị qua đó cho phép các cán bộ quản lý quốc tế kiểm tra việc vận chuyển gas, Barroso nói trong một cuộc họp báo tại Prague ngày hôm qua.
Cộng hòa Séc (chủ tịch EU là người nước này) đã tổ chức một cuộc họp bộ trưởng ở Brussel ngày hôm qua với người đại diện của Gazprom và Naftogaz để tìm ra một “giải pháp chuyên môn”.
“Chắc chắn sẽ có giải pháp trong tình trạng hết sức phức tạp giữa 2 bên này,” thủ thướng cộng hòa Séc ông Mirek Topolanek cho biết ngày hôm qua.
Hôm qua Gazprom đã chuyển khoảng 170 triệu mét khối gas sang châu Âu, so với mức bình thường là 420-450 triệu mét khối/ngày, phó giám đốc điều hành của công ty ông Alexander Medvedev cho biết trong cuộc họp tổ chức cùng ngày. Khí gas đang được cung thông qua Belarus và từ những kho dưới lòng đất.
Năm 2006, Nga đã ngừng toàn bộ xuất khẩu gas của Ukraina trong 3 ngày, khiến lượng cung sang liên minh châu Âu giảm, và tháng 3 vừa rồi lại giảm hàng chở tàu đi 50%.
Gazprom đã nâng nhu cầu dành cho họ hôm 4/1 khi Miller đưa ra một mức giá hợp lý 450$/1000 mét khối đối với hàng sang Ukraina trong tháng này, phản ánh mức giá trung bình ở các quốc gia chung biên giới với Nga. Ukraina, năm ngoái phải trả 179,50$ cho khí gas của Nga, đã từ chối đề nghị của Gazprom tuần trước với mức giá 250$ cho năm 2009, và cho biết 201$ là hợp lý.
Các viên chức chính trị và thủ tướng Ukraina ông Yulia Timoshenko đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng tài chính đã buộc họ phải tìm yêu cầu sự trợ giúp tài chính 16,4 tỉ USD từ quỹ tiền tệ quốc tế IMF.
Đồng rup đã tăng 4,95% lên 39,5476rup/euro với sự hạn chế giao dịch trong ngày nghỉ, so với tỉ giá ngày trước đó là 39,5476, lúc 11h22 sáng hôm qua ở Matxcova. Đồng hryvnia cũng tăng 1,46% lên 11,2484 hryvnia/euro, so với ngày hôm kia là 11,4155.
