“Nga đã thua trong cuộc chiến năng lượng,” Fatih Birol, Giám đốc điều hành của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), nói với tờ Liberation của Pháp hồi tháng 3, một năm sau khi Nga xâm chiếm Ukraine.
Trong một năm rưỡi kể từ khi Putin ra lệnh đưa quân vào Ukraine và cắt nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên qua đường ống cho nhiều khách hàng EU, châu Âu đã tìm cách thay thế phần lớn lượng khí đốt qua đường ống bằng nhập khẩu LNG, đồng thời cấm nhập khẩu dầu thô và các sản phẩm dầu của Nga.
Hoa Kỳ đã tăng cường lấp vào một phần khoảng trống nguồn cung dầu và khí đốt do Nga để lại. Đó là một khoảng trống khá lớn, và các nhà sản xuất dầu mỏ cũng như các nhà xuất khẩu LNG của Mỹ đã rất vui khi lấp đầy khoảng trống đó.
Amrita Sen, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu tại công ty tư vấn Energy Aspects, nói với Financial Times: “Dòng chảy thương mại đã thay đổi với Trung Đông và các nhà xuất khẩu của Hoa Kỳ là những người hưởng lợi chính”.
Nga đánh mất thị trường năng lượng châu Âu
Kể từ cuộc xâm lược Ukraine, Nga đã mất châu Âu với tư cách là một khách hàng năng lượng lớn và hiện chỉ còn Trung Quốc và Ấn Độ để bán dầu thô. Trung Quốc và Ấn Độ lần lượt là các nhà nhập khẩu dầu thô lớn nhất và lớn thứ ba thế giới, vì vậy, thị trường tiềm năng của Trung Quốc và Ấn Độ đối với dầu thô của Nga là rất lớn. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho biết, chúng ta có thể đã chứng kiến mức đỉnh điểm trong nhập khẩu dầu thô của Ấn Độ từ Nga.
Về phần mình, châu Âu đang mua thêm dầu và khí đốt từ Hoa Kỳ và đang ký kết các thỏa thuận cung cấp LNG dài hạn với các nhà xuất khẩu của Hoa Kỳ - những thỏa thuận không được 'chào đón' ở châu Âu chỉ hai năm trước khi mục tiêu khí hậu là ưu tiên năng lượng hàng đầu của các quốc gia phát triển.
Khí đốt của Nga không bị trừng phạt hay cấm vận ở bất cứ đâu, nhưng một số người mua ở Bắc Á có thể đã trở nên thận trọng vì phụ thuộc quá nhiều vào LNG của Nga.
Trước chiến tranh và lệnh cấm vận dầu mỏ, Nga chiếm gần 40% tổng lượng nhập khẩu dầu thô, sản phẩm tinh chế và khí đốt tự nhiên của châu Âu. Hiện tại, EU không nhập khẩu dầu thô của Nga, ngoại trừ Bulgaria, do sự hạn chế của EU cho đến năm 2024. Nguồn cung khí đốt tự nhiên qua các đường ống từ Nga hiện chiếm chưa đến 10% nguồn cung khí đốt của EU, giảm từ mức gần 40% trước khi Nga xâm lược Ukraine.
Nhà cung cấp khí đốt lớn nhất của châu Âu hiện nay là Na Uy, nhà sản xuất dầu khí hàng đầu của Tây Âu, một đồng minh thân cận của EU và là thành viên sáng lập của NATO.
Một số khách hàng châu Á có thể sắp đạt giới hạn đối với năng lượng của Nga
Khi châu Âu đang rời xa nhiên liệu hóa thạch của Nga, các khách hàng châu Á là Trung Quốc và Ấn Độ đã trở thành những khách hàng chính mua dầu thô Nga. Nhập khẩu dầu của Ấn Độ từ Nga tiếp tục tăng trong nửa đầu năm 2023 do xuất khẩu dầu thô rẻ hơn của Nga ngày càng tìm được nhiều người mua hơn tại quốc gia nhập khẩu dầu thô lớn thứ ba thế giới.
Hơn một năm kể từ khi chiến tranh bắt đầu, Ấn Độ đã chuyển từ một người mua dầu thô của Nga sang thị trường quan trọng nhất đối với dầu mỏ của Moscow cùng với Trung Quốc. Các nhà máy lọc dầu của Ấn Độ, không tuân thủ giới hạn giá G7 và tìm kiếm cơ hội mua dầu giá rẻ, đã chộp lấy nhiều lô hàng Urals của Nga, vốn từng được vận chuyển đến Tây Bắc châu Âu trước lệnh cấm vận của EU.
Tuy nhiên, theo các nhà phân tích tại Kpler, Ấn Độ có thể đã chứng kiến mức cao nhất trong nhập khẩu dầu thô của Nga, do những hạn chế về cơ sở hạ tầng cũng như cần giữ mối quan hệ thương mại tốt với các nhà cung cấp dầu thô khác.
Janiv Shah, nhà phân tích cấp cao tại Rystad Energy, nói với CNBC trong tuần này: “Ấn Độ sẽ xem xét tiếp tục nhập khẩu dầu thô của Nga, nhưng có lẽ nó đã đạt đến giới hạn, cản trở việc nhập thêm bất kỳ thùng dầu nào”.
Về khí đốt tự nhiên, châu Á có vẻ hạn chế mua LNG giao ngay của Nga, vì theo ước tính, các khách hàng lớn ở Bắc Á đã cắt giảm nhập khẩu từ các dự án xuất khẩu của Nga xuống mức thấp nhất trong hai năm. Theo Bloomberg, người mua đang tìm cách đa dạng hóa và tránh các vấn đề tiềm ẩn trong tương lai về thanh toán và giao hàng.
Các nhà xuất khẩu dầu khí của Hoa Kỳ giành chiến thắng
Khi người mua ở châu Âu rút lui khỏi dầu của Nga, xuất khẩu dầu thô của Mỹ sang châu Âu tăng và dự kiến sẽ tiếp tục tăng.
Năm ngoái, châu Âu xếp thứ hai chỉ sau châu Á về lượng mua dầu thô của Mỹ. Nhập khẩu dầu thô vào Châu Âu từ Hoa Kỳ đạt trung bình 1,51 triệu thùng mỗi ngày vào năm 2022, chiếm 42% xuất khẩu dầu thô của Hoa Kỳ, chỉ kém một chút so với 43% xuất khẩu của Hoa Kỳ sang Châu Á, theo dữ liệu của EIA.
“Các biện pháp trừng phạt của EU được thực hiện vào tháng 12 năm 2022 cấm tất cả hoạt động nhập khẩu dầu của Nga sang châu Âu bằng đường biển khiến nhu cầu đối với dầu thô của Mỹ có thể sẽ tiếp tục vào năm 2023,” EIA cho biết vào đầu năm nay.
Amy Myers Jaffe, giáo sư nghiên cứu và chuyên gia năng lượng của Đại học New York, nói với FT: “Mỹ đã dẫn đầu với việc tăng xuất khẩu dầu khí và một kế hoạch trị giá hàng tỷ đô la mới được quốc hội ủy thác để giành chiến thắng trong lĩnh vực công nghệ sạch”.
Trên thị trường LNG, Châu Âu và Trung Quốc đang cạnh tranh gay gắt để ký kết các thỏa thuận cung cấp dài hạn với các hãng khai thác và xuất khẩu LNG của Hoa Kỳ.
Trong những tháng gần đây đã chứng kiến một loạt các hợp đồng LNG dài hạn được ký kết, bao gồm từ những người mua ở châu Âu, nơi an ninh năng lượng được đặt lên hàng đầu bất chấp lo ngại về khí thải từ nhập khẩu khí tự nhiên.
Đối với các hãng khai thác và xuất khẩu LNG của Hoa Kỳ, nhiều thỏa thuận mua dài hạn hơn với Châu Âu – và Châu Á – có nghĩa là nhiều cơ hội hơn cho các dự án ký hợp đồng khối lượng trong tương lai từ các cơ sở xuất khẩu đã được lên kế hoạch, củng cố các quyết định đầu tư cuối cùng và tài trợ vốn cho số lượng lớn hơn các cảng xuất khẩu LNG của Hoa Kỳ.
Nguồn tin: xangdau.net
