Chỉ trong hơn một năm, Venezuela và nỗ lực lật đổ Tổng thống Nicolas Maduro, đã đi từ một trong những tiêu đề tin tức nóng nhất thế giới tới sự mờ mịt. Sự ủng hộ từ dân chúng dành cho lãnh đạo phe đối lập Venezuela Juan Guaidó đang suy yếu. Khi ngày bầu cử vào tháng 12 năm 2020 cho Quốc hội Venezuela sắp đến gần, có vẻ như cơ hội của Washington để bắt đầu thay đổi chế độ ở quốc gia Mỹ Latinh này đang dần mất đi. Điều đó đang củng cố sức mạnh của những kẻ chống đối Mỹ và lực lượng thân tín của họ trong khu vực, đặc biệt là nước Nga của Putin. Moscow đang trong quá trình đạt được những gì Liên Xô không thể đạt được trong hơn 4 thập kỷ trong Chiến tranh Lạnh, nắm quyền kiểm soát nguồn tài nguyên dầu mỏ khổng lồ của Venezuela. Quốc gia Mỹ Latinh sở hữu trữ lượng hydrocacbon lớn nhất thế giới, ước tính tổng cộng hơn 300 tỷ thùng, cao hơn 12% so với Ả Rập Saudi. Venezuela đã từng là một nguồn cung cấp dầu thô nặng quan trọng cho các nhà máy lọc dầu của Mỹ với nhiều nhà máy, đặc biệt là ở Midwest, được thiết kế để xử lý dầu thô với tỷ trọng API dưới 40 độ.
Sự kết hợp của tình trạng kém hiệu quả của Caracas, cơ sở hạ tầng xuống cấp và sự thiếu đầu tư đáng kể vào hoạt động bảo trì và khai thác quan trọng đã khiến ngành công nghiệp dầu mỏ Venezuela sụp đổ. Trong thập kỷ qua, sản lượng dầu của Venezuela đã sụt giảm nghiêm trọng xuống dưới 1/6 của 2,3 triệu thùng được bơm hàng ngày trong năm 2009. Theo Báo cáo Thị trường Dầu hàng tháng vào tháng 8 năm 2020 của OPEC, sản lượng dầu của Venezuela đã giảm xuống mức trung bình 339.000 thùng mỗi ngày trong tháng 7, hoặc thấp hơn một nửa mức trung bình hàng ngày cho năm 2019.
Sự sụp đổ của ngành hydrocacbon quan trọng về kinh tế của quốc gia Mỹ Latinh đã khiến nền kinh tế về cơ bản sụp đổ. Trong năm 2019, GDP của Venezuela giảm 35%, theo IMF, và được dự báo sẽ giảm 15% vào năm 2020 và thêm 5% nữa vào năm 2021. Do đó, quốc gia tiên tiến nhất ở Mỹ Latinh hiện là một trong những khu vực nghèo nhất. Caracas, từng được coi là viên ngọc quý của Nam Mỹ, rơi vào thời kỳ khó khăn và đánh mất vị thế là thánh địa của lục địa trong mắt các giám đốc điều hành công ty dầu mỏ, doanh nhân và khách du lịch.
Thảm họa kinh tế của Venezuela sẽ trở nên tồi tệ hơn vì sản lượng dầu vẫn đang giảm. Ngay cả những nỗ lực của chính phủ, với sự hỗ trợ đáng kể từ Nga, đã không thể thúc đẩy sản lượng xăng dầu một cách rõ ràng với sản lượng trung bình hàng ngày trong tháng Bảy là 339.000 thùng, ít hơn 1% so với một tháng trước đó. Vào cuối tháng 7 năm 2020, dữ liệu của Baker Hughes cho thấy chỉ có một giàn khoan dầu đang hoạt động ở quốc gia Mỹ Latinh này, so với con số 25 trong cùng thời gian một năm trước đó. Sự phụ thuộc kinh tế vào dầu mỏ sẽ buộc chính quyền Maduro phải tìm kiếm sự hỗ trợ hơn nữa từ đồng minh quan trọng là Nga, đặc biệt vì các lệnh trừng phạt ghê gớm của Mỹ ngăn cản Caracas khai thác các thị trường vốn quốc tế chính thống và bán dầu thô ra nước ngoài. Moscow có một lịch sử lâu dài trong việc ủng hộ chế độ độc tài của Venezuela, cung cấp vũ khí, cho vay và hiện là lính đánh thuê để hỗ trợ đồng minh Nam Mỹ của họ kể từ khi Chavez lên nắm quyền. Nga cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc bán dầu thô của Venezuela, cho phép chính quyền của Maduro né các lệnh trừng phạt của Mỹ. Trung Quốc đã trở thành nước nhận dầu chính của Venezuela bất chấp các lệnh trừng phạt của Mỹ. Theo một số ước tính, doanh số bán hàng này đang được đẩy nhanh bởi tập đoàn dầu mỏ do nhà nước Nga kiểm soát Rosneft, công ty đã cho Caracas vay hơn 6 tỷ USD để hoàn trả bằng dầu với khoảng 800 triệu USD còn lại sẽ được thanh toán.
Để chống lại những vi phạm đó, Mỹ đã áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Rosneft nhưng cho biết rằng chúng sẽ được dỡ bỏ nếu công ty không còn dính líu với Venezuela. Điều này đã khiến Rosneft bán các tài sản ở Venezuela vào đầu năm nay cho một công ty thuộc sở hữu của chính phủ Nga để bảo vệ các cổ đông của họ. Điều này nhấn mạnh sự khăng khít của mối quan hệ giữa Caracas và Moscow. Liên minh giữa hai nước sẽ trở nên mạnh mẽ hơn do Washington áp dụng các biện pháp trừng phạt nghiêm khắc hơn với việc bắt giữ các lô hàng nhiên liệu của Iran trên đường đến Venezuela vào đầu tháng này. Chính quyền Trump cũng quyết tâm cắt đứt việc bán dầu của Caracas, nguồn thu ngoại tệ duy nhất của chính phủ.
Mối quan hệ này và sự thân thiết ngày càng tăng, mang lại cho Nga những lợi ích địa chính trị đáng chú ý, bao gồm tầm ảnh hưởng gia tăng trong lĩnh vực truyền thống được coi là phạm vi ảnh hưởng và kiểm soát độc quyền của Mỹ đối với trữ lượng dầu lớn nhất thế giới. Những diễn biến gần đây ở Venezuela cho thấy mối quan hệ này sẽ trở nên xích lại gần hơn.
Cuộc bầu cử Quốc hội vào tháng 12 năm 2020 của Venezuela đang đến rất gần. Đây là một sự kiện quan trọng đối với Washington và những nỗ lực của họ nhằm đảm bảo sự thay đổi chế độ ở Venezuela, làm giảm ảnh hưởng của Nga trong khu vực và thống trị khối tài sản dầu mỏ khổng lồ của quốc gia Mỹ Latinh. Cơ quan quốc hội, nơi phe đối lập với Maduros chiếm đa số, ủng hộ lãnh đạo phe đối lập Juan Guaidó với tính hợp pháp của ông. Vào đầu năm 2019, Guaidó tự xưng là tổng thống lâm thời của Venezuela và được Mỹ, Canada và nhiều quốc gia Mỹ Latinh hậu thuẫn. Cuối cùng, hơn 50 quốc gia trên thế giới đã công nhận lãnh đạo phe đối lập là nhà lãnh đạo hợp pháp của Venezuela vào cuối năm 2019. Tuy nhiên, sự ủng hộ đó đang mất dần đi ở trong nước và quốc tế.
Việc Guaidó không thực hiện được nhiều lời hứa được đưa ra vào đầu năm 2019 đã khiến nhiều người dân Venezuela ban đầu ủng hộ ông trở nên vỡ mộng với vị tổng thống đứng giữa tự phong. Sự ủng hộ dành cho ông ngày càng giảm khi cuộc khủng hoảng kinh tế ngày càng sâu sắc buộc người dân Venezuela phải gác lại vấn đề chính trị và tập trung vào việc xoay sở các vấn đề hàng ngày chỉ để tồn tại. Một cuộc thăm dò năm 2019 cho thấy mức độ ủng hộ Guaidó đã sụt giảm và có tỷ lệ ngang bằng với Maduro. Sự ủng hộ dành cho Guaidò thậm chí còn thấp hơn sau khi bị cáo buộc tham gia vào cuộc đột kích vũ trang hủy diệt hồi tháng 5 năm 2020 vào Venezuela, nơi hai cựu binh sĩ lực lượng đặc biệt của Hoa Kỳ bị bắt giữ. Điều này cùng với việc Trump thay đổi kế hoạch đối với Venezuela trong những tháng gần đây và áp lực ngày càng tăng đối với người dân Venezuela do tác động kinh tế của các lệnh trừng phạt khắc nghiệt hơn của Mỹ.
Washington dường như đã mất khả năng châm ngòi cho sự thay đổi chế độ ở Venezuela. Các biện pháp trừng phạt khắc nghiệt hơn và chế độ thắt lưng buộc bụng ngày càng gia tăng của quốc gia Mỹ Latinh đã khiến Maduro cứng rắn tìm kiếm quan hệ chặt chẽ hơn với Nga, giúp Moscow kiểm soát tốt hơn trữ lượng dầu khổng lồ và năng lực sản xuất tiềm ẩn của Venezuela. Điều này không chỉ nâng cao vị thế địa chính trị của Nga mà còn mang lại cho Moscow khả năng ảnh hưởng lớn hơn đến giá dầu bằng cách tăng khả năng thương lượng với OPEC, tổ chức mà Nga đã hợp tác kể từ năm 2016 trong một loạt các đợt cắt giảm sản lượng để củng cố giá.
Nguồn tin: xangdau.net
