- Vá»›i thông tin, mức Ä‘ã Ä‘iều chỉnh vừa qua chỉ bằng 12,56% -40,95% mức Ä‘áng ra phải Ä‘iều chỉnh, nhÆ° vậy là doanh nghiệp vẫn lá»— và sẽ còn tăng giá nữa?

Ông Nguyá»…n Tiến Thỏa: Thá»±c ra, mức còn thiếu ở Ä‘ây chính là thuế mà Ä‘áng lẽ Nhà nÆ°á»›c phải thu. Mức còn thiếu, chÆ°a tính đủ trong giá bán lẻ xăng không phải là khoảng "trống" còn lá»— của doanh nghiệp nhÆ° nhiều người Ä‘ang hiểu.

Hiện, trong giá cÆ¡ sở xăng dầu, chỉ có các yếu tố nhÆ° giá nhập khẩu thế giá»›i, tá»· giá, chi phí lÆ°u thông, các mức thuế VAT, tiêu thụ đặc biệt ... nhÆ°ng riêng thuế nhập khẩu là không tính, thuế suất còn 0%. Nếu tính đủ cả mức thuế theo barem của Nhà nÆ°á»›c vào trong đợt Ä‘iều chỉnh vừa qua thì giá bán lẻ xăng dầu sẽ phải tăng khoảng 4.500 - 6.000 đồng/lít.  Theo quy định, thuế nhập khẩu xăng dầu kịch trần là 35%, có loại dầu là 25%.

- Bá»™ Tài chính luôn nói, mức Ä‘áng lẽ phải tăng là mức cao hÆ¡n giá Ä‘iều chỉnh, hoặc mức Ä‘ã Ä‘iều chỉnh chỉ bằng má»™t tá»· lệ phần trăm nhất định mức phải tăng. Nhiều ý kiến của các chuyên gia kinh tế cho rằng, nhÆ° vậy là Bá»™ Tài chính Ä‘ang nói há»™ doanh nghiệp mà không đứng về phía người dân. Ông có ý kiến gì về Ä‘iều này?

Tôi khẳng định, Nhà nÆ°á»›c Ä‘ang đứng về toàn bá»™ nền kinh tế, trong Ä‘ó, có mục tiêu kinh tế vÄ© mô, có quyền lợi của người tiêu dùng và có quyền lợi của doanh nghiệp. Nhà nÆ°á»›c Ä‘ang đứng ra, làm má»™t việc là lùi thuế về 0%, chứ có nghÄ© tá»›i quyền lợi của Nhà nÆ°á»›c.

Làm vậy là để giá không tăng cao qua, kiềm chế lạm phát, giảm bá»›t được khó khăn cho đời sống người tiêu dùng. Còn doanh nghiệp, chúng ta vẫn cần đảm bảo bù đắp chi phí, để có Ä‘iều kiện mua bán, kinh doanh bình thường, thì họ má»›i đảm bảo cung cầu, an ninh năng lượng.

- Ông có ý kiến gì khi nhiều người dân cảm thấy sốc, choáng vá»›i mức tăng giá cao của đợt Ä‘iều chỉnh này?

Đã tăng giá xăng dầu thì việc này phải tác Ä‘á»™ng vào đời sống, sản xuất rồi. Vá»›i mức tăng của xăng khoảng 10%, bình quân tổng tăng xăng dầu vào khoảng 7,3% thì sẽ tác Ä‘á»™ng chỉ số giá tiêu dùng là 0,85, cả vòng 1 và vòng 2. Ở Ä‘ây, quan trọng nhất là tác Ä‘á»™ng vào sản xuất. Bá»™ Tài chính sẽ có giải pháp kiểm tra, kiểm soát để doanh nghiệp không lợi dụng giá xăng dầu để tăng mạnh giá sản phẩm hàng hóa.

Ví dụ, vá»›i doanh nghiệp vận tải ô tô, 40% giá cÆ°á»›c của họ là xăng dầu. Nếu bình quân giá xăng dầu tăng 7,3% thì họ chỉ được tăng 3% giá cÆ°á»›c thôi. Nếu họ lại tăng 7% thì tức là họ tăng sai. Bá»™ Tài chính sẽ kiểm soát việc Ä‘ó.

- Tại sao trÆ°á»›c Ä‘ây, 21/2, Bá»™ Tài chính không lá»±a chọn việc tăng giá ở mức nhẹ, 500- 1000 đồng/lít trÆ°á»›c mà lại giảm thuế trÆ°á»›c? Điều này Ä‘ã khiến cho sức ép Ä‘iều chỉnh giá dồn lên vào cùng thời Ä‘iểm này, làm cho mức tăng giá là mức cao, khó chấp nhận.

Không phải chúng tôi không nghÄ© tá»›i giải pháp Ä‘ó. Nếu chúng ta thá»±c hiện Ä‘úng Nghị định 84 về cÆ¡ chế kinh doanh xăng dầu theo thị trường, biến Ä‘á»™ng giá cÆ¡ sở dÆ°á»›i 7%, doanh nghiệp được Ä‘iều chỉnh thì Ä‘iều Ä‘ó sẽ là bình thường.

NhÆ°ng chúng ta nhá»› rằng, khi má»›i áp dụng Nghị định này, dÆ° luận lại bảo chúng tôi tăng nhiều quá, tăng dồn dập, tác Ä‘á»™ng tâm lý người tiêu dùng, tác Ä‘á»™ng cả giá»›i sản xuất kinh doanh. Doanh nghiệp cÅ©ng có thể chÆ°a quen ứng xá»­ vá»›i việc giá xăng dầu cần bám sát giá thị trường thế giá»›i nhÆ° vậy. Cho nên, chúng ta lại lùi thá»±c hiện Nghị định 84.

Đáng nhẽ, chúng ta thá»±c hiện tốt cÆ¡ chế này khi nó có hiệu lá»±c từ đầu năm 2010, thì câu chuyện nín quá lâu để rồi giá xăng dầu lại bùng lên sẽ không xảy ra.Vừa rồi, giảm thuế, sá»­ dụng Quỹ là để kiềm chế tốc Ä‘á»™ giá thế giá»›i tác Ä‘á»™ng vào giá trong nÆ°á»›c.

Kinh tế thế giá»›i 2012 từng có dá»± báo cung cầu xăng dầu bình thường, nhÆ° nhiều nhà dá»± báo nói giá dầu thô xoay quanh 105-112USD/thùng, không cao hÆ¡n giá năm ngoái là bao nhiêu. Thế nhÆ°ng đầu năm nay, mặt hàng này chịu ảnh hưởng lá»›n từ yếu tố chính trị không bình thường. NÆ°á»›c xuất khẩu dầu mỏ còn "dọa" có chiến tranh, giá dầu thô còn tăng tá»›i 200USD/thùng thì không biết Ä‘âu  mà lần.

Vừa qua là trong dịp Tết, giai Ä‘oạn giá thường tăng cao, sức ép tiền cung ra nhiều, sức mua tăng  nên chúng tôi phải bình ổn giá xăng dầu trÆ°á»›c, bằng việc sá»­ dụng thuế, Quỹ, bình ổn giá, từ Ä‘ó không gây ra tác Ä‘á»™ng bất lợi tá»›i lạm phát đầu năm.

- Có nhiều ý kiến cho rằng, việc tính toán chu kỳ giá xăng dầu bình quân 30 ngày Ä‘ang chÆ°a rõ ràng về thời Ä‘iểm bắt đầu và thời Ä‘iểm cuối. Chênh lệch giá cÆ¡ sở và giá bán lẻ có thể sẽ tăng hoặc giảm Ä‘i còn do việc chọn khoảng đầu- cuối của chu kỳ này, ảnh hưởng tá»›i căn cứ Ä‘iều chỉnh giá. Vậy, tiếp theo, căn cứ này sẽ được tính nhÆ° thế nào?

Giá bình quân 30 ngày làm cÆ¡ sở tăng giá xăng dầu vừa qua là tính từ 5/2 đến 5/3. Có thể, 30 ngày tiếp theo sẽ được tính là so vá»›i Ä‘iểm mốc ngày 5/3. NhÆ°ng 10 ngày tá»›i, thị trường mà có biến Ä‘á»™ng thì chúng tôi có thể tính từ ngày hiện tại trở về ngày 30 trÆ°á»›c.  Ví dụ, tính từ hôm nay (8/3), 10 ngày tá»›i là ngày 18/3 có biến Ä‘á»™ng mạnh trên thị trường xăng dầu thế giá»›i, chúng tôi có thể tính chu kỳ 30 ngày là từ ngày 18/3 trở lại ngày thứ 30 trÆ°á»›c Ä‘ó.

- Nếu giá thế giá»›i sắp tá»›i bá»›t căng thẳng, Bá»™ Tài chính sẽ Æ°u tiên yếu tố nào cho doanh nghiệp xăng dầu, nhÆ° quỹ, thuế, hay giá?

Khi có Ä‘iều kiện thuận lợi nhÆ° vậy, giá thế giá»›i giảm, chúng tôi sẽ Æ°u tiên số 1 là giảm mức sá»­ dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu. Ngoài ra, việc Ä‘iều hành giá sẽ kết hợp vá»›i hai biện pháp khác là thu thuế hợp lý, có Ä‘iều kiện nữa là giảm giá bán lẻ.

- Quỹ bình ổn được Ä‘Æ°a ra sá»­ dụng nhÆ° má»™t công cụ Ä‘iều tiết của Nhà nÆ°á»›c đối vá»›i giá bán lẻ xăng dầu nhÆ°ng nhiều doanh nghiệp phản ứng cho rằng, sá»­ dụng Quỹ nhÆ° hiện nay là Ä‘ang đẽo vào vốn của doanh nghiệp, không có tác dụng bù lá»— thá»±c sá»±?

Quỹ bình ổn giá xăng dầu hiện nay là không còn đồng nào. Hiện, chúng tôi cho các doanh nghiệp sá»­ dụng Quỹ và vẫn tiếp tục trích Quỹ đề bù vào thời gian qua. NhÆ° Petrolimex báo cáo họ âm 73 tá»· đồng.

Việc trích âm nhÆ° vậy sẽ gây khó khăn cho doanh nghiệp về vốn, nhÆ°ng họ yên tâm rằng, vẫn có má»™t khoản của Nhà nÆ°á»›c cho phép sá»­ dụng, chính là Quỹ bình ổn. Về chính sách mà không có công cụ này, bảo doanh nghiệp không được Ä‘iều chỉnh giá thì doanh nghiệp sẽ rất khó khăn. Chúng ta cÅ©ng Ä‘ã có giai Ä‘oạn Quỹ hết, nhÆ°ng vẫn cho sá»­ dụng rồi trích bù vào Quỹ sau.

- Giá Ä‘iện, than cÅ©ng sẽ tăng, cùng vá»›i Ä‘à tăng của xăng dầu, gas hiện nay, ông có lo ngại thế nào về mục tiêu kiềm chế lạm phát dÆ°á»›i 2 con số?

Đây là mục tiêu phải phấn đầu quyết liệt, nhÆ°ng có nhiều khó khăn. Việc này Ä‘òi hỏi các giải pháp đề ra ở Nghị quyết 01, các giải pháp kiềm chế lạm phát từ tài khóa, tiền tệ, xuất nhập khẩu, kiềm chế nhập siêu cÅ©ng phải đồng bá»™.

Còn về việc thị trường hóa, lá»™ trình phải phù hợp theo các bÆ°á»›c Ä‘i, phù hợp mục tiêu kiềm chế lạm phát. Nếu giờ, tính theo cách nhÆ° giá Ä‘iện tính đủ 23.000 tá»· treo từ năm trÆ°á»›c vào thì giá Ä‘iện sẽ tăng rất cao. Giá than  bán cho Ä‘iện mà tính theo nguyên tắc bằng 90% giá xuất khẩu thì giá than sẽ phải tăng lên gấp 4 lần so vá»›i hiện nay.

Cứ tính đủ theo quy định nhÆ° thế thì giá sẽ tăng rất cao. Còn nhÆ° mức giá hiện nay, chính là nhờ các yếu tố giải pháp chính sách kiềm chế lạm phát