Neom của Ả Rập Xê Út có lẽ là dự án kiến trúc gây tranh cãi nhất thế giới hiện nay, bao phủ 10.200 dặm vuông - gần bằng diện tích của Bỉ - và kết hợp các dự án năng lượng tái tạo và công nghệ thông minh tiên tiến giữa sa mạc. Sau một số lần trì hoãn xây dựng, chi phí tăng cao và chỉ trích về các khía cạnh cấu trúc của dự án, nhiều người đang tự hỏi liệu kế hoạch đầy tham vọng của Vương quốc Saudi có thể trở thành hiện thực hay không.
Thái tử Ả Rập Xê Út, Mohammed bin Salman, đã công bố kế hoạch cho Neom vào năm 2017. Dự án lớn này bao gồm các kế hoạch cho một số thành phố, khu nghỉ dưỡng và các dự án phát triển khác. Kế hoạch là tài trợ chủ yếu từ Quỹ đầu tư công của Ả Rập Xê Út (PIF), với chi phí ban đầu dự kiến khoảng 500 tỷ đô la - mặc dù con số này sau đó đã tăng lên hàng nghìn tỷ đô la. Dự án phù hợp với kế hoạch phát triển Tầm nhìn 2030 của Ả Rập Xê Út nhằm đa dạng hóa nền kinh tế ngoài dầu khí.
Cấu trúc này dự kiến sẽ chạy từ Biển Đỏ ở phía nam và Vịnh Aqaba ở phía tây của Ả Rập Xê Út. Nó bao gồm 10 dự án, được gọi là các khu vực, với bốn dự án đã được công bố - The Line, Oxagon, Trojena và Sindalah. The Line dự kiến sẽ là một thành phố tuyến tính dài 170 km với không gian sống cho chín triệu người, bao gồm hai tòa nhà chọc trời tuyến tính song song, cao 500 mét, cách nhau 200 mét và được ốp bằng gương. Oxagon được thiết kế như một thành phố cảng hình bát giác trên Biển Đỏ, là trung tâm hậu cần và "cấu trúc nổi lớn nhất thế giới". Trojena là một khu nghỉ dưỡng trượt tuyết ở Dãy núi Sarwat. Cuối cùng, Sindalah là một khu nghỉ dưỡng trên một hòn đảo rộng 840.000 mét vuông ở Biển Đỏ.
Trong khi Ả Rập Xê Út đang giữ kín hầu hết các chi tiết về quá trình phát triển Neom, thì hiện tại dự án đang được xây dựng và được cho là đang tiến triển chậm. Vương quốc này đã bơm hàng trăm tỷ đô la vào dự án và đang phải đối mặt với chi phí tăng cao cũng như sự chậm trễ nghiêm trọng. Điều này đã dẫn đến việc thu hẹp quy mô các kế hoạch cho siêu thành phố. Một cố vấn giải thích, "Khi dự án lần đầu tiên được đưa ra như một ý tưởng, chi phí là 500 tỷ đô la. Tuy nhiên, riêng The Line đã tốn hơn một nghìn tỷ đô la, đó là lý do tại sao nó đã bị thu hẹp quy mô."
Năm 2022, Thái tử bin Salman cho biết Giai đoạn Một dự kiến sẽ tốn 319,4 tỷ đô la, một nửa đến từ PIF và một nửa từ đầu tư tư nhân. Ông hy vọng sẽ niêm yết Neom trong năm nay để giúp tài trợ cho dự án, mặc dù điều này vẫn chưa thành hiện thực.
Vào tháng 9, Vương quốc bắt đầu ưu tiên một số khía cạnh nhất định của siêu dự án để đảm bảo rằng nó có thể tổ chức các sự kiện quốc tế như đã được lên kế hoạch cho thành phố và cố gắng thu hút thêm nguồn tài trợ tư nhân. The Line được cho là đã bị thu hẹp quy mô từ 170 km xuống chỉ còn 2,4 km gồm một sân vận động, dự kiến sẽ tổ chức trận chung kết của Giải bóng đá World Cup 2034. Trong khi đó, quá trình phát triển tại Trojena đang tập trung vào Thế vận hội mùa đông châu Á 2029.
Hầu hết thông tin này đến từ các báo cáo của bên thứ ba, vì có rất ít thông tin chính thức được chia sẻ về tiến độ của dự án. Các nhà đầu tư của Neom đã phủ nhận rằng dự án đang bị thu hẹp quy mô đến mức như vậy, mặc dù các chuyên gia thường gợi ý rằng không thể phát triển một dự án quy mô lớn như vậy chỉ trong vài năm ngắn ngủi và trong phạm vi ngân sách. Những người khác tin rằng ngay cả phạm vi ban đầu của dự án cũng đã bị phóng đại. Ví dụ, các chuyên gia cho biết Tuyến đường dự kiến chạy từ phía tây và dài 170 km sau khi hoàn thành sẽ đâm vào núi ở phía đông nếu thực sự dài như vậy.
Vào tháng 11, hội đồng quản trị của Neom đã thông báo Nadhmi Al-Nasr, người đã là Tổng giám đốc điều hành của dự án từ năm 2018, sẽ được thay thế bởi Aiman Al-Mudaifer làm Tổng giám đốc điều hành tạm quyền. Một tuyên bố từ hội đồng quản trị có đoạn: "Khi NEOM bước vào giai đoạn triển khai mới, ban lãnh đạo mới này sẽ đảm bảo tính liên tục, tính linh hoạt và hiệu quả hoạt động để phù hợp với tầm nhìn và mục tiêu chung của dự án". Không có lý do nào được đưa ra cho việc sa thải Al-Nasr, mặc dù nhiều người tin rằng áp lực tài chính đã ảnh hưởng rất lớn đến quyết định này.
Từ năm 2017, áp lực tài chính ngày càng tăng để thúc đẩy dự án. Ả Rập Xê Út phụ thuộc rất nhiều vào giá dầu và cần thêm nhiều năm nữa để nhu cầu dầu ổn định để tiếp tục tăng PIF. Tuy nhiên, giá dầu không ổn định và dự báo nhu cầu không chắc chắn, một số dự báo cho rằng nhu cầu sẽ giảm vào cuối thập kỷ này và một số khác dự đoán nhu cầu sẽ duy trì trong nhiều thập kỷ nữa. Giá dầu hòa vốn tài chính của Ả Rập Xê Út ước tính vào khoảng 96,20 đô la trong năm nay, cao hơn 33 phần trăm so với giá hiện tại của một thùng dầu thô Brent. Điều này đã khiến thâm hụt ngân sách của Ả Rập Xê Út gia tăng khi Vương quốc này phải đối mặt với sự chậm trễ và chi phí tăng cao của Neom.
Có rất ít thông tin chính thức được chia sẻ về tiến độ của siêu dự án, nhưng nhiều người liên quan đến Neom cũng như các chuyên gia kỹ thuật đang đánh giá dự án thông qua thông tin vệ tinh cho thấy tiến độ công trình đang chậm và có khả năng phải thu hẹp đáng kể. Giấc mơ về một siêu đô thị thông minh sử dụng năng lượng tái tạo dường như còn rất xa vời và có thể không bao giờ đạt được như mong đợi ban đầu.
Nguồn tin: xangdau.net
