Bắt đầu từ 12h trÆ°a 19/3, Liên Bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã cho phép các doanh nghiệp (DN) kinh doanh xăng dầu đầu mối được tăng giá xăng tối Ä‘a 189 đồng/lít; dầu diesel tối Ä‘a 71 đồng/lít. Petrolimex ngay lập tức Ä‘ã niêm yết giá bán xăng RON 92 tăng thêm 180 đồng/lít; tăng giá bán dầu diesel thêm 70 đồng/lít và giảm giá bán dầu mazut 120 đồng/kg.

 

Giá tăng, doanh nghiệp xăng dầu vẫn kêu lá»—

 

Theo Bá»™ Tài chính, hiện giá bán xăng RON 92 Ä‘ang thấp hÆ¡n giá bán cÆ¡ sở 654 đồng/lít; dầu diesel thấp hÆ¡n 71 đồng/lít; dầu hỏa thấp hÆ¡n 170 đồng/lít. Riêng giá bán dầu mazut Ä‘ang cao hÆ¡n giá cÆ¡ sở 113 đồng/kg. Trong bối cảnh Ä‘ó, vá»›i phÆ°Æ¡ng châm chia sẻ lợi ích giữa người tiêu dùng, DN, Bá»™ Tài chính quyết định ngừng sá»­ dụng quỹ bình ổn giá vá»›i mặt hàng dầu diesel, dầu hỏa. Tuy nhiên, Bá»™ Tài chính cho phép tiếp tục sá»­ dụng quỹ bình ổn giá vá»›i mặt hàng xăng nhÆ° hiện hành (300 đồng/lít). Bên cạnh Ä‘ó, tiếp tục cắt giảm 50% lợi nhuận định mức trong giá cÆ¡ sở đối vá»›i mặt hàng: xăng, dầu hỏa (tạm tính 150 đồng/lít trong giá cÆ¡ sở).

Phần chênh lệch còn lại giữa giá bán lẻ và giá cÆ¡ sở sau khi Ä‘iều chỉnh quỹ bình ổn giá và lợi nhuận định mức nhÆ° trên, cho phép các DN được tăng giá bán xăng tối Ä‘a 189 đồng/lít; tăng giá bán dầu diesel tối Ä‘a 71 đồng/lít; đồng thời giảm giá bán dầu mazut tối thiểu 113 đồng/kg. Riêng mặt hàng dầu hỏa, do mức chênh lệch giữa giá cÆ¡ sở và giá bán hiện hành không lá»›n, trÆ°á»›c mắt giữ ổn định giá bán nhÆ° hiện hành.

Giá xăng dầu bất ngờ tăng từ 12h ngày 19/3. Ảnh: Thiện Hoàng.

Bình luận về việc Bá»™ Tài chính cho phép tăng 190 đồng/lít xăng, má»™t DN cho biết: Không hiểu cách tính của Bá»™ nhÆ° thế nào, nhÆ°ng biên Ä‘á»™ cho phép tăng nhÆ° thế này vẫn chÆ°a thể bù lá»— cho DN. Song “được tăng nhỏ giọt vẫn hÆ¡n là bị kìm giá”. Nhiều ý kiến chuyên gia cÅ©ng cho biết, mức tăng chÆ°a đến 200 đồng/lít là mức tăng có thể chấp nhận được. Bản thân cÆ¡ quan quản lý, lẫn người tiêu dùng và DN đều muốn giá xăng tiến tá»›i cÆ¡ chế thị trường, tiệm cận giá thế giá»›i thì phải chấp nhận sá»± Ä‘iều chỉnh thường xuyên.

Tập trung quỹ bình ổn giá về má»™t mối

Thá»±c ra, vá»›i cÆ¡ chế thị trường, việc xăng dầu lên xuống theo giá thế giá»›i là Ä‘iều không thể tránh khỏi. Song thá»±c tế, cứ má»—i lần xăng tăng giá, lại có không ít ý kiến không đồng tình từ phía dÆ° luận. Theo TS Nguyá»…n Minh Phong, má»™t trong những nguyên nhân Ä‘ó là do thị trường xăng dầu chÆ°a được minh bạch. Hiện nay, Bá»™ Tài chính Ä‘ã công bố quỹ bình ổn giá xăng dầu, nhÆ°ng chỉ là công khai quỹ, chứ bản chất của việc trích, xả thì không ai kiểm soát được.

“Quỹ bình ổn giá xăng dầu hiện Ä‘ang nằm ở chính DN: quỹ hình thức, nói quỹ nhÆ°ng không có quỹ, mà là quỹ kế toán. Các DN khác nhau, bán vá»›i số lượng xăng dầu khác nhau, Ä‘em nhân số lượng Ä‘ó vá»›i số tiền được phép trích quỹ, rồi tá»± giữ lấy, khi nào có lệnh xả thì sẽ tá»± xả, tá»± hoạch toán lấy. Điều này nhược Ä‘iểm ở chá»— nÆ¡i bán nhiều thì có quỹ lá»›n, bán ít thì quỹ nhỏ, đến khi cùng xả 1 ngày, thì DN này hết sá»›m, DN kia hết muá»™n. Nếu cứ xả nữa, nÆ¡i không có lấy Ä‘âu ra mà bù. Vì không kiểm soát được DN bán bao nhiêu, trích quỹ bao nhiêu, nên rất dá»… có sá»± thẩm lậu. Kết quả là chỉ có DN là biết, còn người tiêu dùng kiểu gì cÅ©ng phải mua đắt: đắt từ trích quỹ, đắt cả khi xả quỹ; xả quỹ thì ăn gian, còn trích thì chắc chắn là không bỏ sót”.

TS Nguyá»…n Minh Phong cho biết thêm: Dá»± thảo về Nghị định kinh doanh xăng dầu sá»­a đổi Ä‘ang lấy ý kiến các chuyên gia vá»›i 2 vấn đề chính. Thứ nhất, nên để thời gian tính giá cÆ¡ sở 30 ngày hay 15 ngày. Thứ hai, quản lý và vận hành quỹ bình ổn giá nhÆ° thế nào cho hiệu quả. Sau khi lấy ý kiến, các thành viên Chính phủ sẽ thông qua và chính thức ban hành Nghị định.

“Thứ nhất, về thời gian 30 ngày hay 15 ngày, thá»±c ra phÆ°Æ¡ng án nào cÅ©ng có mặt tối Æ°u của nó. Nếu cứ để 30 ngày nhÆ° cÅ©, thì Nhà nÆ°á»›c không mất đồng nào bù lá»—, tá»± các DN sẽ cân đối. Tuy nhiên, phÆ°Æ¡ng án này có nhược Ä‘iểm là làm cho việc Ä‘iều hành cứng, và má»—i lần tăng giá thường nhiều và dá»… gây “sốc”. Còn vá»›i phÆ°Æ¡ng án 15 ngày, thì Nhà nÆ°á»›c phải mất 15 ngày còn lại, nếu xăng lên giá thì phải bù lá»— cho DN. Điều này rất dá»… tạo sá»± lạm dụng, nhÆ°ng việc Ä‘iều chỉnh giá sẽ mềm hÆ¡n. Thứ hai là về quỹ bình ổn giá, tôi nghÄ© nên mạnh dạn hÆ¡n 1 chút về mặt cấu trúc, vì hiện có 8 DN nhà nÆ°á»›c kinh doanh xăng dầu, nên dùng 1 DN, lập thành công ty chuyên dá»± trữ năng lượng quốc gia. Quỹ bình ổn giá sẽ nằm ở đấy. Lúc này, Nhà nÆ°á»›c làm chứ không phải là DN, và chọn phÆ°Æ¡ng án 15 ngày. NhÆ° vậy, 15 ngày DN chịu, 15 ngày còn lại, Nhà nÆ°á»›c chịu. Tổng thì vẫn thế, nhÆ°ng đảm bảo được vấn đề an ninh năng lượng, hài hòa giữa công vụ và kinh doanh, giữa an ninh quốc gia và lợi nhuận DN. Quan trọng nhất là Nhà nÆ°á»›c cÅ©ng chẳng mất gì, vì giữ 15 ngày, khi cần má»›i phải bán ra thôi. Nếu vận hành theo cÆ¡ chế này, Nhà nÆ°á»›c không có chuyện bù lá»—, không sợ xảy ra tình trạng ăn rÆ¡, “lại quả” vá»›i nhau theo lợi ích nhóm, tính thị trường cao hÆ¡n, minh bạch dần thị trường xăng dầu và tiến tá»›i cổ phần hóa hết, Nhà nÆ°á»›c không nắm, mà chỉ là dá»± trữ an ninh năng lượng quốc gia thôi. Quỹ này là mô hình để sau này còn phát triển quỹ năng lượng cho Ä‘iện, than”, ông Phong đề xuất

Nguồn tin: CAND