Sau những bất ổn trên thị trường xăng dầu thời gian vừa qua, trong tháng 10, Bá»™ Tài chính Ä‘ã Ä‘Æ°a ra dá»± thảo Thông tÆ° hÆ°á»›ng dẫn cÆ¡ chế hình thành, quản lý và sá»­ dụng Quỹ bình ổn giá xăng, dầu, thay thế cho Thông tÆ° số 234 Ä‘ang thá»±c thi Ä‘ã bá»™c lá»™ những bất cập. Tuy nhiên, ngay khi dá»± thảo này được Ä‘Æ°a ra lấy ý kiến, Ä‘ã có nhiều góp ý về những quy định chÆ°a rõ ràng của nó.

Cần minh bạch chi phí kinh doanh định mức và thù lao cho đại lý

Dá»± thảo Thông tÆ° má»›i đề cập đến 2 vấn đề đều rất nhạy cảm và có nhiều tranh cãi trong Ä‘iều hành giá xăng dầu hiện nay là thù lao cho đại lý và việc hình thành cÅ©ng nhÆ° sá»­ dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu. Vấn đề thù lao cho đại lý Ä‘ã nhiều lần gây sóng gió cho thị trường vào những lúc giá xăng dầu thế giá»›i tăng cao.

Theo cÆ¡ chế hiện nay, thù lao cho đại lý là do từng đầu mối tá»± chi trả, dá»±a theo thỏa thuận giữa 2 bên trong hợp đồng. Tuy nhiên, trong Ä‘ó không quy định mức trần cÅ©ng nhÆ° mức sàn. Vì được “tá»± do” nhÆ° vậy, nên vào những thời Ä‘iểm xăng dầu có lãi, các đầu mối Ä‘ua nhau đẩy thù lao lên cao để đẩy nhanh hàng bán ra. Ngược lại, trong những thời Ä‘iểm xăng dầu lá»—, thù lao cho đại lý lại bị ép xuống mức quá thấp, có lúc chỉ còn 50 đồng/lít, chÆ°a trừ chi phí vận chuyển. Dù lý của các đầu mối là các bên đều phải “chia sẻ” lá»—, song mức Ä‘á»™ chia sẻ là bao nhiêu thì không được quy định rõ ràng. Điều này dẫn đến không loại trừ khả năng đầu mối ép đại lý “chia sẻ” quá nhiều, khiến đại lý lá»— nặng mà bỏ nhập hàng, vừa gián tiếp hạn chế lượng bán ra, vừa gây sức ép lên cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c trong chuyện tăng giá.

Cần sá»­a đổi những Ä‘iểm bất cập trong quy định để thị trường xăng dầu lành mạnh hÆ¡n.

Nhiều luồng dÆ° luận đều cho rằng việc trích thù lao cho đại lý hiện nay Ä‘ang là vấn đề bức xúc cần sá»­a đổi. Tuy nhiên, trong dá»± thảo Thông tÆ° má»›i này, Bá»™ Tài chính chỉ quy định mức trần thù lao không được vượt quá 50% chi phí kinh doanh định mức, mà không quy định mức tối thiểu. NhÆ° vậy, về cÆ¡ bản vẫn chÆ°a giải quyết được vấn đề. Thêm vào Ä‘ó, thông tÆ° này chÆ°a quy định cụ thể chi phí kinh doanh định mức và má»™t phÆ°Æ¡ng thức vận hành cho chi phí này, mặc dù trÆ°á»›c Ä‘ó vào năm 2011, Bá»™ Tài chính cÅ©ng Ä‘ã có má»™t dá»± thảo Thông tÆ° khác quy định rõ mức chi phí này sẽ tăng lên 860 đồng/lít.

Qua trao đổi vá»›i chúng tôi, má»™t số chuyên gia trong lÄ©nh vá»±c xăng dầu lo ngại nếu không quy định rõ ràng sẽ sinh ra tiêu cá»±c. Việc quy định chi phí định mức sẽ được Bá»™ Tài chính thông báo “phù hợp trong từng thời Ä‘iểm cụ thể”, “phù hợp vá»›i thá»±c tế kinh doanh của các thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối và tình hình kinh tế - xã há»™i trong nÆ°á»›c” là quá mÆ¡ hồ và có thể nảy sinh cÆ¡ chế xin – cho, phiền phức cho cả DN và cÆ¡ quan quản lý.

Nên có “Ä‘iểm dừng” trong trích Quỹ bình ổn giá

Được biết, ngày 25/10, Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng Ä‘ã có văn bản góp ý cho dá»± thảo, trong Ä‘ó đề nghị minh bạch hÆ¡n các yếu tố chi phí định mức, thù lao đại lý và cả cÆ¡ chế trích lập, sá»­ dụng Quỹ bình ổn. Tại văn bản này, Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng Ä‘ã kiến nghị Bá»™ Tài chính nên công khai chi phí định mức tại thời Ä‘iểm ban hành Thông tÆ°, hoặc nếu không thì phải có thời Ä‘iểm công bố rõ ràng (vào đầu năm hoặc đầu má»—i quý...) cÅ©ng nhÆ° Ä‘Æ°a ra nguyên tắc Ä‘iều chỉnh cụ thể, có thể dá»±a theo chỉ số lạm phát.

Ví dụ, nếu năm 2011 chi phí kinh doanh định mức là 600 đồng, lạm phát là 10% chẳng hạn, thì chi phí kinh doanh cho 2012 sẽ tăng thêm 10% tÆ°Æ¡ng ứng cho phù hợp vá»›i thá»±c tế. Về vấn đề thù lao cho đại lý, Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng kiến nghị nên quy định mức tối thiểu, để tránh việc đẩy sức ép xuống các đại lý, gây khó khăn cho công tác quản lý nhà nÆ°á»›c.

Về việc hình thành Quỹ bình ổn giá xăng dầu, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng đề xuất nên xem xét quy mô và có Ä‘iều kiện cụ thể về việc ngừng trích quỹ, chứ không thể bắt người dân Ä‘óng góp mãi. Cụ thể, nếu muốn bình ổn giá trong thời gian 15 ngày, thì các cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c tính toán quy mô quỹ đủ để giữ giá trong thời gian này, sau Ä‘ó sẽ ngừng trích quỹ. NhÆ° vậy để giảm gánh nặng cho người dân. Thêm nữa, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cÅ©ng cho rằng nên bổ sung quy định chỉ sá»­ dụng Quỹ bình ổn xăng dầu khi quỹ dÆ°Æ¡ng. Bởi nếu quỹ âm, trên thá»±c tế không có tiền, nên chỉ đạo xả quỹ là thiếu hợp lý. Thêm vào Ä‘ó, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cÅ©ng đề nghị quy định rõ và công khai việc hạch toán lãi suất thu được từ Quỹ bình ổn giá, kiểm toán và công khai việc sá»­ dụng quỹ hằng năm

Nguồn tin: Cand