Hiện có 12 đầu mối nhập khẩu xăng dầu, trong Ä‘ó Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) chiếm 55% thị phần.

Không nên hành chính kinh tế mãi

. ThÆ°a ông, có phải việc Petrolimex chiếm đến 55% thị phần Ä‘ã khiến giá xăng dầu rÆ¡i vào thế bị DN làm giá, thích lên thì lên, thích xuống thì xuống?

+ TS Nguyá»…n Ngọc SÆ¡n, ĐH Kinh tế-Luật TP.HCM: Vừa qua, giá xăng dầu thế giá»›i liên tục giảm, giá trong nÆ°á»›c giảm không tÆ°Æ¡ng xứng. Vì vậy nhiều người bức xúc và cho rằng DN làm giá. Thá»±c ra Petrolimex chiếm thị phần lá»›n nhÆ°ng hiện nay họ lại không định giá xăng.

Nếu DN lá»›n rồi dá»±a thế lá»›n để chi phối thị trường thì lá»—i là của DN. Thế nhÆ°ng ở trường hợp xăng dầu, DN được bao bọc bởi cÆ¡ chế quản lý hành chính kinh tế thì lá»—i Ä‘ó là lá»—i của cÆ¡ chế quản lý.

. Nếu không theo cÆ¡ chế hành chính kinh tế thì ta nên theo cÆ¡ chế nào, thÆ°a ông?

+ Tôi đặt lại vấn đề, vì sao mà các DN tÆ° nhân không muốn tham gia thị trường xăng dầu? Có phải là do Petrolimex quá lá»›n nên DN tÆ° nhân chen chân không nổi hay không? Hay là do cÆ¡ chế Nhà nÆ°á»›c ấn định giá khiến DN tÆ° nhân e ngại lá»— lã?

Nhà nÆ°á»›c không nên ôm trách nhiệm ấn định giá xăng dầu. Ảnh: HTD

Hiện nay, Nhà nÆ°á»›c thấy dân kêu quá thì hạ giá xăng má»™t tí cho người ta thỏa mãn. Khi DN kêu quá, DN dá»—i hờn thì Nhà nÆ°á»›c lại sợ mất cân đối cung cầu, sau Ä‘ó cÅ©ng cho tăng giá xăng lên. Có Ä‘iều là khi cho tăng thì tăng nhiều mà khi cho hạ thì hạ ít. Chính Ä‘iều này Ä‘ã khiến người dân bức bối. Trong khi lẽ ra giá trong nÆ°á»›c phải nhịp nhàng vá»›i giá thế giá»›i.

DÄ© nhiên Nhà nÆ°á»›c có lý của Nhà nÆ°á»›c khi quyết định giá nhÆ°ng cái lý Ä‘ó chÆ°a minh bạch khiến người dân không hiểu. Nhà nÆ°á»›c quản lý, định giá thì Nhà nÆ°á»›c phải có trách nhiệm Ä‘Æ°a thông tin về cÆ¡ sở tăng giá cho người dân hiểu. Nhà nÆ°á»›c cÅ©ng phải “quân tá»­” má»™t chút, không thể để người dân trách DN mãi nhÆ° vậy.

Tôi cho rằng biện pháp tốt nhất là hãy để DN tá»± Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu theo yếu tố thị trường. Nhà nÆ°á»›c không nên can thiệp và ấn định giá.

Dùng Luật Cạnh tranh cho giá xăng

. Liệu thả nổi giá xăng thì có xảy ra tình trạng DN áp giá xăng bất hợp lý không, thÆ°a ông?

+ Có thể do Nhà nÆ°á»›c lo ngại DN lạm quyền nên không dám thả nổi thị trường. Tôi hiểu ná»—i lo ngại của người dân và cÆ¡ quan quản lý là có lý. Tuy nhiên, cÅ©ng phải xét theo khía cạnh kinh doanh cho DN, nếu giá thế giá»›i tăng thá»±c sá»± thì để DN tăng chứ không thể bắt DN lá»—. Đừng nghÄ© thả nổi là xấu, là mọi thứ sẽ loạn lên. Có rất nhiều cách để quản lý nhÆ°ng hiện nay chúng ta lại thích cách hành chính hóa. Chúng ta Ä‘ã có pháp luật thì tại sao Nhà nÆ°á»›c lại không dùng luật để quản lý. Sá»± khôn ngoan của Nhà nÆ°á»›c là biết định hÆ°á»›ng tÆ°Æ¡ng lai chứ không phải biến các DN thành toa tàu và Nhà nÆ°á»›c là đầu máy è sức ra kéo.

. Theo ông, có thể áp dụng luật nhÆ° thế nào để xá»­ lý nếu DN định giá xăng bất hợp lý?

+ Chúng ta Ä‘ã có Luật Cạnh tranh. Cứ để DN Ä‘iều chỉnh giá lên, xuống linh hoạt. Trong trường hợp DN nhập khẩu xăng dầu vá»›i giá cao, do lá»—i của DN gây ra, mà lại bắt người dân phải chịu mức giá cao Ä‘ó, tức là DN Ä‘ã lạm dụng vị trí thống lÄ©nh khi áp đặt giá bán hàng hóa bất hợp lý.

Trường hợp này có thể xá»­ theo Luật Cạnh tranh. Có hai khung xá»­ phạt DN vi phạm, Ä‘ó là 0%-5% và 5%-10% doanh thu/năm.

Má»™t ví dụ Ä‘iển hình, Ä‘ó là trường hợp của Công ty Cổ phần Xăng dầu Hàng không (Vinapco) bị xá»­ phạt ở mức 0,05% doanh thu của năm mà số tiền phạt Ä‘ã lên đến gần 3,4 tỉ đồng. Vinapco Ä‘ã có hành vi lạm dụng vị trí Ä‘á»™c quyền khi Ä‘Æ¡n phÆ°Æ¡ng ngừng cung cấp nhiên liệu cho Jetstar Pacific Airlines.

NhÆ° vậy, chúng ta Ä‘ã có Luật Cạnh tranh và rất dá»… để quản lý DN xăng dầu, giá xăng dầu. Vấn đề là cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c phải vào cuá»™c để tìm hiểu nguyên nhân DN tăng giá, xem xét DN có hành vi lạm dụng vị trí thống lÄ©nh hay không. Vá»›i mức phạt nặng, Ä‘ánh vào kinh tế nhÆ° trên thì chỉ cần xá»­ vài lần thì DN cÅ©ng thất kinh, không dám tăng giá bất hợp lý nữa.

Hiện chúng ta Ä‘ã có lá»±c lượng Ä‘iều tra, Ä‘ó chính là các Ä‘iều tra viên tại Cục Quản lý Cạnh tranh (Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng). Vì vậy chúng ta nên trao quyền cho Cục Quản lý Cạnh tranh kiểm soát DN xăng dầu.

. Xin cảm Æ¡n ông.

Ông TRẦN NGỌC NÄ‚M, Phó Tổng Giám đốc Petrolimex:

Cứ bảo xăng dầu lãi, thế mà chẳng ai mua cổ phần!

Nhiều người cứ nói kinh doanh xăng dầu lãi. Vậy tại sao năm vừa rồi Petrolimex cổ phần hóa để người dân có thể tham gia vào DN nhÆ°ng chẳng có ai mặn mà! Chúng tôi rao bán 25% cổ phần nhÆ°ng chỉ bán được có 5%, sao mọi người không tham gia?

Nếu DN có quyền quyết định giá mà lại không tuân theo thị trường thì là lạm dụng. NhÆ°ng thá»±c tế là dù giá cao, dù lá»— thì Petrolimex vẫn phải nhập xăng về để đảm bảo an ninh nhiên liệu.

Rõ ràng, Ä‘ã theo cÆ¡ chế thị trường thì chẳng có ai Ä‘i mua đắt để bán rẻ mãi. Vì vậy, cách tốt nhất là chúng ta để thị trường vận hành theo Nghị định 84. DN nào sai thì Nhà nÆ°á»›c “trảm” bằng luật.

Nguồn tin: phapluattp