Không chỉ Công ty TNHH MTV Lọc Hóa dầu Bình SÆ¡n (BSR) – Ä‘Æ¡n vị vận hành Nhà máy lọc dầu Dung Quất, mà ông Hải còn cho rằng phải cổ phần hóa luôn cả Tập Ä‘oàn dầu khí Việt Nam (PVN)…

Theo dòng sá»± kiện

Tập Ä‘oàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN) vừa gá»­i văn bản lên Liên Bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng và Văn phòng Chính phủ, trình bày những khó khăn trong việc tiêu thụ sản phẩm của Nhà máy lọc dầu Dung Quất do sá»± chênh lệch về thuế suất nhập khẩu Æ°u Ä‘ãi của nhà máy này vá»›i thuế suất thuế nhập khẩu Æ°u Ä‘ãi khi Việt Nam thá»±c hiện theo cam kết của các hiệp định thÆ°Æ¡ng mại tá»± do (FTA).

"Nếu sản phẩm sản xuất ra không tiêu thụ được thì Nhà máy lọc dầu Dung Quất sẽ không thể duy trì công suất ổn định, bắt buá»™c phải giảm công suất hoặc tạm dừng hoạt Ä‘á»™ng trong thời gian tá»›i", lãnh đạo PVN cảnh báo trong công văn của mình.

Đầu tiên phải nhấn mạnh rằng Ä‘ây không phải lần đầu tiên PVN Ä‘Æ°a Lọc dầu Dung Quất ra làm “con tin” đối vá»›i Bá»™ Tài chính (BTC), và dÄ© nhiên cÅ©ng chẳng phải lần đầu tiên báo chí Việt xôn xao về vấn đề này.

Đầu tháng 4 năm ngoái, PVN cÅ©ng gá»­i má»™t công văn tÆ°Æ¡ng tá»± lên BTC, xin giảm thuế nhập khẩu xăng dầu, vá»›i lý do không thể cạnh tranh nổi vá»›i nhiên liệu nhập khẩu từ các nÆ°á»›c ASEAN.

Nhằm “vá»— về đứa con cÆ°ng” của ngành năng lượng, BTC Ä‘ã phải giảm mạnh thuế nhập khẩu Ä‘ánh vào các sản phẩm của SBR. Cụ thể, thuế suất đối vá»›i xăng giảm mạnh từ 35% xuống 20%, dầu Diesel giảm từ 30% xuống còn 20%.

BTC Æ°á»›c tính Ä‘á»™ng thái Ä‘iều chỉnh trên Ä‘ã gây thất thu khoảng 13.000 tỉ đồng trong năm 2015.

Chỉ vài ngày sau nhượng bá»™ từ BTC, cuối tháng 4/2015, BSR lại tiếp tục Ä‘òi giảm thuế áp lên dầu diesel, vá»›i lý do thuế nhập khẩu của NMLD Dung Quất vẫn cao hÆ¡n tá»›i 15% so vá»›i mức thuế 5% của dầu diesel nhập khẩu từ các nÆ°á»›c ASEAN, theo lá»™ trình của Hiệp định tá»± do thÆ°Æ¡ng mại hàng hóa ASEAN (ATIGA) vốn có hiệu lá»±c kể từ đầu năm 2015.

Bị từ chối, tháng 11/2015, PVN tiếp tục gá»­i công văn xin giảm thuế, đồng thời tăng ‘giá trị Æ°u Ä‘ãi’, vẫn dá»±a trên lập luận rằng họ Ä‘ang phải chịu mức thuế cá»±c kì ‘bất công’ khi so sánh vá»›i thuế nhập khẩu Æ°u Ä‘ãi đặc biệt từ ATIGA.

ChÆ°a dừng lại ở Ä‘ó, PVN tiếp tục cho báo chí Việt chủ đề “hot” để theo dõi khi mà ngày 22/02 vừa qua lại tiếp tục trình lên BTC bản đề xuất xin giảm thuế nhập khẩu lần thứ 4 chỉ trong vòng chÆ°a tá»›i 1 năm, Ä‘i kèm vá»›i lời “dọa” Ä‘óng cá»­a NMLD Dung Quất.

PVN viện dẫn rằng thuế nhập khẩu xăng từ Hàn Quốc theo Hiệp định thÆ°Æ¡ng mại tá»± do Việt Nam – Hàn Quốc (KVFTA) vừa có hiệu lá»±c chỉ còn 10%, thấp hÆ¡n nhiều con số 20% của NMLD Dung Quất.

BSR có ‘oan’?

Thuế áp vào 2 mặt hàng chính của BSR là xăng và dầu Diesel Ä‘ang ở mức lần lượt là 20% và 10%, so vá»›i mức tÆ°Æ¡ng ứng 10% và 5% từ Hàn Quốc. Nghe qua thì có vẻ BSR không ‘oan’.

Trả lời báo chí ngày 23/02, ông Nguyá»…n Hoài Giang, Chủ tịch HĐTV BSR khẳng định: “Chính sách thuế Ä‘ang Ä‘e dọa sá»± sống còn của NMLD Dung Quất”.

Vị chủ tịch nhấn mạnh: “Đáng lẽ phải hạ xuống 0% vì nếu giữ mức thuế 10% thì sản phẩm của chúng tôi sẽ trở nên đắt đỏ hÆ¡n so vá»›i các đầu mối nhập khẩu, dần dà các Ä‘Æ¡n vị kinh doanh nhiên liệu sẽ không chọn xăng dầu từ NMLD Dung Quất nữa”, ám chỉ sá»± bất bình đẳng vá»›i thuế suất 5% áp vào dầu diesel nhập khẩu từ các nÆ°á»›c ASEAN và Hàn Quốc.

Tuy nhiên vị này có thể chÆ°a nhắc tá»›i má»™t chi tiết quan trọng. Theo cÆ¡ chế tài chính đặc thù áp dụng cho Nhà máy lọc dầu Dung Quất, có má»™t khoản thu Ä‘iều tiết được tính bằng thuế nhập khẩu trừ 7% (đối vá»›i xăng dầu). Điều Ä‘ó có nghÄ©a nếu thuế nhập khẩu xăng dầu là 10% thì Dung Quất chỉ phải ná»™p 3%. Còn nếu thuế nhập khẩu được giảm về 0% nhÆ° “mong Æ°á»›c” của lãnh đạo công ty, thì PVN sẽ phải bù 7% cho BSR và gánh khoản lá»— này.

Ngoài ra, kể từ khi chính thức Ä‘i vào vận hành thÆ°Æ¡ng mại tháng 5/2010, NMLD Dung Quất còn được hưởng rất nhiều Æ°u Ä‘ãi khác nhÆ°: Miá»…n thuế nhập khẩu trong 5 năm; được hưởng Æ°u Ä‘ãi mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp 10% trong 15 năm; trong Ä‘ó được miá»…n 4 năm đầu kể từ khi có thu nhập chịu thuế và giảm 50% số thuế phải ná»™p cho 9 năm tiếp theo. Được áp dụng thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp Æ°u Ä‘ãi 10% suốt đời dá»± án công nghệ cao; miá»…n thuế đất trong 15 năm; giảm 50% thuế thu nhập cá nhân cho người có thu nhập cao…

Đó là còn chÆ°a kể tá»›i yếu tố thuận lợi về mặt địa lý, khi BSR chủ yếu lấy dầu từ mỏ Bạch Hổ, gần hÆ¡n rất nhiều so vá»›i các Ä‘Æ¡n vị nhập khẩu từ Hàn Quốc hay Singapore.

Phải cổ phần hóa “cả mẹ lẫn con”

Trả lời câu hỏi của phóng viên ANTT.VN về việc liệu Bá»™ Tài chính có nên ‘nhân nhượng’ vá»›i PVN lần này hay không, ông Nguyá»…n Hoàng Hải, Tổng thÆ° ký Hiệp há»™i Các nhà Đầu tÆ° Tài chính Việt Nam (VAFI), khẳng định Ä‘iều quan trọng ở Ä‘ây không phải là liệu có nên cho BSR thêm Æ°u Ä‘ãi, mà phải Ä‘i vào giải quyết tận gốc vấn đề:

“Tại sao BSR cứ thấy khó là kêu lên BTC? Tại sao họ không nhìn lại mình trÆ°á»›c? Tại sao họ không cắt giảm bá»™ máy cùng quỹ lÆ°Æ¡ng nhằm giảm chi phí trÆ°á»›c khi nhờ tá»›i bên ngoài”, ông Hải nói, đồng thời nhấn mạnh ngành dầu khí vốn nổi tiếng vá»›i bá»™ máy Ä‘iều hành cồng kềnh cùng quỹ lÆ°Æ¡ng khổng lồ, ‘Ä‘áng mÆ¡ Æ°á»›c’ của nhiều ngành nghề khác.

“Liệu có công bằng không khi mà thu nhập bình quân trong ngành dầu khí hiện tại cao gấp 3-4 lần so vá»›i các khu vá»±c khác! Bên cạnh Ä‘ó, bá»™ máy cồng kềnh, thiếu hiệu quả ở PVN là rất lá»›n”, ông Hải trăn trở.

“Bây giờ muốn cứu Lọc dầu Dung Quất, và xa hÆ¡n nữa là cứu Ngân sách Nhà nÆ°á»›c, chỉ còn cách cổ phần hóa rồi niêm yết lên sàn chứng khoán. Khi người ta phải chịu trách nhiệm vá»›i đồng vốn của mình, đồng thời mọi thông tin đều công khai, minh bạch trÆ°á»›c ‘bàn dân thiên hạ’ thì chắc chắn tình hình sẽ sáng sủa hÆ¡n rất nhiều”.

“Các vị cứ làm quyết liệt Ä‘i, cổ phần hóa, tinh giản bá»™ máy đồng thời tính toán lại chính sách lÆ°Æ¡ng thưởng xem chi phí giảm được bao nhiêu, rồi sau Ä‘ó hãy kêu khó, kêu khổ cÅ©ng chÆ°a muá»™n”, vị chuyên gia hiến kế.

Nói rá»™ng ra, ông Hải khẳng định cần phải nhanh chóng cổ phần hóa cả PVN hay những tập Ä‘oàn nhà nÆ°á»›c khác nhÆ° EVN, TKV cùng các tập Ä‘oàn viá»…n thông:

“Chính phủ nên quyết liệt hÆ¡n nữa trong lá»™ trình cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c. Cứ giao cho những cÆ¡ quan này thời hạn tối Ä‘a 2 năm để cổ phần hóa toàn bá»™, nếu không làm được thì cách chức hết bá»™ máy lãnh đạo, xem có ‘ông’ nào dám không làm không!”.

Theo ông Hải, việc cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c chỉ có được, không có mất:

“Đơn cá»­ ngay tại láng giềng Thái Lan, chỉ tính riêng cổ tức thu về từ các tập Ä‘oàn nhà nÆ°á»›c Ä‘ã chiếm tá»›i 10% GDP, là má»™t nguồn lá»±c khổng lồ để đẩy mạnh cÆ¡ sở hạ tầng, phát triển văn hóa – giáo dục – xã há»™i, vậy tại sao chúng ta lại không học hỏi cái hay, cái tốt của họ ?!”.

Nghi Điền/ANTT.VN