Nhà nÆ°á»›c can thiệp khá sâu vào quá trình hình thành giá của doanh nghiệp khiến cho hệ thống giá xăng dầu trong nÆ°á»›c bị “bóp méo”.

Hôm qua (21-9), tại Hà Ná»™i, Viện Kinh tế Việt Nam Ä‘ã chủ trì tổ chức há»™i thảo “Thị trường kinh doanh xăng dầu: Những vấn đề quản lý nhà nÆ°á»›c và kinh doanh hiện nay”.

Theo tiến sÄ© VÅ© Đình Ánh, cÆ¡ chế giá hiện hành khiến lợi ích của doanh nghiệp, nhà nÆ°á»›c và người tiêu dùng bị xung Ä‘á»™t. Ảnh: HTD

Xung Ä‘á»™t lợi ích

Theo tiến sÄ© VÅ© Đình Ánh, Viện phó Viện Nghiên cứu khoa học thị trường giá cả, Bá»™ Tài chính, thời gian vừa qua, nhà nÆ°á»›c trá»±c tiếp can thiệp khá sâu vào quá trình hình thành giá của doanh nghiệp (DN) khiến cho hệ thống giá xăng dầu trong nÆ°á»›c bị “bóp méo”. hi giá thế giá»›i xuống thấp, giá bán xăng dầu thường không được Ä‘iều chỉnh xuống mà lại tăng phần thu của nhà nÆ°á»›c thông qua thuế nhập khẩu và các khoản thu khác. Ngược lại, khi giá thị trường thế giá»›i lên cao, giá trong nÆ°á»›c lại chỉ được Ä‘iều chỉnh lên ít hÆ¡n và nhà nÆ°á»›c lại phải cắt giảm các khoản thu, thậm chí còn phải bù lá»— thông qua DN. CÆ¡ chế giá hiện hành khiến lợi ích của DN nhà nÆ°á»›c và người tiêu dùng bị xung Ä‘á»™t. Khi giá cả thế giá»›i xuống thấp, lợi ích của người tiêu dùng bị xâm hại, ngược lại khi giá cả thế giá»›i lên cao thì lợi ích của nhà nÆ°á»›c lại bị thiệt hại. NhÆ° vậy, dù giá thế giá»›i lên cao hay xuống thấp, xét về mặt tổng thể, lợi ích chung của xã há»™i đều bị thiệt hại.

Ông VÆ°Æ¡ng Đình Dung, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Xăng dầu quân Ä‘á»™i, bày tỏ: Nhà nÆ°á»›c Ä‘ã can thiệp quá sâu vào kế hoạch kinh doanh xăng dầu của DN. Đặc biệt, từ chá»— trao quyền cho DN tá»± quyết định giá trong khung nhất định nhÆ°ng cuối cùng vẫn là nhà nÆ°á»›c quyết định cả. Má»—i lần Ä‘iều chỉnh đều phải có Ä‘Æ¡n đăng ký gá»­i liên bá»™ Tài chính - Công thÆ°Æ¡ng. Hay thuế cÅ©ng vậy, việc chính sách thuế nhập khẩu liên tục Ä‘iều chỉnh, không ổn định làm cho DN và các tổng giám đốc cÅ©ng bị sốc. Chỉ vì má»™t tàu dầu có giá 10 triệu USD, nếu về trÆ°á»›c má»™t ngày hay sau má»™t ngày thôi là tăng thuế thêm 5% rồi. NhÆ° vậy làm thế nào để các DN có thể cạnh tranh được vá»›i nhau, lường được hết các rủi ro.

“Trong khi Ä‘ó, Bá»™ Tài chính muốn có nguồn thu và bình ổn giá. Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng thì muốn bình ổn thị trường. NhÆ°ng thời gian qua, vá»›i cÆ¡ chế quản lý giá xăng dầu nhÆ° hiện hành, chúng ta Ä‘ã tạo kẽ hở cho các đầu mối trung gian về xăng dầu đầu cÆ¡. Đây chính là chá»— thất thoát của nhà nÆ°á»›c ” - ông Dung băn khoăn.

Chỉ nên quản lý bằng chính sách kinh tế

Theo tiến sÄ© Nguyá»…n Đình Cung, Viện phó Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung Æ°Æ¡ng, nhận định cần thống nhất việc quản lý giá xăng dầu hÆ°á»›ng về thị trường nhiều hÆ¡n. Nhà nÆ°á»›c nên tập trung vào đạt được mục tiêu Ä‘ó. Còn DN, hãy giao quyền tá»± chủ cho họ nhiều hÆ¡n nhÆ° tá»± chủ về nguồn cung, về việc định giá bán xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường, mạng lÆ°á»›i kinh doanh...

Đồng tình vá»›i ý kiến trên, tiến sÄ© Nguyá»…n Quang A, chuyên gia kinh tế, giải thích có hai bối cảnh cần đặt ra khi Ä‘iều hành giá xăng dầu. Cụ thể, khi lạm phát xảy ra thì nhà nÆ°á»›c có thể dùng các biện pháp hành chính để bình ổn giá. Còn trong Ä‘iều kiện bình thường thì cÆ¡ quan quản lý giá không nên áp dụng những biện pháp quản lý hành chính làm gì. Nhà nÆ°á»›c quản lý ngành xăng dầu bằng chính sách kinh tế nhÆ° quy hoạch, giấy phép, thuế, phí... mà không nên quản lý bằng cách quy định tá»· lệ khấu hao bao nhiêu. Nê hủy bỏ những quy định Ä‘ó Ä‘i để tạo ra má»™t thị trường xăng dầu thá»±c sá»±. Đặc biệt, nhà nÆ°á»›c nên trả quyền tá»± chủ cho các DN.

Ngoài chuyện quy hoạch ngành xăng dầu, kho tàng..., ông A cÅ©ng đề xuất cần phải giảm bá»›t thị phần (60%) của Tổng Công ty Xăng dầu Việt Nam. Và 10 DN còn lại, nhà nÆ°á»›c cần có cÆ¡ chế để 10 anh này sát nhập lại vá»›i nhau thành hai DN thôi, nhằm tăng sức cạnh tranh của DN. Đó là việc lá»›n cần làm.

“Để cạnh tranh, 11 DN đầu mối là rất nhiều. Bởi đầu tÆ° hạ tầng cho kinh doanh xăng dầu là rất lá»›n. Thị trường xăng dầu trong nÆ°á»›c chỉ cần ba DN là đủ vá»›i thị phần sàn sàn nhÆ° nhau. Nhiệm vụ của nhà nÆ°á»›c là theo dõi xem các DN Ä‘ó có câu kết vá»›i nhau không mà thôi” - ông A nhấn mạnh.

phapluattp