- Phóng viên Báo Công ThÆ°Æ¡ng có cuá»™c trao đổi vá»›i ông Võ Văn Quyền - Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nÆ°á»›c (Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng) Phó ban soạn thảo dá»± thảo Nghị định 84 (sá»­a đổi).

Xăng dầu là mặt hàng quan trọng, ảnh hưởng lá»›n đến kinh tế- xã há»™i. Do Ä‘ó, việc Ä‘iều hành thị trường xăng dầu rất quan trọng. Quan Ä‘iểm của Chính phủ là từng bÆ°á»›c thá»±c hiện theo cÆ¡ chế thị trường có sá»± Ä‘iều tiết của nhà nÆ°á»›c. Tuy nhiên, khủng hoảng tài chính thế giá»›i cùng vá»›i việc giá xăng dầu chao đảo vào năm 2010, 2011; nền kinh tế vÄ© mô gặp không ít khó khăn. Điều hành thị trường xăng dầu theo Nghị định 84/2009/NĐ-CP có nhiều luồng dÆ° luận phản ánh trái chiều về giá, sá»± minh bạch, lá»— lãi của doanh nghiệp…

Tháng 7/2012, Chính phủ chỉ đạo Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng phối hợp vá»›i các bá»™, ngành Ä‘ánh giá lại quá trình thá»±c hiện Nghị định 84, trình Chính phủ vào tháng 12/2012. Thá»±c hiện chỉ đạo của Chính phủ, tháng 12/2012, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã có Ä‘ánh giá toàn diện gá»­i Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ. Tháng 2/2013, Chính phủ Ä‘ã có cuá»™c họp vá»›i các bá»™, ngành, Ä‘Æ¡n vị có liên quan Ä‘ánh giá báo cáo của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng. Chính phủ cÅ©ng giao Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng soạn thảo Nghị định sá»­a đổi 84, trình Chính phủ trÆ°á»›c ngày 30/6/2013. Sau Ä‘ó, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng chủ trì, cùng vá»›i các bá»™ ngành thành lập ban soạn thảo, tổ soạn thảo xây dá»±ng nghị định sá»­a đổi, lấy ý kiến rá»™ng rãi của Ä‘ông đảo chuyên gia, người dân và doanh nghiệp.

Về cÆ¡ bản, nghị định Ä‘ã tạo Ä‘iều kiện cho doanh nghiệp tham gia thị trường, cho phép doanh nghiệp tá»± định giá trong Ä‘iều kiện nhất định. Bên cạnh Ä‘ó, cụ thể hóa hÆ¡n quan Ä‘iểm cÆ¡ chế hóa thị trường có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c trên cÆ¡ sở Nhà nÆ°á»›c quy hoạch, Ä‘Æ°a ra các Ä‘iều kiện giám sát quản lý các vấn đề về giá; từng bÆ°á»›c tạo Ä‘iều kiện cho thÆ°Æ¡ng nhân tham gia thị trường.

Trong Nghị định 84 quy định tại Ä‘iều 27: Sau khi nhà nÆ°á»›c Ä‘Æ°a ra các công cụ về cách tính giá, phÆ°Æ¡ng thÆ°c tính giá, thời Ä‘iểm tăng, giảm giá thì doanh nghiệp đề xuất, Ä‘iều chỉnh giá nhÆ°ng trong Ä‘iều kiện mà Nhà nÆ°á»›c Ä‘Æ°a ra. Hoàn toàn không có chuyện là doanh nghiệp có thể tá»± tăng giá hoặc giảm giá bao nhiêu thì tùy. Còn trong Ä‘iều kiện phải bình ổn giá, Nhà nÆ°á»›c sẽ bù đắp chi phí cho DN. Nghị định cÅ©ng Ä‘Æ°a ra má»™t số công cụ kinh tế thay vì biện pháp hành chính, công khai minh bạch nhằm ổn định thị trường. Cụ thể: Đưa ra công thức tính giá; quy định về quỹ bình ổn giá…

Sau 3 năm thá»±c hiện, theo Ä‘ánh giá của Chính phủ, thị trường xăng dầu ngày càng cạnh tranh. Đến nay Ä‘ã có 13 doanh nghiệp nhập khẩu xăng dầu vá»›i nhiều doanh nghiệp cổ phần, công ty TNHH. Có cấu thị trường chuyển dịch theo hÆ°á»›ng cạnh tranh hÆ¡n (thị phần Petrolimex giảm, Thanh Lá»…, PV Oil tăng). Sá»± tham gia của đại lý, tổng đại lý thuá»™c các thành phần kinh tế ngày càng nhiều vá»›i 300 tổng đại lý, 4.500 đại lý, 10.000/13.000 cá»­a hàng xăng dầu của các thành phần kinh tế. Đảm bảo nguồn hàng trong mọi tình huống, đảm bảo cho nhu cầu tiêu dùng, sản xuất.

Vá»›i tÆ° duy chuyển sang kinh tế thị trường, Ä‘ã chấm dứt chuyện nhà nÆ°á»›c dùng ngân sách để bù lá»— cho xăng dầu thông qua cÆ¡ chế bù giá cho doanh nghiệp đầu mối. Đặc biệt, dù còn không ít ý kiến chÆ°a đồng thuận nhÆ°ng dần dần doanh nghiệp, người tiêu dùng Ä‘ã chấp nhận sá»± thay đổi về giá.

Tuy vậy, việc thá»±c hiện Nghị định 84 vẫn còn tồn tại không ít bất cập. Những quy định tại nghị định chỉ tạo cạnh tranh về số lượng chứ chÆ°a về chất lượng. Trong ngắn hạn tạo nhanh số lượng thÆ°Æ¡ng nhân tham gia nhÆ°ng trung và dài hạn, không tạo ra những doanh nghiệp mang tính rường cá»™t, hình thành sá»± cạnh tranh bền vững. Nếu để nhÆ° này, nhiều doanh nghiệp chỉ Ä‘i thuê mượn lại tài sản Ä‘ã có, ảnh hưởng đến phát triển cÆ¡ sở vật chất, hạ tầng cho thị trường xăng dầu. Ngoài ra, việc Ä‘iều hành quỹ bình ổn theo hÆ°á»›ng công khai minh bạch còn nhiều vấn đề. Việc kiểm soát “chuá»—i” từ sản xuất, phân phối đến đại lý và tổng đại lý chÆ°a làm rõ trong Nghị định 84?.

Dá»± thảo sá»­a đổi 22/35 Ä‘iều, bổ sung 2 Ä‘iều. Ná»™i dung sá»­a đổi chủ yếu tập trung vào các vấn đề Ä‘ã được tham khảo ý kiến của các bá»™, ngành, nhà khoa học, chuyên gia, doanh nghiệp… theo hÆ°á»›ng cÆ¡ chế thị trường.

Trong sá»­a đổi về giá, dá»± thảo Ä‘Æ°a ra 3 phÆ°Æ¡ng án. Hiện nay, dÆ° luận Ä‘ang nghiêng về phÆ°Æ¡ng án 1 (tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° phÆ°Æ¡ng án cÅ© của Nghị định 84). Chỉ có thay đổi về thời gian giữa 2 lần Ä‘iều chỉnh tăng hoặc giảm giá (từ 10 ngày lên 16 ngày) và mức Ä‘á»™ giao cho DN tá»± định giá cÅ©ng giảm xuống từ 7% còn 5%. Tuy nhiên, thời gian này không cố định, có thể thay đổi tùy vào việc đề xuất của các bá»™, ngành, Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ quyết định. NhÆ°ng “nhịp” thời gian ban đầu vẫn là mức 15 ngày. Còn phÆ°Æ¡ng án 2 “Cố định mức giá cÆ¡ sở của tháng trÆ°á»›c làm giá bán lẻ của tháng tiếp theo. Giá cÆ¡ sở được tính toán theo giá Platts Singapore (hoặc giá công bố tại sàn giao dịch khác) bình quân 30 ngày. Ngày làm việc đầu tiên của tháng tiếp theo, liên bá»™ Tài chính- Công ThÆ°Æ¡ng sẽ công bố giá bán lẻ tối Ä‘a áp dụng trong tháng. Các thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối có quyền tăng, giảm giá nhÆ°ng không vượt quá giá trần do liên Bá»™ công bố”. PhÆ°Æ¡ng án này có Æ°u Ä‘iểm ổn định giá hàng tháng, nhÆ°ng nhược Ä‘iểm là giá trong nÆ°á»›c phản ánh giá thế giá»›i chậm hÆ¡n má»™t nhịp; trong Ä‘iều kiện giá xăng đầu thế giá»›i tăng cao thì rất khó trong quản lý đầu cÆ¡.

Về quỹ bình ổn, giá sẽ theo hÆ°á»›ng công khai, minh bạch. Website của Bá»™ Tài chính sẽ hàng ngày công bố giá cÆ¡ sở; hàng quý, tháng công khai trích lục quỹ bình ổn được sá»­ dụng nhÆ° thế nào. Đối vá»›i hệ thống kinh doanh, không chỉ có nhà nÆ°á»›c mà còn cả địa phÆ°Æ¡ng tham gia quản lý, doanh nghiệp đầu mối phải tham gia quản lý.

Nguồn tin: (CôngThÆ°Æ¡ng )