Nhiều người cho rằng giá dầu thế giá»›i hiện tăng cao là do bất ổn ở Trung Đông và Bắc Phi cÅ©ng nhÆ° do USD mất giá. NhÆ°ng Ä‘ó chỉ là má»™t phần. Theo báo chí Mỹ, giá dầu tăng phần nhiều do sá»± can thiệp của giá»›i đầu cÆ¡.

Từ hành Ä‘á»™ng trữ dầu ồ ạt

Giá dầu từ mức 36 USD/thùng vào tháng 12-2008 Ä‘ã tăng lên 110 USD/thùng hiện nay. Có thá»±c tế là chính giao dịch dầu trên thị trường má»›i là yếu tố đẩy giá dầu lên cao chứ không phải do cung hay cầu. Điều này, theo báo Christian Science Monitor, cần siết chặt các quy định để giảm bá»›t hiện tượng làm giá.

Theo báo này, giá dầu được xác định bởi các hành vi phối hợp của những nhà giao dịch trên thị trường. Quan trọng nhất chính là sàn giao dịch New York Mercantile. Khi các nhà giao dịch nghÄ© rằng giá dầu sẽ tăng, họ lập tức mua tích trữ vá»›i hy vọng bán ra được lợi nhuận lá»›n. Chính việc thu mua ồ ạt sẽ đẩy giá dầu lên cao dẫn đến việc tăng giá các loại nhiên liệu khác nhÆ° khí đốt, xăng và nhiều mặt hàng khác.

Cái cá»› lo sợ cạn nguồn cung ở Trung Đông nhÆ° mọi người vẫn tưởng chỉ là má»™t phần. Bằng chứng là Saudi Arabia Ä‘ã tăng sản lượng khai thác bù vào sản lượng của Libya. Các nhà giao dịch dầu thậm chí còn cho rằng bất ổn ở Bahrain sẽ lan sang Saudi Arabia nhÆ°ng Ä‘iều này Ä‘ã không xảy ra.

Hiện thế giá»›i có nhiều dầu trên thị trường hÆ¡n là nhu cầu tiêu thụ dẫn đến việc Saudi Arabia giảm lượng khai thác.

Theo số liệu của ông Bart Chilton thuá»™c Ủy ban định giá giao dịch tÆ°Æ¡ng lai các mặt hàng thiết yếu của Mỹ (CFTC) Ä‘Æ°a ra vào tháng 3-2011, các nhà đầu cÆ¡ Ä‘ã gia tăng hoạt Ä‘á»™ng trên thị trường năng lượng lên 64% từ tháng 6-2008. Đây là con số ká»· lục.

Giá dầu vẫn tiếp tục tăng bất chấp lượng cung và cầu không hề biến Ä‘á»™ng. Cụ thể là nó Ä‘ã tăng từ mức 50 USD/thùng vào tháng 2-2007 lên 147 USD/thùng vào tháng 7-2008. Điều này cho thấy ảnh hưởng của các nhà đầu cÆ¡. Hàng tá»· USD Ä‘ã được đổ vào thị trường năng lượng Mỹ trong những năm qua chỉ để mua dầu tích trữ, làm bùng nổ tình trạng đầu cÆ¡.

Đến việc tìm biện pháp chống đầu cÆ¡

CFTC được Quốc há»™i Mỹ trao quyền để đảm bảo rằng giá dầu phản ánh trung thá»±c cung - cầu trên thị trường chứ không phải do đầu cÆ¡ gây ra. Vì thế, theo CS Monitor, cần có thêm má»™t số biện pháp.

Thứ nhất là hạn chế số lượng các hợp đồng mà các nhà giao dịch có thể có. CFTC Ä‘ang xem xét vấn đề này nhÆ°ng chÆ°a tá»›i Ä‘âu do áp lá»±c từ má»™t số người ở phố Wall cÅ©ng nhÆ° những quan Ä‘iểm khác nhau trong ủy ban này. Thứ hai là hạn chế số nợ mà các giao dịch viên được quyền nợ trÆ°á»›c để mua dầu đầu cÆ¡. Thứ ba là cải cách quy định theo Ä‘ó thu thập thêm dữ liệu để biết nguy cÆ¡ các nhà giao dịch có ý định đầu cÆ¡.

Bên cạnh Ä‘ó, cần đẩy mạnh thông tin cho công chúng, nhiều người luôn muốn đầu cÆ¡ vào các mặt hàng thiết yếu thông qua các quỹ đầu tÆ° và quỹ lÆ°Æ¡ng hÆ°u. Các nhà lãnh đạo Mỹ và các nÆ°á»›c cần nhận thức rõ hÆ¡n về các nhà đầu tÆ° này.

Ngoài ra, cần ná»— lá»±c đồng bá»™ chứ không riêng ở Mỹ. Ví dụ, nếu siết chặt các quy định tại sàn giao dịch năng lượng New York Mercantile thì các nhà giao dịch sẽ chuyển sang thị trường London.

Đòi hỏi ná»— lá»±c chung nhÆ° vậy sẽ là khó khăn nhÆ°ng vẫn có thể làm được. Người ta cần nhìn về những kinh nghiệm trong lÄ©nh vá»±c cải cách hệ thống tài chính. Nó không chỉ ở Ä‘Æ¡n lẻ từng quốc gia mà cần có ná»— lá»±c toàn cầu.

Giá dầu thế giá»›i trong lịch sá»­ từng gián tiếp hoặc trá»±c tiếp dẫn đến suy thoái kinh tế toàn cầu. Nếu không cải tổ kịp thời thị trường giao dịch dầu hiện nay, mọi việc sẽ tồi tệ hÆ¡n khi nhu cầu dầu thế giá»›i tăng thá»±c sá»± trong tÆ°Æ¡ng lai.

Nguồn: SGGP