Nam Sudan Ä‘ã quyết định ngừng tất cả các hoạt Ä‘á»™ng hợp tác dầu khí vá»›i Sudan kể từ ngày 1/2, bao gồm hoạt Ä‘á»™ng khai thác dầu khí chung, trong bối cảnh căng thẳng giữa hai bên gia tăng liên quan tranh cãi về dầu mỏ.

Tại cuá»™c họp báo ở thủ Ä‘ô Juba của Nam Sudan ngày 31/1, Bá»™ trưởng dầu khí nÆ°á»›c này, ông Stephen Dhieu Dau cho biết các hoạt Ä‘á»™ng hợp tác về dầu khí bị Ä‘ình chỉ do phía Sudan tăng chi phí vận chuyển và xuất khẩu dầu khí.

Các hoạt Ä‘á»™ng này chỉ được nối lại sau khi hai quốc gia láng giềng ký kết hiệp định toàn diện, trong Ä‘ó gồm các vấn đề then chốt nhÆ° an ninh biên giá»›i, giải pháp hòa bình cho khu vá»±c tranh chấp Abyei, và giảm phí xuất khẩu các sản phẩm dầu khí....

Theo ông Dhieu, Sudan vẫn Ä‘ang hậu thuẫn cho các lá»±c lượng phiến quân gây bất ổn tại khu vá»±c biên giá»›i giữa hai nÆ°á»›c, nhất là khu vá»±c giàu dầu mỏ Abyei. Do vậy việc nối lại các hoạt Ä‘á»™ng khai thác dầu khí giữa hai nÆ°á»›c phụ thuá»™c vào vấn đề này.

Nam Sudan tách khỏi Sudan và tuyên bố Ä‘á»™c lập ngày 9/7/2011. Tuy nhiên, hiện hai nÆ°á»›c chÆ°a nhất trí về nhiều vấn đề, đặc biệt là tranh chấp khu vá»±c Abyei nhiều dầu mỏ nằm giữa hai nÆ°á»›c và phân chia nguồn thu từ dầu mỏ.

Phần lá»›n trữ lượng dầu và khu vá»±c sản xuất dầu nằm ở Sudan, song các cÆ¡ sở hạ tầng quan trọng phục vụ ngành công nghiệp này nhÆ° đường ống dẫn, các nhà máy hóa dầu và cảng xuất khẩu ở Biển Đỏ nằm trên phần lãnh thổ Sudan, vì vậy hai bên tranh cãi về chi phí Nam Sudan phải trả cho việc sá»­ dụng các cÆ¡ sở hạ tầng.

Theo tinh thần há»™i nghị cấp cao khu vá»±c tổ chức ở thủ Ä‘ô Addis Ababa của Ethiopia nhằm tìm giải pháp cho cuá»™c tranh chấp dầu lá»­a giữa Sudan và Nam Sudan, Tổng thống hai nÆ°á»›c Sudan và Nam Sudan dá»± kiến ký hiệp định khung, theo Ä‘ó Juba sẽ trả cho Khartoum 4 tá»· USD và bÆ¡m 35.000 thùng dầu thô/ngày đến các nhà máy lọc dầu ở miền Bắc, và Sudan cho phép Nam Sudan sá»­ dụng cÆ¡ sở hạ tầng của nÆ°á»›c này để xuất khẩu dầu lá»­a.

NhÆ°ng Tổng thống Nam Sudan Salva Kiir Ä‘ã từ chối ký hiệp định trên. Tổng thống Sudan Omar al-Bashir Ä‘ã bày tỏ bi quan về triển vọng đạt được thỏa thuận giữa hai nÆ°á»›c để chấm dứt tranh cãi về dầu lá»­a.

Hai bên Ä‘ã chấp thuận nối lại cuá»™c thÆ°Æ¡ng lượng ở Addis Ababa ngày 10/2 dÆ°á»›i sá»± bảo trợ của má»™t ủy ban của Liên minh châu Phi do cá»±u Tổng thống Nam PhiThabo Mbeki đứng đầu.

Để giảm bá»›t căng thẳng giữa hai nÆ°á»›c, Sudan ngày 29/1 Ä‘ã thả 3 tàu chở dầu của Nam Sudan bị giữ do không trả phí vận chuyển.

NhÆ°ng phía Nam Sudan cho rằng Khartoum vẫn còn giữ 6 triệu thùng dầu của nÆ°á»›c này, đồng thời cáo buá»™c Sudan lấy trá»™m và bán dầu của Nam Sudan.

Nguồn tin: TTXVN/Vietnam+