Người dân và các nhà lãnh đạo của một số quốc gia Nam Mỹ đang quyết định số phận tài nguyên thiên nhiên của họ khi câu hỏi về quá trình chuyển đổi xanh và nạn phá rừng đang rình rập nơi đây. Ở cả Ecuador và Brazil, chính phủ đang quyết định xem có nên phê duyệt giấy phép khai thác dầu khí mới hay đặt sức khỏe của rừng nhiệt đới lên hàng đầu. Trong khi nhiều quốc gia Mỹ Latinh có tiềm năng phát triển lĩnh vực dầu và khí đốt của họ hơn nữa, một số người đang đặt câu hỏi về giá trị của các nguồn tài nguyên thiên nhiên của họ, khi áp lực gia tăng đối với quá trình chuyển đổi xanh toàn cầu. Nhưng họ sẽ quyết định tiếp tục khoan hay tập trung vào việc bảo vệ môi trường?
Tuần trước, người dân Ecuador đã được yêu cầu bỏ phiếu trong một cuộc trưng cầu dân ý về việc khoan mới có thể ảnh hưởng đến rừng nhiệt đới Amazon. Vào Chủ nhật, người dân Ecuador đã bỏ phiếu cho tám ứng cử viên tổng thống trong cuộc tổng tuyển cử, cũng như về việc có nên tiến hành khoan tại mỏ dầu Yasuní Ishpingo-Tambococha-Tiputini (ITT), còn gọi là lô 43. Mỏ này nằm ở công viên quốc gia Amazon, khu bảo tồn lớn nhất của Ecuador và là nơi sinh sống của một cộng đồng bản địa lớn, người Waorani.
Người dân đã bỏ phiếu phản đối việc khai thác lô 43, với khoảng 6 trên 10 cử tri phản đối động thái này, đồng nghĩa với việc công ty dầu khí nhà nước Petroecuador phải chấm dứt hoạt động tại khu bảo tồn Amazon. Điều này đi ngược lại hy vọng của Tổng thống Ecuador Guillermo Lasso về việc tiếp tục khoan dầu để mang lại doanh thu hỗ trợ nền kinh tế nước này. Ecuador đã phải vật lộn để tăng cường tài chính trong năm ngoái, khi doanh thu từ dầu mỏ giảm từ khoảng 2,3 tỷ USD từ tháng 1 đến tháng 7 năm 2022 xuống chỉ còn 991 triệu USD trong cùng kỳ năm nay.
Đây không phải là lần đầu tiên Ecuador - và phần còn lại của thế giới - phải lựa chọn giữa việc bảo vệ rừng nhiệt đới và khai thác trữ lượng dầu mỏ của đất nước. Năm 2007, Tổng thống Ecuador lúc bấy giờ là Rafael Correa đã đề nghị để lại khoảng 850 triệu thùng dầu ở lại lòng đất nếu các nước đóng góp vào quỹ bằng một nửa giá trị trữ lượng ước tính, khoảng 3,6 tỷ USD. Tuy nhiên, lời kêu gọi hỗ trợ nền kinh tế và môi trường tự nhiên của đất nước này đã không thành công, khi việc khoan mỏ sau đó được phê duyệt vào năm 2013 trên một khu rừng nhiệt đới rộng 2.000 ha.
Một cuộc trưng cầu dân ý thứ hai sẽ quyết định liệu có nên tiếp tục khai thác mỏ tại Chocó Andino ở thủ đô Quito hay không. Khu vực này có khoảng chục khu khai thác đồng, vàng và bạc đang trong giai đoạn thăm dò ban đầu, trong đó sáu khu vực đang chờ chính thức hóa. Các dự án bao gồm khoảng 27.000 ha đất.
Trong khi đó, tương lai nguồn tài nguyên dầu khí của Brazil đã bị đặt dấu hỏi trong những tháng gần đây sau cuộc bầu cử của tổng thống theo chủ nghĩa xã hội Lula da Silva, hay còn gọi là Lula, thay thế tổng thống theo chủ nghĩa dân tộc cánh hữu Jair Bolsonaro. Brazil đã lọt vào tầm ngắm của một số tổ chức quốc tế và nhóm hoạt động khí hậu trong những năm gần đây do Bolsonaro hoàn toàn coi thường việc bảo vệ rừng nhiệt đới Amazon, với hơn 3.980km2 diện tích Amazon bị chặt phá chỉ trong sáu tháng đầu năm 2022. Các hoạt động phá rừng tiếp tục đạt mức cao nhất trong 15 năm vào năm 2021 đã khiến rừng nhiệt đới kém khả năng chống chọi với hạn hán, hỏa hoạn và lở đất.
Trong tháng này, các nhà vận động môi trường đã phản đối kế hoạch khoan dầu khí ở cửa sông Amazon của công ty dầu khí quốc doanh Petrobras. Điều này diễn ra sau khi Petrobras kháng cáo lên cơ quan bảo vệ môi trường Ibama của Brazil, cơ quan này đã từ chối cấp phép khoan giếng thăm dò tại địa điểm này. Tuần trước, Bộ trưởng Môi trường Marina Silva cho biết Ibama dự kiến sẽ đánh giá yêu cầu của công ty dầu mỏ về việc đặt một giàn khoan ngoài khơi bờ biển Amapá để tiến hành các hoạt động thăm dò dầu ở khu vực sông Amazon gặp Đại Tây Dương. Bộ trưởng tuyên bố, “Ibama không làm mọi thứ trở nên khó khăn hơn hay dễ dàng hơn. Nó đạt đến một quan điểm kỹ thuật phải được tuân theo.”
Mặc dù cam kết chấm dứt nạn phá rừng Amazon của Brazil, Lula vẫn tiếp tục hỗ trợ các hoạt động khai thác dầu ở nước này, như một phương tiện mang lại doanh thu và hỗ trợ nền kinh tế Brazil. Vào tháng 5, Lula tuyên bố rằng ông “khó” tưởng tượng rằng việc khai thác dầu ở lưu vực Amazon sẽ gây thiệt hại về môi trường cho khu rừng nhiệt đới, sau phán quyết ban đầu của Ibama về đề xuất dự án của Petrobras. Trong tháng này, Tổng thống Lula kêu gọi các quốc gia khác trên toàn cầu phát triển một chiến lược chung nhằm chấm dứt nạn phá rừng nhiệt đới. Tuy nhiên, ông từ chối kêu gọi loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch, điều mà Tổng thống Colombia Gustavo Petro cho là cần thiết để bảo vệ rừng, đồng thời nêu rõ “Ngay cả khi chúng ta kiểm soát được nạn phá rừng, Amazon vẫn phải đối mặt với những mối đe dọa nghiêm trọng nếu tình trạng nóng lên toàn cầu tiếp tục gia tăng”.
Một số quốc gia Nam Mỹ hiện đang phải quyết định số phận tài nguyên thiên nhiên của mình, lựa chọn giữa việc tiếp tục khai thác tài nguyên dầu khí để mang lại nguồn thu cần thiết với bảo vệ môi trường để giúp hạn chế tác động của biến đổi khí hậu. Với rất ít sự hỗ trợ tài chính từ các tác nhân nước ngoài, nhiều nhà lãnh đạo chính trị trong khu vực phải quyết định những gì cần thiết cho đất nước của họ khi quyết định cách tốt nhất để phát triển ngành năng lượng của mình.
Nguồn tin: xangdau.net
