Các biện pháp trừng phạt của Mỹ đã thành công trong việc cắt giảm sản xuất và xuất khẩu của Iran. Vào tháng 3, sản lượng dầu của Iran đứng ở mức 2,74 triệu thùng mỗi ngày, giảm 1,1 triệu thùng/ngày kể từ khi Mỹ áp đặt lại các lệnh trừng phạt vào tháng 5 năm ngoái, theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA). IEA cho biết xuất khẩu dầu và khí ngưng tụ của Iran đứng ở mức 1,4 triệu thùng/ngày trong tháng 3, khoảng một nửa so với mức của tháng 5 năm ngoái.
Tuy nhiên, những thiệt hại từ Iran đã góp phần làm tăng giá dầu trong năm nay, với Brent tăng hơn 30%. Với chỉ còn hơn hai tuần nữa là hết hạn vòng đầu tiên của các quyền miễn trừ, thị trường dầu đang ở rìa khi Nhà Trắng cân nhắc các bước tiếp theo.
Các lệnh trừng phạt của Mỹ đánh vào Iran
Sản lượng dầu của Iran ở mức thấp nhất trong khoảng 5 năm, nhưng nước này cũng đã giữ ổn định trong phần lớn năm 2019. Mỹ cấp miễn trừ cho tám quốc gia trước thời hạn tháng 11 năm 2018, cho phép họ tiếp tục mua dầu từ Iran ở mức giảm. Các miễn trừ này đã gây ngạc nhiên cho thị trường dầu mỏ, vốn đã tiếp nhận cam kết của Nhà Trắng về việc giảm xuất khẩu dầu của Iran xuống còn 0%. Thực tế, liên minh OPEC + đã quyết định tăng sản lượng trong nửa cuối năm 2018 vì dự kiến tình hình gián đoạn nghiêm trọng hơn ở Iran. Giá dầu đã sụp đổ sau khi Mỹ tung ra các miễn trừ.
Về lý thuyết, sự miễn giảm kéo dài sáu tháng này sẽ cung cấp cho chính phủ Mỹ và thị trường dầu mỏ nhiều thời gian hơn. Chính quyền Trump đã tuyên bố rằng “áp lực tối đa” lên Iran và chiến dịch cắt giảm xuất khẩu dầu của Iran về 0%, vẫn là chính sách chính thức.
Tuy nhiên, chính quyền Trump một lần nữa bị giới hạn bởi thị trường dầu mỏ đang thắt chặt, ít nhất một phần là kết quả của lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Venezuela. Hai quốc gia Iran và Venezuela đang thiệt hại tổng cộng khoảng 700.000 thùng mỗi ngày kể từ tháng 11.
Theo ước tính ban đầu từ Reuters, xuất khẩu dầu của Iran đang trên đà giảm xuống mức thấp mới trong tháng 4, một dấu hiệu cho thấy tám quốc gia nhận được miễn trừ - Trung Quốc, Ấn Độ, Hy Lạp,Italy, Đài Loan, Nhật Bản, Thổ Nhĩ Kỳ và Hàn Quốc - đã bắt đầu để cắt giảm mua trước khi hết hạn miễn trừ. Reuters ước tính rằng các lô hàng thô đã đạt trung bình dưới 1 triệu thùng/ngày cho đến nay trong tháng 4, giảm từ khoảng 1,1 triệu thùng/ngày trong tháng 3.
Brian Hook, quan chức hàng đầu của Mỹ về chính sách trừng phạt Iran, cho biết hồi đầu tháng này rằng ít nhất ba quốc gia đã loại bỏ hoàn toàn nhập khẩu dầu thô Iran, có khả năng đề cập đến Italy, Hy Lạp và Đài Loan. Mỹ có thể cho phép các miễn trừ cho ba quốc gia đó mất hiệu lực mà không có nhiều hậu quả, nhưng năm nước còn lại đặt ra một vấn đề lớn hơn. Một số nhà phân tích đã cho rằng một hình thức mở rộng nào đó là có khả năng. “Có rất nhiều khả năng Trung Quốc và Ấn Độ và có lẽ Thổ Nhĩ Kỳ sẽ nhận được miễn trừ (mới), nhưng với mức cắt giảm hơn nữa,” Sara Vakhshouri, chuyên gia tư vấn năng lượng SVB Energy International nói, theo Reuters.
Áp lực Iran hay giá dầu?
Chính phủ Mỹ được cho rằng đang chia rẽ trong việc thực hiện những việc cần làm tiếp theo. Một nhóm những người cứng rắn, bao gồm Cố vấn An ninh Quốc gia John Bolton, muốn các quyền miễn trừ không được gia hạn trong một nỗ lực để theo đuổi chính sách xuất khẩu bằng “không”. Những người khác, bao gồm cả Ngoại trưởng Mike Pompeo, cho rằng cần có một phần mở rộng khác để tránh làm xáo trộn thị trường dầu lửa.
Trên khắp nước Mỹ, giá xăng đang tăng lên. Trong tuần kết thúc vào ngày 15 tháng 4, giá xăng bán lẻ trung bình đạt mức cao nhất trong sáu tháng ở mức 2,828 USD mỗi gallon, tăng hơn 25% kể từ đầu năm. Dầu thô Brent ở mức trên 70 USD/thùng, giảm từ mức cao nhiều năm đạt được trong quý 4 năm 2018, nhưng vẫn đủ cao để gây lo ngại trong Nhà Trắng. Mục tiêu song song là giá xăng thấp và áp lực tối đa lên Iran và Venezuela của chính quyền Trump của, dường như vốn đã rất mâu thuẫn.
Trên hết, một lần nữa tình trạng hỗn loạn đã nổ ra ở Libya. Quân đội Quốc gia Libya LNA đang thực hiện một cuộc tấn công vào Tripoli, một chiến dịch mà đến giữa tháng 4 dường như đã bị đình trệ. Cuộc chiến này có nguy cơ làm gián đoạn nguồn cung dầu Libya, nhưng đến nay điều đó vẫn chưa xảy ra. Việc ngừng gián đoạn ản xuất đáng kể sẽ gây áp lực tăng giá dầu.
Trong khi đó, bất cứ điều gì chính quyền Trump quyết định, nó có thể có phản ứng dây chuyền hơn nữa trên thị trường dầu mỏ. OPEC+ đang chờ xem điều gì sẽ đến từ Washington trước khi quyết định có nên gia hạn cắt giảm sản xuất cho đến cuối năm nay hay không. Nga đã gửi tín hiệu rằng họ không thoải mái với việc thị trường thắt chặt, ngay cả khi Saudi Arabia quyết tâm hơn trong việc duy trì cắt giảm.
Về mặt lý thuyết, chính quyền Trump có thể theo đuổi áp lực tối đa đối với Iran bằng cách từ chối các phần gia hạn miễn trừ, điều có thể sẽ khiến giá dầu tăng vọt, sau đó sẽ gây áp lực lên OPEC + để giải tỏa các hạn chế sản xuất. Tuy nhiên, dựa vào OPEC + để giải cứu thị trường là một sự đánh cược rủi ro, đặc biệt là khi Saudi Arabia được cho là đã không hài lòng vào tháng 11 năm ngoái sau khi chính quyền Trump làm họ bất ngờ với các miễn trừ trừng phạt dầu Iran.
Nó là một tính toán khó khăn cho Nhà Trắng, và bằng cách nào đó, chính quyền Trump sẽ phải thỏa hiệp một số mục tiêu của nó. Washington có thể chọn lựa ưu tiên áp lực tối đa đối với Iran, trước nguy cơ tăng giá dầu. Hoặc, có thể cố gắng duy trì sự ổn định của thị trường dầu mỏ, điều này có thể đòi hỏi buộc phỉa giảm bớt áp lực lên Iran.
Nguồn: xangdau.net
