Dù Tổng thống Mỹ Obama cÅ©ng nhÆ° Thủ tÆ°á»›ng Nga Putin đều Ä‘ang rất phấn kích vá»›i thỏa thuận hợp tác chiến lược giữa Exxon Mobil và Rosneft nhÆ°ng giá»›i quan sát nhận định, cả hai phía đều không nên vá»™i vã ăn mừng bởi còn nhiều thách thức Ä‘ang chờ đợi.

“Má»™t chân trời má»›i Ä‘ang mở ra”, Thủ tÆ°á»›ng Nga Vladimir Putin vui mừng thông báo về thỏa thuận hợp tác chiến lược giữa “gã khổng lồ” dầu mỏ Exxon Mobil vá»›i tập Ä‘oàn dầu mở quốc gia Rosneft của Nga.

Đây được coi là thỏa thuận hợp tác quan trọng nhằm thắt chặt mối quan hệ giữa má»™t trong những công ty lá»›n nhất thế giá»›i là Exxon Mobil vá»›i Nga và mở đường để Nga tiếp cận thị trường Bắc Mỹ mà Moscow mong muốn từ lâu.

Vá»›i thỏa thuận này, Exxon Mobil sẽ được tiếp cận nguồn dầu mỏ và khí đốt của Nga tại Bắc Cá»±c và biển Đen trong khi Rosneft có thể tham gia vào ít nhất 6 dá»± án thăm dò, khai thác của hãng Exxon Mobil tại Bắc Mỹ, trong Ä‘ó có các mỏ dầu ở vùng nÆ°á»›c sâu trên vịnh Mexico, cÅ©ng nhÆ° má»™t số dá»± án của đối tác Mỹ ở má»™t số nÆ°á»›c khác".

“Tổng số tiền đầu tÆ° của hai bên có thể lên tá»›i 500 tá»· USD”, ông Putin nhấn mạnh.

Tuy nhiên, Moscow Times nhận định, còn quá sá»›m để Nga và Mỹ ăn mừng về thỏa thuận hợp tác bÆ°á»›c ngoặt này. TrÆ°á»›c khi bắt tay cùng Exxon Mobil, Rosneft cÅ©ng từng hào hứng hợp tác vá»›i tập Ä‘oàn dầu khí BP của Anh. Hồi tháng 1, BP và Rosneft hoan hỉ thông báo về bản hợp đồng trị giá 8 tá»· USD trong Ä‘ó lập kế hoạch cùng nhau khai thác dầu mỏ tại Bắc Cá»±c.

Điểm giống nhau giữa hai thỏa thuận hợp tác này là có sá»± góp mặt của Thủ tÆ°á»›ng Putin và cấp phó của mình là ông Igor Sechin cùng vá»›i vô số dá»± báo đầy triển vọng cÅ©ng nhÆ° những nụ cười và lời chúc tốt đẹp nhất dành cho bản hợp đồng.

Exxon Mobil có thể lặp lại bi kịch nhÆ° BP trong thỏa thuận hợp tác vá»›i Rosneft.

Tuy nhiên, bất chấp những nhận định tích cá»±c của giá»›i chức Nga và nhiều chuyên gia phân tích, hợp đồng giữa BP và Rosneft vẫn sụp đổ vào tháng 5 vừa qua. Không chỉ vậy, má»™t ngày sau khi thỏa thuận giữa Exxon Mobil và Rosneft được ký kết, văn phòng đại diện của BP tại Moscow còn bị phong tỏa.
Đây là bài học kinh nghiệm quý báu cho cả Rosneft và Exxon Mobil. Không ai có thể dám chắc hợp đồng giữa Nga và Mỹ về khai thác dầu mỏ này sẽ không phải đối mặt vá»›i những chÆ°á»›ng ngại vật nhÆ° thỏa thuận trÆ°á»›c Ä‘ó giữa Moscow và London.

Thách thức đầu tiên đến từ Quốc há»™i Mỹ. Những nghị sÄ© bảo thủ rất có thể sẽ đề nghị Ủy ban Đầu tÆ° đối ngoại Mỹ, cÆ¡ quan liên bá»™ trá»±c thuá»™c Chính phủ Mỹ có thẩm quyền ngăn chặn các khoản đầu tÆ° ở nÆ°á»›c ngoài, Ä‘ánh giá lại bản hợp đồng của Rosneft bởi Ä‘ây là lần đầu tiên má»™t công ty quốc doanh của Nga Ä‘òi hỏi cổ phần đối vá»›i số dầu mỏ và khí đốt của Mỹ.

Rõ ràng, thỏa thuận hợp tác giữa BP – Rosneft hồi đầu năm khiến Mỹ không khỏi lo ngại về vấn đề an ninh. Nghị sÄ© Mỹ Edward Markey từng lên tiếng cảnh báo về chiến lược mang tính quân sá»± của các công ty dầu mỏ Nga, đặc biệt kể từ khi BP cung cấp dầu cho quân Ä‘á»™i Mỹ.

Trường hợp này từng có tiền lệ năm 2005. Khi Ä‘ó, bản hợp đồng trị giá 13 tá»· USD tập Ä‘oàn dầu mỏ Trung Quốc CNOOC và công ty Unocal có trụ sở tại California cÅ©ng “Ä‘iêu đứng” bởi làn sóng phản đối trong Quốc há»™i Mỹ. Lý do mà nhiều nghị sÄ© Ä‘Æ°a ra là những quan ngại về việc Trung Quốc sẽ tiếp cận được công nghệ khai thác tài nguyên tại vùng biển sâu của Mỹ. Cuối cùng, CNOOC Ä‘ành phải ngậm ngùi từ bỏ thỏa thuận này.

Dù thỏa thuận CNOOC-Unocal và Exxon Mobil-Rosneft có nhiều Ä‘iểm khác biệt song những nghị sÄ© chống Nga tại Mỹ, hầu hết là thành viên đảng Cá»™ng hòa, rất có thể sẽ tìm cách viện dẫn lý do “an ninh kinh tế” để cản trở thỏa thuận này; đồng thời làm suy yếu ná»— lá»±c tái khởi Ä‘á»™ng quan hệ Washington-Moscow của Tổng thống Obama.

Thỏa thuận Exxon Mobil-Rosneft có ý nghÄ©a đặc biệt quan trọng trong quan hệ Nga – Mỹ bởi nó tạo cÆ¡ há»™i hiện thá»±c hóa cam kết Ä‘iều chỉnh quan hệ song phÆ°Æ¡ng thành má»™t thỏa thuận hợp tác kinh tế thiết thá»±c.

“Chúng ta đạt được những bÆ°á»›c ngoặt quan trọng trong ná»— lá»±c tái khởi Ä‘á»™ng quan hệ. Giờ là lúc chúng ta tiến lại gần nhau hÆ¡n nhờ hợp tác kinh tế”, ông Obama nhấn mạnh trong má»™t buổi phỏng vấn vá»›i hãng tin Itar-Tass hồi đầu tháng 8.

Trong khi Ä‘ó, những rủi ro về chính trị tại Nga cÅ©ng là nhân tố Ä‘áng để Exxon Mobil phải lÆ°u tâm trong thỏa thuận này vá»›i Rosneft. Hồi giữa tháng 10/2003, cá»±u CEO của Exxon Mobil Lee Raymond và CEO của Yukos Mikhail Khodorkovsky cÅ©ng từng có ý định ký kết hợp đồng mà theo Ä‘ó, “gã khổng lồ” Mỹ sẽ mua 40% cổ phần của YukosSibneft. Tuy nhiên, hai tuần sau Ä‘ó, Khodorkovsky bất ngờ bị bắt vá»›i các cáo buá»™c trốn thuế và gian lận.

Vì vậy, nhiều chuyên gia cho rằng, trÆ°á»›c khi “kết thân” vá»›i Rosneft, CEO Rex Tillerson của Exxon Mobil nên tham vấn CEO của BP là ông Bob Dudley để so sánh thiện chí của phía Nga trong bản hợp đồng trÆ°á»›c vá»›i thỏa thuận hiện tại, đồng thời nghiên cứu kỹ những biến Ä‘á»™ng chính trị tại Moscow.

Nguồn tin: Moscow Times