Có lẽ Táºp Cáºn Bình sẽ không sốt sắng cứu Putin lúc này. Bắc Kinh sẽ chá» cho Moscow ngắc ngoải thì má»›i giang tay cứu vá»›t để "Gấu Nga" lệ thuá»™c.
Bloomberg ngaÌ€y 15/2 Ä‘Æ°a tin, hôm qua ThÆ°Ì Hai 15/2 Iran Ä‘ã xuất khẩu 4 triệu tấn đầu thô đầu tiên sau khi Mỹ và phÆ°Æ¡ng Tây dỡ bá» lệnh cấm váºn đối vá»›i quốc gia Hồi giáo này.
Vá»›i việc theo Ä‘uổi chÆ°Æ¡ng trình hạt nhân của mình, Iran Ä‘ã bị Mỹ và các nÆ°á»›c phÆ°Æ¡ng Tây áp lệnh cấm váºn .HÆ¡n 3 năm qua việc xuất khẩu dầu thô của Iran – hoạt Ä‘á»™ng thÆ°Æ¡ng mại chính mang lại nguồn lợi cho thành viên OPEC này bị phong tá»a, gây thiệt hại rất lá»›n cho ná»n kinh tế Iran.
Vì váºy, ngay sau khi được dỡ bá» lệnh cấm váºn, cả đất nÆ°á»›c Iran từ hệ thống chính trị, hệ thống các doanh nghiệp, cho Ä‘êÌn cả ngÆ°á»i dân Ä‘ã táºp trung má»i nguồn lá»±c để khôi phục lại vị thế và vai trò của mình trong OPEC. ÄôÌ€ng thÆ¡Ì€i Iran cÅ©ng nhanh chóng xuất khẩu dầu thô để khắc phục những thiệt hại của ná»n kinh tế Iran do cấm váºn gây ra.
Vá»›i tình hình kinh tế thế giá»›i hiện nay, việc Iran tham gia xuất khẩu dầu trở lại sẽ có thể khiến cho giá dầu tiếp tục giảm sâu và Ä‘ang có nguy cÆ¡ gây nên má»™t cuá»™c khủng hoàng thừa dầu trên thế giá»›i.
CÅ©ng nhÆ° những cuá»™c khủng hoảng hay biến Ä‘á»™ng lá»›n vá» giá dầu trÆ°á»›c Ä‘ây, sá»± tăng giảm Ä‘á»u có má»™t “bàn tay vô hình” chi phối Ä‘iá»u ấy. CuÌ€ng vá»›i sá»± biến thiên có Ä‘iá»u tiết ấy là mang đến lợi ích hoặc gây ra thiệt hại cho các nÆ°á»›c trên thế giá»›i.
Lịch sá» các cuá»™c khủng hoảng giá dầu thô từ trÆ°á»›c tá»›i nay cho thâÌy, hầu hết Mỹ cùng các nÆ°á»›c công nghiệp phát triển đồng minh của Mỹ là những nÆ°á»›c được hưởng lợi nhiá»u nhất và có thể hiệu chỉnh kinh tế - chính trị thế giá»›i theo cÆ¡ chế có lợi cho há».
Tuy nhiên, lần trở lại thị trÆ°á»ng xuất khẩu dầu thô thế giá»›i lần này của Iran là má»™t sá»± mở đầu cho hàng loạt những cái đầu tiên trên thế giá»›i liên quan đến thứ “vàng Ä‘en” này.
Äạo diá»…n trở thành diá»…n viên
Từ trÆ°á»›c đến nay, các cuá»™c khủng hoảng năng lượng nói chung, khủng hoảng dầu thô nói riêng, hầu hết Ä‘á»u do giá»›i tài phiệt Mỹ cố tình tạo ra và Ä‘iá»u tiết theo hÆ°á»›ng có lợi cho há». Có thể Ä‘ó là công cụ má»m nhằm tấn công và hạ gục má»™t hoặc má»™t vài đối thủ nào Ä‘ó Ä‘ang gây nguy hại cho vị thế của nÆ°á»›c Mỹ.
Äó cÅ©ng có thể là công cụ dằn mặt những kẻ Ä‘ang nhăm nhe muốn làm hại nÆ°á»›c Mỹ, trong Ä‘ó có cả những kẻ muốn rá»i khá»i vòng kiểm tá»a của sức mạnh Mỹ. KhôÌng chêÌ giaÌ dâÌ€u thô trở thaÌ€nh công cuÌ£ để đảm bảo vai trò thống soái của Mỹ.
Mỹ Ä‘ã kiểm tá»a kinh tế thế giá»›i, mà cụ thể là thành công của kế hoạch Marshall đối vá»›i Châu Ấu sau thá»i Äệ nhị Thế chiến, theo The Marshall Foundation 19/9/1977.
Mặt khác, cÅ©ng có thể giá»›i tài phiệt Mỹ dùng giá dầu thô lên xuống để tác Ä‘á»™ng đến cuá»™c bầu cá» ngÆ°á»i đứng đầu nÆ°á»›c Mỹ theo hÆ°á»›ng có lợi cho những ứng viên mà khi há» nắm quyá»n thì lợi ích của giá»›i tài phiệt Mỹ đượ đảm bảo tối Ä‘a. Những chính sách của chính phủ Ä‘á»u phải chịu sá»± ảnh hưởng của giá»›i tài phiệt nÆ°á»›c này.
Nói tóm lại, cuá»™c khủng hoảng hay những biến Ä‘á»™ng lá»›n vá» giá dầu từ trÆ°á»›c đến nay Ä‘á»u có đạo diễn được “chỉ mặt gá»i tên” là giá»›i tài phiệt xứ Texas ở Mỹ. Tuy nhiên, cuá»™c khủng hoảng giá dầu thô giảm hiện nay Ä‘ã không còn được những ngÆ°á»i cÅ© đạo diá»…n nữa, tháºm chí há» cÅ©ng Ä‘ang là diá»…n viên tham gia vào sàn diá»…n này.
Việc giá»›i tài phiệt Mỹ lần đầu tiên mất Ä‘i vai trò đạo diá»…n của mình trong khủng hoảng giá dầu hiện nay có nhiá»u lý do, nhÆ°ng theo ngÆ°á»i viết thì có thể tá»±u trung lại trong 3 nguyên nhân chiÌnh sau Ä‘ây.
Nguyên nhân thứ nhất là Mỹ không còn vai trò Ä‘á»™c diá»…n đối vá»›i ná»n kinh tế toàn cầu, tháºm chí có má»™t số lÄ©nh vá»±c, kinh tế Mỹ Ä‘ã mất vai trò chi phối vào tay ngÆ°á»i khác. Äiá»u Ä‘ó có thể do Mỹ Ä‘ánh mất vị thế, cÅ©ng có thể do Mỹ chủ Ä‘á»™ng nhÆ°á»ng lại sân chÆ¡i Ä‘ó cho đối thủ khi thấy không đủ sức hay không có lợi nhiá»u, nhÆ°ng rủi ro lại không ít, theo The New York Times ngày 4/12/2015.
Nguyên nhân thứ hai là những “đồng minh dầu lá»a” của Mỹ Ä‘ã dần tách xa vòng kiểm tá»a của Mỹ vì từ trÆ°á»›c tá»›i nay phối hợp cùng Mỹ Ä‘iá»u chỉnh giá dầu tạo nên cÆ¡n sốt hay khủng hoảng giá dầu thì chỉ có lợi cho tài phiệt Mỹ.
Còn vá»›i bản thân há» thì “lợi bất cáºp hại” và khi ngẫm lại mÆ¡Ìi thấy cay đắng. Bây giá» không kết hợp cùng Mỹ thì há» cÅ©ng có những đối tác khác mà kết quả là hai bên cùng có lợi.
Nguyên nhân thứ ba là sá»± thay đổi trong chiến lược quan hệ đối ngoại của Mỹ. 70 năm sau “Bretton Woods”, những đồng minh bên kia bá» Äại Tây DÆ°Æ¡ng Ä‘ã bị chính quyá»n Obama Ä‘Æ°a xuống vị trí Æ°u tiên thÆ°Ì hai, sau các nÆ°á»›c khu vá»±c Châu Á – Thái Bình DÆ°Æ¡ng, trong Ä‘ó có những quốc gia má»›i vừa trở thành đồng minh hay đồng minh chiến lược của Mỹ.
Theo CNN ngày 5/2, những bể dá»± trữ dầu tại miá»n Viá»…n Tây nÆ°á»›c Mỹ Ä‘ã đầy ắp, kinh tế Mỹ và các đồng minh chiến lược không đủ sức khá»e để có thể váºn hành mà hưởng lợi từ giá dầu rẻ. Cuá»™c bầu cá» Tổng thống Mỹ Ä‘ang vào giai Ä‘oạn gay cấn, song cÅ©ng không có ứng viên nào có thể bị ảnh hưởng bởi giá dầu thô.
NÆ°Æ¡Ìc cÆ¡Ì€ lÆ¡Ì£i haÌ£i
(GDVN) - Tất cả các công cụ Ä‘á»u được sá» dụng nhằm phục vụ cho ý đồ của BăÌc Kinh nhằm thống trị thế giá»›i.
(GDVN) - Tất cả các công cụ Ä‘á»u được sá» dụng nhằm phục vụ cho ý đồ của BăÌc Kinh nhằm thống trị thế giá»›i.
Có thể nháºn định rằng, lần đầu tiên kinh tế thế giá»›i suy thoái không bị tác Ä‘á»™ng bởi nguyên chính là giá dầu thô. Bởi lẽ, ngày nay yếu tố cứng nhÆ° nguyên nhiên váºt liệu ngày càng giảm tá»· trá»ng trong cấu thành giá trị sản phẩm, mà thay vào Ä‘ó là những yếu tố má»m nhÆ° dịch vụ tài chính, quảng bá sản phẩm…Do váºy, tác Ä‘á»™ng trá»±c tiếp công nghiệp năng lượng vào phát triển kinh tế giảm thiểu.
Äó là hệ quả của việc những nÆ°á»›c phát triển hÆ°á»›ng mÅ©i nhá»n vào phát triển những lÄ©nh vá»±c kinh tế gắn liá»n vá»›i công nghệ cao, những nÆ°á»›c má»›i nổi thì Ä‘ang chuyển dịch cÆ¡ cấu ná»n kinh tế sau những giai Ä‘oạn phát triển bùng nổ vá»›i bao hệ lụy cho kinh tế - xã há»™i.
NhÆ° váºy chỉ còn hai đối tượng bị ảnh hưởng trá»±c tiếp bởi giá dầu Ä‘ó là những nÆ°á»›c sản xuất – xuất khẩu dầu thô và những nÆ°á»›c nghèo Ä‘ang phát triển, Ä‘ang phải đẩy nhanh xây dá»±ng kết cấu và cÆ¡ sở hạ tầng. Rất tiếc là những quốc gia ấy không thuá»™c sá»± kiểm toả kinh tế Mỹ mà nằm trong sá»± chi phối của má»™t ná»n kinh tế khác – kinh tế Trung Quốc.
Trung QuôÌc lợi Ä‘ôi Ä‘Æ°á»ng
Trung Quốc không tạo ra nguyên nhân của khủng hoảng giá dầu hiện nay, nhÆ°ng nÆ°Æ¡Ìc naÌ€y lại được hưởng lợi nhất do giá dầu sụt giảm. BăÌc Kinh cũng Ä‘ang nhanh chóng thay đổi cÆ¡ chế váºn hành ná»n kinh tế, cÅ©ng nhÆ° chiến lược quan hệ đối ngoại nhằm táºn dụng tối Ä‘a nguồn lợi từ dầu giá rẻ.
Nhiếu ý kiến cho rằng, Trung Quốc Ä‘ã tái cÆ¡ cấu ná»n kinh tế theo hÆ°á»›ng kích thích tiêu dùng, tăng tá»· trong giá trị thÆ°Æ¡ng mại, dịch vụ trong cÆ¡ cấu GDP thì há» Ä‘âu còn hưởng lợi trá»±c tiếp từ giá dầu rẻ. Tuy nhiên, Ä‘ó chỉ là kinh tế ná»™i địa – mà mục Ä‘ích là chấm dứt tình trạng Trung Quốc là “công xưởng của thế giá»›i”.
Trung Quốc giảm lượng dầu nháºp khẩu trá»±c tiếp vào nÆ°á»›c này, nhÆ°ng há» lại tạo ra cÆ¡ chế sá» dụng dầu giá rẻ để hưởng lợi. Ảnh: ifeng.
Tuy nhiên, vá»›i chiến lược quan hệ đối ngoại hiện nay, nhất là kinh tế đối ngoại, thì Trung Quốc Ä‘ang quyết tâm biến thế giá»›i thÆ°Ì ba – những nÆ°á»›c Ä‘ang phát triển – trở thành “công xưởng cho Trung Quốc”.
Há» Ä‘ang hiện thá»±c hóa Ä‘iếu ấy ở Châu Phi, má»™t số nÆ°á»›c Châu Á phụ thuá»™c, và mốt số nÆ°á»›c đối tác Châu Mỹ Latinh, theo The New York Times ngày 4/12/2015.
Trung Quốc giúp thúc đẩy công nghiệp năng lượng và xây dá»±ng cÆ¡ sở hạ tầng ở những ngÆ°á»›c nghèo Châu Phi – Châu Á, khiến hoÌ£ trở thành những “cá»— máy” tiêu thụ dầu cho thế giá»›i. Tuy nhiên, các quốc gia ấy không hoàn toàn được hưởng lợi do giá dầu giảm, bởi há» sá» dụng vốn của Trung Quốc và tháºt sá»± là Ä‘ang làm thuê cho Trung Quốc.
VÆ¡Ìi những nÆ°á»›c trá»±c tiếp sản xuất và xuất khẩu dầu OPEC, giá dầu nhÆ° hiện nay không má»™t quốc gia nào còn đủ tiá»m lá»±c để cò kè, nên tìm được khaÌch haÌ€ng tiêu thụ dầu là may mắn lắm rồi.
Trong khi các nÆ°á»›c phát triển thì má»™t là Ä‘ang suy thoái, nhÆ° Nháºt Bản chẳng hạn, hay Ä‘ã chuyển hÆ°á»›ng vào công nghệ cao, sá» dụng ít năng lượng, do váºy không còn là thị trÆ°á»ng béo bở cho sản phẩm dầu thô nữa.
Chỉ còn những nÆ°á»›c nghèo, những nÆ°á»›c Ä‘ang phát triển là mong chá» nhiá»u nhất ở giá dầu giảm – và Ä‘ó là nÆ¡i Trung Quốc Ä‘ã có sá»± kiểm tá»a.
NhÆ° váºy, các “quốc gia dầu má»” không thể không kết nối vá»›i Trung Quốc và Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên là mang lợi cho quốc gia này. Thế là Bắc Kinh lợi cả Ä‘ôi Ä‘Æ°á»ng trong cÆ¡ chế “dùng dầu giá rẻ giúp ngÆ°á»i nghèo” này.
G7 bây giá» Ä‘ã phân tán nhiá»u và không còn là thị trÆ°á»ng tiêu thụ dầu thô lý tưởng. Thay thế nó là G5 – BRICS – mà Trung Quốc Ä‘ang là đầu tàu chi phối định chế này.
Brazil có tổng giá trị xuất nháºp khẩu vá»›i Trung Quốc chiếm tá»›i hÆ¡n 50% tổng giá trị kim ngạch thÆ°Æ¡ng maÌ£i. VÆ¡Ìi khó khăn hiện nay, quốc gia này không thể rá»i xa Bắc Kinh.
ThêÌ lÆ°Ì£c thôÌng triÌ£ mÆ¡Ìi Ä‘ang băÌt Ä‘âÌ€u
Quan hêÌ£ thÆ°Æ¡ng maÌ£i vÆ¡Ìi Trung QuôÌc, duÌ€ xuâÌt siêu hay nhâÌ£p siêu cũng Ä‘êÌ€u chiÌ£u thiêÌ£t Ä‘Æ¡n thiêÌ£t keÌp bởi chiÌnh saÌch tỷ giaÌ phi thiÌ£ trÆ°Æ¡Ì€ng.
Vá»›i Nga thì có lẽ Táºp Cáºn Bình sẽ không sốt sắng cứu Putin lúc này. Bắc Kinh sẽ chá» cho Moscow ngắc ngoải thì má»›i giang tay cứu vá»›t để "Gấu Nga" lệ thuá»™c vào Trung Quốc nhiá»u hÆ¡n. NghÄ©a là Nga còn phải bán dầu giá rẻ má»™t thá»i gian nữa mà dài hay ngắn có phần phụ thuá»™c vào ý đồ của Bắc Kinh.
Còn lại Nam Phi và Ấn Äá»™. Nam Phi thì thuá»™c khu vá»±c năm trong sá»± chi phối và Ä‘ang hÆ°á»›ng tá»›i sá»± đồng hóa bởi Bắc Kinh. Cuối cùng chỉ còn laÌ£i Ấn Äá»™. Phải thấy rằng hiện nay Ấn Äá»™ là nÆ°á»›c hưởng lợi nhiá»u nhất thế giá»›i nhá» giá dầu rẻ. Ấn Äá»™ hưởng lợi chủ yếu do tái cÆ¡ cấu ná»n kinh tế theo hÆ°á»›ng phát triển lá»›n mạnh vá» quy mô, theo The Telegraph ngày 9/2.
Tuy nhiên, nhÆ° ngÆ°á»i viết Ä‘ã phân tích trÆ°á»›c Ä‘ây, Trung Quốc xây dá»±ng cÆ¡ chế hợp tác Trung - Ấn theo hÆ°á»›ng đất nÆ°á»›c của ná»n văn minh sông Hằng trở thành ngÆ°á»i đỡ gánh nặng cho Trung Quốc. Do váºy, Trung Quốc sẽ tác Ä‘á»™ng tối Ä‘a để Ấn Äá»™ có thể hưởng lợi nhiá»u nhất từ giá dầu rẻ cho tăng trưởng kinh tế.
Việc Chủ tịch Táºp Cáºn Bình thá»±c hiện chuyến thăm Trung Äông, mà quan trá»ng nhất là đến hai “cÆ°á»ng quốc Trung Äông” Saudi Arabia và Iran, ngay sau khi Mỹ và phÆ°Æ¡ng Tây xóa cấm váºn cho Iran, không chỉ để Ä‘àm phán mua dầu giá rẻ mà là tạo ra má»™t cÆ¡ chế nối cầu giữa ngÆ°á»i bán dầu và ngÆ°á»i mua dầu thông qua Trung Quốc.
NhÆ° váºy, việc Iran xuất khẩu dầu thô trở lại không mang lại nhiá»u lợi ích cho Mỹ và cÅ©ng không được Ä‘iá»u tiết bởi cÆ¡ chế của Mỹ, mà do ngÆ°á»i bạn má»›i Trung Hoa. Do váºy, Iran sẽ tăng cÆ°á»ng sản xuất và xuất khẩu dầu trong thá»i gian tá»›i. Thị trÆ°á»ng dầu thế giá»›i sẽ tăng vá» sản lượng, giảm vá» giá cả đến khi nào mà nguồn lợi của ngÆ°á»i Ä‘iá»u tiết cÆ¡ chế cảm thấy được Ä‘áp ứng lâu dài và bá»n vững.
BÁO ÄIỆN TỬ GIÁO DỤC VIỆT NAM
