Căng thẳng trong quan hệ Tehran-Washington tiếp tục gia tăng kể từ tháng 5/2018, thời điểm Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với Iran và tái áp đặt các biện pháp trừng phạt Tehran với mục tiêu chặn hoàn toàn hoạt động xuất khẩu dầu mỏ của quốc gia này.
Tiếp theo sau việc liệt Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) vào "danh sách tổ chức khủng bố nước ngoài", ngày 22/4, Tổng thống Mỹ Donald Trump lại có thêm một quyết định nữa là chấm dứt toàn bộ quy chế miễn trừ trừng phạt đối với tất cả 8 nước và vùng lãnh thổ bao gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Đài Loan (Trung Quốc), Thổ Nhĩ Kỳ, Italy và Hy Lạp, cho phép họ mua dầu thô của Iran mà không đối mặt với các biện pháp trừng phạt của Washington vào đầu tháng 5 tới.
Quyết định đó của Mỹ, như phát biểu trước một ủy ban Thượng viện hôm ngày 10/4, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nói rõ: "Tôi có thể bảo đảm với 'phần còn lại của thế giới' rằng Tổng thống Trump sẽ tiếp tục gia tăng sức ép đối với nước Cộng hòa Hồi giáo Iran để buộc nước này phải thay đổi hành vi"?!
Tuy nhiên, các đồng minh của Mỹ và nhiều nước khác trên thế giới đã lên tiếng phản đối.
Người phát ngôn của Ủy ban châu Âu (EC) Maja Kocijancic đã bày tỏ "lấy làm tiếc" về quyết định trên của Mỹ, đồng thời cảnh báo động thái này có thể làm phương hại nỗ lực quốc tế nhằm ngăn chặn Tehran phát triển các vũ khí hạt nhân.
Phát biểu tại cuộc họp báo thường kỳ ngày 23/4, Bộ trưởng Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản Hiroshige Seko cho rằng quyết định trên của Mỹ chỉ gây ra tác động hạn chế và cho biết Tokyo không cần sử dụng nguồn dự trữ dầu quốc gia sau quyết định của Washington.
Theo ông, Nhật Bản đã giảm sự lệ thuộc vào nguồn cung dầu từ Iran, theo đó, hiện quốc gia tiêu thụ dầu nhiều thứ 4 thế giới này chỉ nhập khẩu khoảng 3% dầu từ Iran.
Trong khi đó, Thổ Nhĩ Kỳ đã chỉ trích quyết định của Washington về việc chấm dứt quy chế miễn trừ mua dầu mỏ của Iran. Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu nhấn mạnh quyết định này sẽ không phục vụ sự hòa bình và ổn định của khu vực mà "gây hại cho người dân Iran".
Ankara phản đối các biện pháp trừng phạt đơn phương và áp đặt cách thức xây dựng quan hệ với các nước láng giềng.
Một ngày sau khi Mỹ quyết định chấm dứt toàn bộ quy chế miễn trừ trừng phạt đối với tất cả 8 nước và vùng lãnh thổ được phép mua dầu thô của Iran, ngày 23/4, Bộ trưởng Dầu mỏ Iran Bijan Zanganeh khẳng định Mỹ đã "phạm sai lầm tồi tệ" bằng việc chính trị hóa dầu mỏ và lợi dụng "vàng đen" như một thứ vũ khí trong một thị trường dễ biến động.
Phát biểu trong phiên họp Quốc hội, Bộ trưởng Zanganeh nhấn mạnh Mỹ sẽ không đạt được mục đích cắt giảm kim ngạch xuất khẩu dầu mỏ của Iran xuống mức 0. Ông Bijan Zanganeh nêu rõ: "Với tất cả sức mạnh của mình, chúng tôi sẽ nỗ lực đập tan các lệnh trừng phạt của Mỹ".
Trong một diễn biến liên quan, EU đã triển khai những biện pháp để né tránh các lệnh trừng phạt của Mỹ nhằm vào Iran, trong đó có cơ chế Công cụ hỗ trợ trao đổi thương mại (INSTEX), một kênh thanh toán đặc biệt của EU với Iran nhằm tạo thuận lợi cho giao dịch thương mại không sử dụng đồng USD. Bộ Ngoại giao Pháp vừa cho biết cơ chế trao đổi thương mại INSTEX đang đạt được những bước tiến tích cực.
Nguồn tin: baochinhphu.vn
