Thế giá»›i hiện nay có 3 loại dầu được dùng làm thÆ°á»›c Ä‘o cho tiêu chuẩn giá dầu quốc tế là Brent, WTI và Dubai/Oman.

Trong hÆ¡n 1 năm nay, giá dầu là má»™t thông tin khá “hot” trên các mặt báo cÅ©ng nhÆ° trang tin truyền thông. Độc giả thường ấn tượng vá»›i số liệu giá dầu lao dốc xuống dÆ°á»›i ngưỡng kháng cá»± hay tăng mạnh nhất trong bao lâu.

Tuy nhiên, trên thá»±c tế giá dầu thô có nhiều loại khác nhau và tất nhiên giá má»—i loại dầu thô này cÅ©ng không hề giống nhau.

Ví dụ loại dầu thô ngọt thường có giá cao hÆ¡n các loại dầu thô có nồng Ä‘á»™ lÆ°u huỳnh cao khác bởi chúng dá»… lọc và sản xuất ra các sản phẩm nhÆ° xăng hay diesel. Điều này cÅ©ng Ä‘úng cho loại dầu nhẹ khi chúng dá»… sản xuất ra các thành phẩm hÆ¡n so vá»›i dầu nặng.

Ngoài ra, nÆ¡i khai thác dầu cÅ©ng khiến giá dầu thô khác nhau. Người mua sẵn sàng trả nhiều tiền hÆ¡n cho những mỏ dầu dề dàng vận chuyển sau khi khai thác.

Nếu đứng trên khí cạnh chi phí vận chuyển, các mỏ dầu ngoài khÆ¡i có lợi thế hÆ¡n so vá»›i những mỏ trên đất liền do không tốn chi phí xây dá»±ng đường ống cÅ©ng nhÆ° dung lượng vận chuyển qua các hệ thống đường ống này.

Bởi sá»± Ä‘a dạng của các loại dầu mà người mua và đặc biệt là những nhà đầu tÆ°, những người không thá»±c sá»± lọc dầu thô, cần má»™t tiêu chuẩn để dá»… dàng tính giá loại hàng hóa này dá»±a trên chất lượng và vị trí khai thác.

Vì vậy, những giá dầu thô tiêu chuẩn nhÆ° Brent, WTI và Dubai/Oman Ä‘ã ra đời.

Khi giá dầu Brent được nhắc đến trong hợp đồng, mọi người đều hiểu được chất lượng loại dầu này nhÆ° thế nào và được khai thác ở Ä‘âu.

Hiện nay hầu hết hợp đồng dầu thô được giao dịch trên thị trường kỳ hạn và đều được gắn vá»›i giá má»™t loại dầu tiêu chuẩn nhất định.

Do sá»± biến Ä‘á»™ng liên tục của cung cầu nên giá chuẩn của từng loại dầu cÅ©ng liên tục thay đổi. Tính trong dài hạn, giá dầu có thể được bán vá»›i giá cao trong phiên và được bán vá»›i giá thấp hÆ¡n rất nhiều ngay sau Ä‘ó tùy thuá»™c vào giao dịch trên thị trường kỳ hạn.

Các chỉ số chính

Trên thế giá»›i hiện có nhiều loại dầu được Ä‘em ra làm tiêu chuẩn định giá trong hợp đồng, nhÆ°ng phần lá»›n thị trường dầu mỏ toàn cầu được giao dịch dá»±a vào giá 3 loại dầu chính là Brent, WTI và Dubai/Oman.

-Brent

Khoảng 2/3 hợp đồng dầu thô trên thế giá»›i hiện nay được giao dịch theo giá dầu Brent và Ä‘ây cÅ©ng là loại dầu được công nhận là tiêu chuẩn giá cho các hợp đồng toàn cầu.

Dầu Brent hiện nay trong các hợp đồng thường ám chỉ giá dầu thô khai thác ở vùng Biển Bắc bởi mỏ dầu mang tên Brent là 1 trong 4 mỏ dầu lá»›n nhất tại Ä‘ây (Brent, Forties, Oseberg, Ekofisk).

Dầu thô khai thác từ khu vá»±c này thường là loại ngọt nhẹ, đạt tiêu chuẩn lý tưởng cho việc lọc và sản xuất những sản phẩm từ dầu. HÆ¡n nữa các mỏ dầu ở Ä‘ây là ở ngoài khÆ¡i nên việc vận chuyển cÅ©ng dá»… dàng hÆ¡n.

-WTI

Dầu WTI trong các hợp đồng kỳ hạn ám chỉ loại dầu thô được khai thác tại Mỹ, vùng phía Tây bang Texas và được vận chuyển đến vùng Oklahoma. Tuy nhiên hầu hết những mỏ khai thác này nằm trên đất liền nên sẽ tốn chi phí vận chuyển qua các đường ống. Đặc biệt giá loại dầu này sẽ bị nâng lên nếu muốn vận chuyển đến má»™t số vùng xa xôi.

Vì vậy dù dầu WTI là loại dầu ngọt nhẹ rất thích hợp cho việc sản xuất các loại thành phẩm nhÆ°ng giá loại dầu này thường thấp hÆ¡n dầu Brent.

Tất nhiên, giá dầu Brent là tiêu chuẩn cho các hợp đồng giao dịch tại Mỹ.

-Dubai/Oman

Loại dầu này chủ yếu được khai thác ở Trung Đông và có chất lượng thấp hÆ¡n má»™t chút so vá»›i dầu Brent cÅ©ng nhÆ° WTI.

Những mỏ khai thác chính ở Dubai, Oman hay Abu Dhabi cho ra loại dầu thô nặng hÆ¡n và có nhiều lÆ°u huỳnh hÆ¡n so vá»›i dầu Brent hay WTI.

Tuy nhiên, Ä‘ây lại là loại dầu chính được cung cấp cho thị trường Châu Á.

Dầu WTI thường được giao dịch tại Mỹ, Brent là trên toàn thế giá»›i còn Dubai là ở Châu Á.
Thị trường kỳ hạn

TrÆ°á»›c Ä‘ây, thị trường dầu là thị trường giao ngay khi người mua và bên bán chấp nhận giá dầu tại thời Ä‘iểm ký hợp đồng và chấp nhận giao hàng sau vài tuần.

Tuy vậy, sau cuá»™c khủng hoảng dầu mỏ thập niên 70, chính phủ và các nhà lọc dầu Ä‘ã cố gắng tìm ra má»™t phÆ°Æ¡ng án nhằm giảm thiếu rủi ro khi giá dầu Ä‘á»™t ngá»™t tăng giá.

Đây là lý do cho sá»± ra đời của thị trường kỳ hạn. Theo Ä‘ó, giá dầu sẽ được giao dịch theo giá giao sau vài tháng, thậm chí vài năm vá»›i má»™t tiêu chuẩn giá riêng khác vá»›i giá dầu hiện tại.

Ví dụ, mặc dù giá dầu hiện tại là 30 USD/thùng nhÆ°ng giá dầu giao tháng 12/2016 lại là 50 USD/thùng, vậy người mua sẽ trả 50 USD/thùng khi nhận hàng vào tháng 12 năm nay dù hợp đồng Ä‘ã được ký kết hiện tại.

Bằng phÆ°Æ¡ng pháp này, những nhà đầu tÆ° có thể lường trÆ°á»›c được giá dầu trên thị trường. Dù giá dầu hiện tại có biến Ä‘á»™ng nhÆ°ng hợp đồng Ä‘ã được ký kết.

Thông thường bên mua sẽ thanh toán băng tiền mặt trong hợp đồng dầu kỳ hạn, nhÆ°ng cÅ©ng có trường hợp thanh toán bằng các loại hàng hóa khác.

Thị trường kỳ hạn của những loại dầu khác nhau sẽ được giao dịch tại các àn khác nhau. Dầu Brent thường được giao dịch trên sàn kỳ hạn ICE Futures Europe của Châu Âu, còn dầu WTI giao dịch trên sàn NYMEX của Mỹ. Trong khi Ä‘ó, dầu Dubai/Oman được giao dịch trên sàn Dubai Mercantile Exchange kể từ năm 2007.

Đặc biệt, do sá»± khác biệt về chất lượng dầu được khai thác tại má»—i mỏ nên các hợp đồng kỳ hạn không chỉ ghi rõ nÆ¡i dầu thô được sản xuất mà còn đề cập đến chất lượng dầu được bán.

Thị trường phái sinh

Ngoài thị trường kỳ hạn, nhà đầu tÆ° và người mua có thể tham gia thị trường phái sinh trong giao dịch dầu mỏ. PhÆ°Æ¡ng thức giao dịch này cÅ©ng làm giảm tá»· lệ rủi ro khi giá dầu biến Ä‘á»™ng quá mạnh.

Ví dụ, khách hàng mua quyền mua (Call Option) 500 thùng dầu vá»›i giá 35 USD/thùng dù giá dầu Ä‘ang ở mức 30 USD/thùng, thời hạn 3 tháng. Sau Ä‘ó 1 tháng, giá dầu bật tăng lên 40 USD/thùng. Lúc này, bên mua có quyền yêu cầu bên bán thức hiện Call Option vá»›i mức giá 35 USD/thùng.

Dẫu vậy, Call Option này không phải là nghÄ©a vụ vá»›i bên mua nên nếu giá dầu sau 1 tháng không tăng mà lại giảm tiếp xuống 29 USD/thùng, bên mua có quyền chờ tiếp cho đến hết 3 tháng hoặc từ chối thá»±c hiện hợp đồng.

Ngoài ra, thị trường phái sinh dầu mỏ còn là nÆ¡i tụ tập của các nhà đầu cÆ¡ khi Ä‘ánh cược rằng giá dầu sẽ cao hÆ¡n giá quyền mua (Call Option) hoặc thấp hÆ¡n giá quyền bán (Put Option).

Việc giao dịch trên thị trường phái sinh dầu mỏ đặc biệt sôi Ä‘á»™ng khi giá dầu có biến Ä‘á»™ng mạnh. Ví dụ thị trường phái sinh dầu mỏ trên sàn NYMEX-New York Ä‘ã có khối lượng giao dịch ká»· lục trong khoảng 2011-2013 nhờ sá»± bùng nổ khai thác dầu Ä‘á phiến Mỹ khiến giá dầu WTI ngày càng rẻ so vá»›i giá dầu Brent.

Chênh lệnh giá giữa dầu Brent và WTI

Nguồn tin: Cafef