Tuy nhiên ở trong nÆ°á»›c, kể từ lần Ä‘iều chỉnh tăng giá gần Ä‘ây nhất là ngày 29.3, sau nhiều lần bỏ lỡ cÆ¡ há»™i giảm giá, người dân vẫn phải mòn mỏi chờ giá giảm, còn cÆ¡ quan chức năng và doanh nghiệp vẫn lấy cá»› giá xăng, dầu thành phẩm nhập khẩu còn ở mức cao.     

DN than lá»— - vô lý!

Lý giải cho việc giá xăng dầu trong nÆ°á»›c chÆ°a thể giảm dù giá thế giá»›i Ä‘ã giảm mạnh, ông VÆ°Æ¡ng Đình Dung - TGĐ TCty Xăng dầu Quân Ä‘á»™i - cho biết, vá»›i mặt hàng xăng A92, TCty vẫn lá»— gần 1.000 đồng/lít do từ 1.8 - 4.8 TCty vẫn phải nhập giá xăng A92 vá»›i giá bình quân 123,26USD/thùng. Vá»›i chi phí vận tải là 2,3USD/thùng, khi về đến VN giá xăng là 125,56USD/thùng. Vá»›i tỉ giá 20.680VND/USD, xăng sẽ có giá 16.330,5Ä‘/lít.

Người tiêu dùng Việt Nam vẫn phải mua xăng vá»›i giá 21.300Ä‘/lít từ tháng 3.2011, trong khi giá xăng dầu thế giá»›i Ä‘ã giảm Ä‘áng kể. Ảnh: Kỳ Anh

Hiện giá mặt hàng xăng bao gồm các yếu tố cấu thành: Thuế NK 0%; thuế tiêu thụ đặc biệt 10%; thuế VAT 10%; chi phí bán hàng và lợi nhuận của DN theo định mức của Bá»™ Tài chính 900Ä‘/lít (nhÆ°ng DN cho rằng, thá»±c chi thời Ä‘iểm này Ä‘ã là 1.200Ä‘/lít); quỹ bình ổn giá 300Ä‘/lít; quỹ xăng dầu 1.000Ä‘/lít. Tính tổng cá»™ng các yếu tố trên, xăng A92 bán lẻ nếu chi phí bán hàng là 900Ä‘/lít thì giá là 21.959,31Ä‘/lít (theo phÆ°Æ¡ng án này, DN Ä‘ang lá»— 659Ä‘/lít). Còn nếu chi phí bán hàng 1.200Ä‘/lít thì giá là 22.259,31Ä‘/lít (theo phÆ°Æ¡ng án này DN Ä‘ang lá»— 959Ä‘/lít). 

CÅ©ng cách tính nhÆ° trên vá»›i mặt hàng dầu DO, ông Dung cho rằng DN Ä‘ang lá»— 345,7Ä‘/lít (vá»›i chi phí bán hàng là 900Ä‘), hoặc lá»— 645,7Ä‘/lít dầu DO (vá»›i chi phí 1.200Ä‘). Trao đổi về vấn đề này, đại diện tổ Ä‘iều hành giá xăng dầu trong nÆ°á»›c xác nhận các DN xăng dầu Ä‘ang bị lá»— khoảng 500Ä‘/lít xăng.

Cách giải thích của DN là vậy. NhÆ°ng nếu để ý sẽ thấy giá xăng dầu thành phẩm tại thị trường Singapore kể từ đầu tháng 8.2011 tá»›i nay Ä‘ã giảm rất mạnh. Có thời Ä‘iểm nhÆ° ngày 5.8 xăng A92 Ä‘ã giảm xuống dÆ°á»›i 115USD/thùng do giá dầu thô trong vòng má»™t tháng qua Ä‘ã giảm tá»›i gần 25USD/thùng (từ 100 xuống còn hÆ¡n 75USD). Đến ngày 8.8, xăng A92 cÅ©ng chỉ có giá 114,98USD/thùng, dầu diesel 0,25S ở mức 121,17USD/thùng, dầu hỏa giá 121,62USD/thùng. Nên việc DN vẫn tính giá 123,26USD/thùng nhÆ° trên là chÆ°a có cÆ¡ sở. Bên cạnh Ä‘ó, câu hỏi đặt ra liệu việc chiết khấu cho đại lý và cách tính “chi phí bán hàng” quá cao nhÆ° trên có phải là má»™t cái cá»›? 

Đâu là Ä‘iều kiện để giảm giá?

Má»›i Ä‘ây, chính DN cÅ©ng thừa nhận việc bỏ lỡ cÆ¡ há»™i giảm giá xăng dầu trong tháng 6 vừa qua. NhÆ°ng quan Ä‘iểm của cÆ¡ quan quản lý khi Ä‘ó cho rằng, diá»…n biến giá xăng dầu thế giá»›i còn phức tạp và theo thông báo của Bá»™ Tài chính thì giá xăng dầu sẽ chỉ giảm khi... có Ä‘iều kiện(?). Bên cạnh Ä‘ó, cÆ¡ quan quản lý còn cho rằng, chÆ°a thấy DN nào đề xuất việc giảm giá. Đây là những lý do thá»±c tế không mấy thuyết phục bởi lẽ rất Ä‘Æ¡n giản là khi giá xăng dầu thế giá»›i tăng thì DN Ä‘ã tăng giá và cÆ¡ quan quản lý cÅ©ng chấp thuận cho tăng giá. Vậy tại sao khi giá dầu thô cÅ©ng nhÆ° giá xăng dầu thành phẩm giảm mạnh - má»™t trong những Ä‘iều kiện rất quan trọng cho việc giảm giá thì giá bán lẻ lại không giảm. Điều Ä‘áng lÆ°u ý hÆ¡n là khi có Ä‘iều kiện để giảm giá, DN lại mượn cá»› chờ quyết định của cÆ¡ quan quản lý. Thế nhÆ°ng cÆ¡ quan quản lý lại cho rằng... chÆ°a thấy DN nào đề xuất giảm giá!

Giá bán lẻ xăng dầu thành phẩm tại thị trường Singapore - đầu mối nhập khẩu của các DN xăng dầu VN - Ä‘ã liên tục giảm từ đầu tháng 8.2011 tá»›i nay. Ảnh: L.Thuá»·

Má»™t vấn đề khác được ông VÆ°Æ¡ng Đình Dung lập luận là: “Đáng lẽ giá xăng dầu NK được xác định là giá cÆ¡ sở để nâng giá bán lẻ trong nÆ°á»›c. NhÆ°ng giá bán lẻ lại không theo sá»± tăng của giá cÆ¡ sở”. Ông Dung ví dụ: Thời Ä‘iểm Bá»™ Tài chính nâng mức giá bán xăng A92 lên 21.300Ä‘/lít, nhÆ°ng nếu theo giá cÆ¡ sở thì phải Ä‘iều chỉnh lên 26.000Ä‘/lít. Vì thế theo ông Dung, khi giá xăng dầu thế giá»›i giảm thì DN xăng dầu vẫn không thể giảm. 

Tuy nhiên, TS Nguyá»…n Minh Phong (Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã há»™i Hà Ná»™i) lại cho rằng, khi giá dầu thô thế giá»›i tăng lên mức 104USD/thùng, giá xăng dầu bán trong nÆ°á»›c Ä‘ã được Ä‘iều chỉnh tăng lên 21.300Ä‘/lít. Vá»›i mức Ä‘iều chỉnh này, Chính phủ đảm bảo DN kinh doanh xăng dầu không bị lá»—. Còn nếu tăng mức 26.000Ä‘/lít là để DN có lãi. “Từ thời Ä‘iểm Ä‘ó đến nay, giá dầu thô thế giá»›i giảm mạnh, nhÆ°ng giá trong nÆ°á»›c lại chÆ°a giảm lần nào. Thậm chí hiện nay, khi giá dầu thô thế giá»›i chỉ ở mức xung quanh 80USD/thùng, giá xăng dầu thành phẩm cÅ©ng giảm mạnh mà DN vẫn không giảm giá bán, lại còn kêu lá»— thì thật là vô lý” - ông Nguyá»…n Minh Phong nói. 

Về việc thá»±c hiện kinh doanh xăng dầu theo Nghị định 84/2009/NĐ-CP của Chính phủ (các thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối được chủ Ä‘á»™ng tăng/giảm giá bán trong phạm vi quy định - PV), ông VÆ°Æ¡ng Đình Dung cho biết: “ChÆ°a má»™t giây phút nào DN thá»±c hiện được Nghị định 84”. Lý do là vÆ°á»›ng mắc từ chủ trÆ°Æ¡ng bình ổn giá để kiềm chế lạm phát. 

Tuy nhiên các chuyên gia cho rằng nếu giảm giá bán lẻ xăng dầu là cách kiềm chế giá cả thị trường, thá»±c hiện mục tiêu giảm lạm phát thông qua việc giảm chi phí đầu vào... thì Ä‘ây cÅ©ng chính là thời Ä‘iểm và Ä‘iều kiện thuận lợi để thá»±c hiện mục tiêu này. Do Ä‘ó, không có lý gì vì mục tiêu kiềm chế lạm phát và kiềm chế giá cả thị trường mà giá xăng dầu lại không giảm - đặc biệt khi giá thế giá»›i giảm mạnh nhÆ° hiện nay.