Theo Chủ tịch Ủy ban Chính sách Đối ngoại Liên minh Châu Âu Federica Mogherini thì các nhà ngoại giao ở Vienna Ä‘ang gần đạt được má»™t hiệp Æ°á»›c lịch sá»­ để hạn chế chÆ°Æ¡ng trình hạt nhân của Iran.

Tối hôm Chủ Nhật sau buổi họp vá»›i Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và Ngoại trưởng Iran Javad Zarif, ông này Ä‘ang trên đường quay về Tehran để có buổi tham vấn vá»›i các lãnh đạo trÆ°á»›c khi quay trở lại Vienna.

Bà Mogherini cho biết cả hai bên đều Ä‘ã thể hiện được “ý định chính trị” của mình để hoàn tất việc soạn thảo má»™t hiệp Æ°á»›c dài hạn nhằm giá»›i hạn các hoạt Ä‘á»™ng hạt nhân của Iran. Bà cÅ©ng cho hay ngoại trưởng 7 nÆ°á»›c tham gia tiến trình Ä‘àm phán sẽ nhóm họp lại ở thủ Ä‘ô nÆ°á»›c Áo má»™t khi hiệp Æ°á»›c Ä‘ã được soạn thảo. Tiến trình Ä‘àm phán này diá»…n ra trong suốt 21 tháng.

Nhấn mạnh tiến trình Ä‘àm phán, hai nhà ngoại giao trong số 6 quốc gia Ä‘ang thÆ°Æ¡ng thảo vá»›i Iran cho biết quốc gia này Ä‘ã đồng ý chờ cấm vận được bãi bỏ sau khi các thanh sát viên LHQ xác minh rằng nÆ°á»›c này Ä‘ã thật sá»± hạn chế các hoạt Ä‘á»™ng hạt nhân. Các chi tiết cuối cùng Ä‘ang được xem xét dá»±a trên báo cáo Ä‘ánh giá của CÆ¡ quan Năng lượng Nguyên tá»­ IAEA về quy mô quân sá»± có thể có của Iran của hoạt Ä‘á»™ng hạt nhân trong quá khứ.

Thảo thuận Ä‘ó sẽ giải quyết má»™t trong những vấn đề gây tranh cãi nhất Ä‘ang gây khó khăn cho các nhà Ä‘àm phán đối mặt vá»›i các tuyên bố công khai của các quan chức Iran Ä‘òi hỏi cấm vận phải được bãi bỏ ngay lập tức má»™t khi hiệp Æ°á»›c được kí kết.

Những lời tuyên bố gay gắt của Lãnh tụ Tối cao Iran, Ayatollah Ali Khamenei, Ä‘ã làm gia tăng mối quan ngại rằng các chuyên gia Ä‘àm phán người Iran có thể bị buá»™c phải quay ngược lại dá»±a trên má»™t hiệp định khung Ä‘ã kí ở Lausanne, Switzerland, hồi tháng 04.

Hôm 23/06, khi nói về các thanh sát viên IAEA sẽ tiến hành xác minh hoạt Ä‘á»™ng hạt nhân của Tehran theo thỏa thuận ông Khamenei Ä‘ã phát biểu: “CÆ¡ quan này Ä‘ang tiếp tục chứng minh rằng nó hoàn toàn không Ä‘áng tin cậy.”

Hôm Chủ Nhật bà Mogherini cho biết cả hai bên Ä‘ã không ná»— lá»±c để Ä‘àm phán lại những Ä‘iểm trong hiệp Æ°á»›c. Bà tuyên bố rằng “Sá»± trì hoãn không là má»™t sá»± lá»±a chọn.” nhằm dập tắt các tin đồn cho rằng các nhà Ä‘àm phán có thể cần phải trì hoãn Ä‘àm phán.

Ý kiến khá lạc quan của bà Mogherini trái ngược vá»›i nhận xét thận trọng hÆ¡n của Ngoại trưởng Anh Philip Hammond cho rằng Iran cần phải thể hiện “má»™t cách linh hoạt” hÆ¡n và “những sá»± lá»±a chọn  khó khăn sẽ cần phải được thá»±c hiện bởi tất cả các bên.”

Má»™t cách kín Ä‘áo hÆ¡n, các nhà ngoại giao của Mỹ và Nga cho rằng tiến trình Ä‘ang được thá»±c hiện, nhÆ°ng từ chối dá»± Ä‘oán thời Ä‘iểm thảo thuận có thể được hoàn thành.

Ngoại trưởng Zarif phát biểu trÆ°á»›c khi rời Vienna rằng má»™t hiệp Æ°á»›c “ sẽ hoàn toàn có thể được, vá»›i Ä‘iều kiện bên Ä‘àm phán còn lại có ý định chính cần thiết.”

Sá»± quay  lại Tehran của ông  có thể là má»™t tín hiệu cho thấy ông sẽ liên lạc vá»›i các lãnh đạo cấp cao Iran trong buổi tham vấn cuối cùng để cam kết má»™t thỏa thuận. Các ngoại trưởng từ 6 cường quốc – Mỹ, Anh, Pháp, Đức, Trung Quốc và Nga – sẽ tiếp tục gặp gỡ vá»›i ngoại trưởng Iran ở thủ Ä‘ô nÆ°á»›c Áo trong vài ngày tá»›i.

Iran Ä‘ang bị hứng chịu hàng chục mục tiêu cấm vấn năng lượng, ngân hàng, khai thác, hàng hải, cảng và má»™t loạt các hoạt Ä‘á»™ng thÆ°Æ¡ng mại khác Ä‘ang làm tổn hại nền kinh tế nÆ°á»›c này, trong khi Ä‘ó thì năng lượng hạt nhân Iran tiếp tục phát triển.

Nhiều nhà ngoại giao từ 2 phái Ä‘oàn cho rằng cấm vận lên Iran, gồm các lệnh cấm về dầu mỏ và ngân hàng, sẽ được dỡ bỏ từ từ từng bÆ°á»›c cùng vá»›i sá»± thá»±c hiện cam kết của Iran trong thỏa thuận. Đàm phán tiếp tục theo các trình tá»± chính xác của việc bãi bỏ cấm vận cÅ©ng nhÆ° thời hạn cho giải pháp của Há»™i đồng Bảo an LHQ sẽ bảo đảm thỏa thuận này và thiết lập tiến trình ná»›i lỏng cấm vận.

Trong má»™t cuá»™c phóng vấn ở Vienna, Trita Parsi, sáng lập viên của Há»™i đồng Quốc gia Iran-Mỹ và là má»™t nhân vật tích cá»±c ủng há»™ Ä‘àm phán này cho biết các chuyên gia Ä‘àm phán Iran Ä‘ã nhất trí về việc tháo bỏ cấm vận từng phần khi IAEA xác nhận sá»± tuân thủ cam kết của Iran.

Ông Parsi Ä‘ã Ä‘Æ°a ra ba giai Ä‘oạn có thể dẫn đến kết quả má»™t giải pháp có thể giữ được thể diện cho cả hai bên: đầu tiên, má»™t hiệp định được kí kết, thứ hai má»™t giai Ä‘oạn trì hoãn trong khi quốc há»™i Mỹ xem xét lại hiệp định này, và thứ ba Iran được bãi bỏ cấm vận sau khi má»™t hiệp định hoàn toàn được xác nhận là Ä‘ã được thá»±c hiện.

Nguồn: xangdau.net