Tạp chí "Geneva Times" số ra má»›i Ä‘ây nhận định, sá»± thăng trầm của giá dầu -vốn giảm mạnh từ mức đỉnh Ä‘iểm 147 USD thùng hồi tháng 7/2008 xuống 34 USD/thùng vào cuối tháng 12 năm ngoái và duy trì ở mức thấp trên dÆ°á»›i 40 USD/thùng trong những tháng đầu năm 2009, trÆ°á»›c khi tăng trở lại lên khoảng 65 USD/thùng hiện nay - là do nhiều nguyên nhân, nhÆ° nhu cầu giảm sút và nạn đầu cÆ¡ dẫn đến nổ bong bóng giá.

Mùa hè năm 2008 chứng kiến 2 khuynh hÆ°á»›ng dẫn đến sá»± biến Ä‘á»™ng Ä‘á»™t ngá»™t của giá dầu. Ká»· nguyên tín dụng rẻ nhanh chóng Ä‘ã kết thúc - cái gọi là khủng hoảng tín dụng mà tất cả chúng ta Ä‘ã trải qua nhÆ° cuá»™c suy thoái hiện nay. Má»™t trong những nạn nhân của sá»± thay đổi này là lÄ©nh vá»±c kinh doanh hàng hóa. Tín dụng rẻ Ä‘ã giúp thúc đẩy nhu cầu về tất cả các loại hàng hóa, không chỉ riêng dầu mỏ. Do cầu vượt quá cung, các nhà buôn (và những người tiêu dùng cuối cùng) chú ý nhiều hÆ¡n đến các sản phẩm. Tuy nhiên, giá cao cuối cùng Ä‘ã tác Ä‘á»™ng đến cách ứng xá»­ của người tiêu dùng.

Từ Mùa hè 2007 đến Mùa hè 2008, tiêu thụ xăng ở Mỹ Ä‘ã giảm 5%. Do sá»± thay đổi trong cÆ¡ cấu tiêu dùng, kết hợp vá»›i sá»± suy giảm về tín dụng rẻ (và ná»—i lo sợ Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên của nó thấm vào người tiêu dùng), thị trường Ä‘ã nhanh chóng nghiêng về nhu cầu thấp và Ä‘iều này dẫn đến má»™t sá»± tụt giá Ä‘á»™t ngá»™t.

Mặc dù nhu cầu yếu hÆ¡n rõ ràng là nguyên nhân làm cho giá dầu sụt mạnh, song phép tính cÆ¡ học có thể còn phức tạp hÆ¡n. Má»™t giả thuyết cho rằng sá»± suy giảm Ä‘á»™t ngá»™t của giá có liên quan đến Đại há»™i Olympic Bắc Kinh vì Trung Quốc Ä‘ã theo Ä‘uổi các dá»± án xây dá»±ng ồ ạt, cÅ©ng nhÆ° tích trữ nhiều dầu để tránh bất kỳ má»™t trở ngại nào có thể xảy ra trong quá trình diá»…n ra Đại há»™i. Các dá»± án này Ä‘á»™t nhiên ngừng lại vài tuần trÆ°á»›c khi đại há»™i bắt đầu. Ngoài ra, nhiều nhà máy ở Trung Quốc Ä‘ã Ä‘óng cá»­a để hạ thấp mức ô nhiá»…m môi trường. Không thể không thừa nhận rằng giả thuyết này có má»™t số cÆ¡ sở thá»±c tế mặc dù nó không giải thích sâu về quá trình sụp đổ. Từ lý do này, vai trò của nạn đầu cÆ¡ cần phải được tính đến trong việc tạo ra bong bóng giá và sá»± "nổ tung" của nó.

Sá»± giảm giá nhanh chứng tỏ có ít người mua, có nghÄ©a là tiền đầu tÆ° Ä‘ang được chuyển khỏi hàng hóa. Quan Ä‘iểm này được há»— trợ bởi sá»± biến Ä‘á»™ng của giá vàng trong cùng thời gian Ä‘ó. Giá vàng Ä‘ã tăng trong năm 2007 và 2008 và lên mức đỉnh Ä‘iểm hồi tháng 7/2008. Giá vàng sau Ä‘ó Ä‘á»™t nhiên giảm xuống và sá»± suy yếu này tiếp tục trải qua giai Ä‘oạn cá»±c kỳ bất ổn định của khu vá»±c ngân hàng, trong Ä‘ó có sá»± sụp đổ của ngân hàng Lehman Brothers hồi giữa tháng 9/2008.

Khi khu vá»±c ngân hàng không ổn định, kết hợp vá»›i lÄ©nh vá»±c hàng hóa bị sụp đổ, vàng trở thành nÆ¡i "tỵ nạn" của các nhà đầu tÆ°. Sá»± yếu Ä‘i bất thường có thể là do nhiều nhà đầu tÆ° nhanh chóng giảm vốn trong nhiều khu vá»±c, và buá»™c phải bán "mọi cái và mọi thứ"- kể cả vàng- để bù đắp cho sá»± thiếu hụt. Vàng vì thế Ä‘ã phục hồi và giờ Ä‘ây má»™t lần nữa là chá»— trú ẩn của các nhà đầu tÆ° không dám mạo hiểm.

Các công ty dầu mỏ trên toàn thế giá»›i Ä‘ã lãi lá»›n trong ná»­a đầu năm 2008, song Ä‘ã vấp phải khó khăn do giá dầu tuá»™t dốc không phanh trong ná»­a cuối năm ngoái. Giá dầu thô giảm liên tục không tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i tình trạng giảm ngay lập tức về vốn và chi phí hoạt Ä‘á»™ng. Vì thế, các công ty buá»™c phải giảm chi phí đầu tÆ°, và má»™t số trường hợp cắt giảm nhân công. Nhiều dá»± án được triển khai trong thời gian 2006-2008 Ä‘òi hỏi giá dầu ở mức 40 USD/thùng để cân bằng. Má»™t số công ty nhÆ° Total và Exxon Ä‘ã công khai tuyên bố họ vẫn duy trì đầu tÆ° khi giá xuống thấp. Exxon cho biết sẽ đầu tÆ° khoảng 129 tá»· USD (bằng GDP của Niu Dilân) trong vòng 5 năm tá»›i. Nhiều công ty khác Ä‘ã bắt đầu giảm đầu tÆ°. Nếu việc đầu tÆ° thấp tiếp tục diá»…n ra trong 2 quý nữa thì Ä‘iều nay sẽ gây ra các vấn đề lá»›n về cung trong 2-5 năm tá»›i. Và khi nền kinh tế thế giá»›i cất cánh trở lại nhÆ° nhiều người hy vọng, các nÆ°á»›c và các công ty sản xuất dầu có thể đối mặt vá»›i nhiều khó khăn hÆ¡n trong việc cung cấp dầu theo yêu cầu. Giá dầu lúc Ä‘ó có thể còn vượt quá mức ká»· lục 147 USD/thùng ngày 11/7/2008.

Hiện nay, trong bối cảnh kinh thế giá»›i Ä‘ã có nhiều dấu hiệu khởi sắc, giá dầu Ä‘ã hồi trở lại, vá»›i giá dầu thô ngọt nhẹ giao tháng 7/09 được giao dịch ở mức 68,55 USD/thùng tại thị trường chứng khoán Niu Yoóc ngày 3/6.

Tuy nhiên, mạng tin phân tích và tÆ° vấn kinh tế (EIU), thuá»™c tạp chí "Nhà kinh tế" (Anh), cho rằng giá dầu sẽ lại giảm vào ná»­a cuối năm 2009 và mức giá trung bình năm 2009 sẽ chỉ ở mức 46 USD/thùng. Theo EIU, giá dầu Ä‘ã tăng lên mức cao nhất trong 7 tháng qua, khoảng 65 USD/thùng, má»™t phần do Tổ chức các nÆ°á»›c Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) trÆ°á»›c Ä‘ó cắt giảm sản lượng và hy vọng về sá»± phục hồi kinh tế Ä‘ang tăng lên. EIU cho hay thị trường Ä‘ã phá»›t lờ các số liệu cho thấy lượng dầu dá»± trữ Ä‘ang tăng và nhu cầu vẫn yếu, mà chỉ tập trung vào những dấu hiệu cải thiện đầu tiên trong các số liệu kinh tế, nhất là của Mỹ và Trung Quốc. Sá»± lạc quan này dẫn đến má»™t số nhà đầu tÆ° chấp nhận rủi ro, qua Ä‘ó đẩy các mặt hàng nói chung tăng lên. Giá tăng lại càng tăng do người mua sợ giá còn cao hÆ¡n. Trong khi Ä‘ó, các nÆ°á»›c OPEC Ä‘ang đứng trÆ°á»›c sức ép tăng sản lượng để tạo nguồn thu ngân sách trong bối cảnh suy yếu kinh tế hiện nay.

( Vietstock )