Từ đầu năm đến nay, giá bán lẻ xăng dầu trong nÆ°á»›c âm thầm tăng giá 4 lần. Đợt gần Ä‘ây nhất vào hạ tuần tháng 6, giá xăng tăng 330 đồng, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 25.230 đồng/lít RON 92 và 25.730 đồng/lít RON 95 (ở vùng má»™t).

Vá»›i các địa bàn xa trung tâm, cảng biển (vùng hai), xăng RON 92 và 95 lần lượt 25.730 và 26.240 đồng/lít. Nếu so sánh vá»›i mức giá xăng dầu tại Mỹ - nÆ°á»›c có mức thu nhập cao hÆ¡n Việt Nam (năm 2011) gần 32 lần thì giá xăng dầu của Việt Nam đắt hÆ¡n Mỹ đến 4.400 đồng/lít!

Trong những lần tăng giá gần Ä‘ây, Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam - Petrolimex chỉ giải thích vỏn vẹn rằng, việc tăng giá xăng dầu xuất phát từ diá»…n biến giá dầu thành phẩm trên thị trường thế giá»›i trong chu kỳ tính giá, phù hợp vá»›i nguyên tắc xác định giá bán theo quy định; không hề có ý kiến phản hồi của bất kỳ má»™t cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c.

Sau những lần tăng giá, mặt hàng xăng dầu sẽ thiết lập má»™t bằng giá má»›i ở mức lần sau cao hÆ¡n lần trÆ°á»›c hoặc Ä‘ôi khi nếu có Ä‘iều chỉnh giảm cÅ©ng chỉ nhỏ giọt. Đơn cá»­, năm 2013, Petrolimex có 5 lần tăng giá vá»›i mức tăng 3.220 đồng, dù giảm 6 lần nhÆ°ng mức giảm chỉ là 2.160 đồng. Riêng những tháng đầu năm 2014, ngoài trừ mặt hàng dầu có Ä‘ôi lần Ä‘iều chỉnh xuống nhẹ, còn xăng hầu nhÆ° chốt giá sau má»—i lần tăng.

Trên thá»±c tế, xăng dầu luôn giữ vị trí rất quan trọng trong danh mục các loại vật tÆ° kỹ thuật thiết yếu phục vụ cho các nhu cầu của sản xuất, quốc phòng, an ninh và đời sống. Đặc biệt trong tình hình hiện nay, khi hoạt Ä‘á»™ng sản xuất kinh doanh còn nhiều khó khăn, sức ép lạm phát lá»›n, diá»…n biến phức tạp của thiên tai, dịch bệnh… thì Ä‘iều kiện giá xăng dầu tăng lên mức cao nhÆ° hiện càng gây sức ép rất lá»›n tá»›i nền kinh tế, đặc biệt các ngành sản xuất trong nÆ°á»›c; làm phát sinh chi phí sản xuất, kéo theo giá bán sản phẩm phải thay đổi theo hÆ°á»›ng tăng giá, đẩy các doanh nghiệp vào thế khó khăn trong tiêu thụ sản phẩm.

Tác Ä‘á»™ng của việc tăng giá xăng còn đẩy doanh nghiệp trong nÆ°á»›c rÆ¡i vào thế khó, không thể cạnh tranh được vá»›i các doanh nghiệp nÆ°á»›c ngoài. Đối vá»›i người dân luôn rÆ¡i vào tình trạng “cháy túi” sau má»—i đợt xăng dầu tăng giá.

Má»™t nghịch lý là trong lúc cả xã há»™i Ä‘ang rÆ¡i vào tình thế thế dầu sôi lá»­a bỏng, khó khăn bủa vây, Petrolimex - doanh nghiệp chiếm thị phần đến 47% thị trường xăng dầu - công bố báo cáo tài chính thường niên vá»›i kết lợi nhuận trÆ°á»›c thuế năm 2013 của khối kinh doanh xăng dầu gồm công ty mẹ và 42 công ty con đạt trên 1.300 tá»· đồng, Ä‘ã thá»±c sá»± “gây sốc”. Còn nhá»› năm 2013, tập Ä‘oàn này luôn kêu khó khăn trong các chính sách, tá»· giá.

Nhờ Ä‘ó, Petrolimex được trọn vẹn 11 lần Ä‘iều chỉnh giá xăng vá»›i 5 lần Ä‘iều chỉnh tăng trong năm 2013. Liệu có phải qua những lần Ä‘iều chỉnh giá, cá»™ng vá»›i nhờ khai thác tốt lợi thế Ä‘á»™c quyền Ä‘ã Ä‘em về khoản lợi nhuận kếch sù này cho Petrolimex? Bởi hiện nay Việt Nam có 17 doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu, má»—i năm nhập khẩu khoảng 13 triệu tấn và đều do doanh nghiệp đầu mối tá»± xây dá»±ng, ban hành và thá»±c hiện. Tuy nhiên, vá»›i sá»± chiếm lÄ©nh thị trường áp đảo nên má»—i lần Petrolimex Ä‘iều chỉnh, 16 doanh nghiệp còn lại cÅ©ng phải thá»±c hiện theo.

Chính Ä‘iều này Ä‘ã khiến thị trường bị méo mó, không Ä‘úng vá»›i chủ trÆ°Æ¡ng mặt hàng xăng dầu được Ä‘iều hành theo cÆ¡ chế thị trường. Mặt khác, theo Luật Cạnh tranh, nếu má»™t mặt hàng nào Ä‘ó phát triển theo cÆ¡ chế thị trường, thì thị phần của các doanh nghiệp hoạt Ä‘á»™ng trong lÄ©nh vá»±c này phải chiếm dÆ°á»›i 30%. Chính vì vậy, vá»›i thị phần đến 47%, Petrolimex không thể kỳ vọng phát triển theo cÆ¡ chế thị trường.

Theo chuyên gia kinh tế Nguyá»…n Đức Minh Hải, Đại học Quốc gia TPHCM, việc Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu theo giá thị trường khó có thể thá»±c hiện được khi còn tình trạng doanh nghiệp vừa Ä‘á»™c quyền vừa nắm quyền định giá. VÆ°á»›ng mắc này xuất phát từ chính tÆ° duy bao cấp vẫn còn tồn tại trong Ä‘iều hành giá cả. Nhiều chuyên gia cho rằng, khi chÆ°a công khai, minh bạch tất cả từ giá cÆ¡ sở đầu vào, chi phí vận chuyển,... thì việc tính chính xác giá xăng ở Việt Nam là rất mÆ¡ hồ.

Do Ä‘ó, muốn giải quyết dứt Ä‘iểm câu chuyện về giá xăng dầu phải có lá»™ trình cải cách giá-Ä‘Æ°a giá này về sát thị trường. Nhà nÆ°á»›c phải tạo ra được thị trường cạnh tranh, song song vá»›i việc tiến hành cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c để không còn sá»± câu kết; tiến dần loại bỏ sá»± kiểm soát hành chính.

Mặt khác, xem xét lại rào cản gia nhập thị trường xăng dầu để tạo cÆ¡ há»™i cho nhiều doanh nghiệp thuá»™c các thành phần kinh tế tham gia thị trường xăng dầu, nhằm tạo sân chÆ¡i bình đẳng, bảo đảm sá»± cạnh tranh thá»±c sá»±.

Nguồn tin: SGGP Onilne